Γιατί κάθε μέρα ακούμε και για μια αυτοκτονία;

Απαντά ο Γιάννης Παπαδάτος, καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
«Είναι Τρίτη πρωί. Στο σταθμό του
ηλεκτρικού στον Ταύρο οι επιβάτες περιμένουν το τρένο καρτερικά. Η καθημερινότητα διακόπτεται, βίαια. Φωνές, πανικός, ένας άνδρας έχει πέσει στις ράγες, μια ζωή τελειώνει. Ήταν νέος είπαν, όχι πάνω από 24 ετών. Τι συμβαίνει στην Ελλάδα με τις αυτοκτονίες; Τα νούμερα που κατά καιρούς δημοσιεύονται είναι εφιαλτικά. Και ποιοι αυτοκτονούν;

«Οι αυτοκτονίες είναι ένα κλασσικό φαινόμενο της πολιτισμένης κοινωνίας. Στην Αφρική σε πιο πρωτόγονες κοινωνίες η αυτοκτονία είναι ένα άγνωστο φαινόμενο είναι τόσο ελάχιστες που δεν τις συζητάμε καν».

-Στην πολιτισμένη Ελλάδα, είναι πολύ υψηλά τα ποσοστά των αυτοκτονιών;

Στην Ελλάδα τα ποσοστά είναι αρκετά χαμηλά. Είναι γύρω στις 5 – 6 αυτοκτονίες στις 100.000 το χρόνο σε άλλες χώρες είναι 20 – 30 αυτοκτονίες στο παγκόσμιο σύνολο. Είναι περίπου 500 το χρόνο. Επομένως, είμαστε πολύ πιο πίσω από τη Γερμανία, τη Σουηδία, τη Ρωσία. Παρατηρείται μια αύξηση κατά 30% τα τελευταία χρόνια αλλά τα νούμερα όπως 2.500 χιλιάδες που αναφέρουν οι πολιτικοί αρχηγοί, ανακοινώνονται για πολιτικό εντυπωσιασμό. Και ήταν και λάθος του Υπουργείου Δημόσιας Προστασίας του Πολίτη που το ανακοίνωσε. Άθροισαν απόπειρες αυτοκτονίας με αυτοκτονίες.

-Οι αυτοκτονίες οφείλονται στην οικονομική κρίση;

Προφανώς παίζει ρόλο και η οικονομική κρίση αλλά ας μη ξεχνάμε ότι παίζουν ρόλο και τα αδιέξοδα, τα προσωπικά, τα συναισθηματικά. Ένα άτομο που αυτοκτονεί είναι και ευάλωτο ψυχολογικά. Η πλειονότητα των ανθρώπων που αυτοκτονούν κατά ένα 90% είναι άτομα που έχουν ήδη ή έχει δημιουργηθεί μια ψυχική διαταραχή του τύπου της κατάθλιψης ή μπορεί να είναι και ψύχωση.

-Υπάρχουν προμηνύματα μιας αυτοκτονίας;

Η μεγάλη πλειοψηφία το 80% περίπου των ανθρώπων που αυτοκτονεί το έχει πει στους δικούς του άμεσα ή έμμεσα. Θυμάμαι συγκεκριμένα την περίπτωση ενός αυτόχειρα που Την προηγούμενη μέρα είχε βγάλει από το χέρι και είχε δώσει σε κάποιο γνωστό του το ρολόι σε μια συμβολική πράξη αποχαιρετισμού. Αυτές τις προειδοποιήσεις πρέπει να τις λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψην. Και πολλές φορές θα πρέπει να έχουμε νοσηλεία σε κλινική για κάποιο διάστημα.

-Γιατί πολλές φορές οι αυτόχειρες επιλέγουν έναν τρόπο αυτοκτονίας «θεαματικό»;

Υπάρχουν μερικές περιπτώσεις που το άτομο σκέφτεται να αυτοκτονήσει αλλά κατά βάθος νομίζει πως θα τη γλιτώσει… Ανάλογα με το πλαίσιο ιδεών που έχει ένας κομμουνιστής ας πούμε θα αυτοκτονήσει για τον κομμουνισμό. Πιθανόν μερικές αυτοκτονίες να μην είναι κλασσικές και να θεωρούνται ως ένα είδος πολιτικής πράξης ή ακόμα και ερωτικής. Να γίνει κάποιος ήρωας μέσα από την πράξη του.

– Οι περιπτώσεις αυτοκτονίας εφήβων και νέων που οφείλονται;

Διαψεύδονται τα όνειρά τους, είναι σε κρίσιμη φάση της ζωής τους, έχουν ελπίδες που ματαιώνονται, ένας από τους λόγους της αυτοκτονίας είναι και η ματαίωση, προσωπική, συναισθηματική, συνήθως οι περιπτώσεις σε αυτή την ηλικία είναι λόγω κάποιου χωρισμού.

-Πώς θα βοηθήσουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν ψυχικές άμυνες;

Είναι λάθος όταν οι γονείς υπερτονίζουμε τα αρνητικά στοιχεία. Μέσα από τις θετικές και μόνιμες επιβραβεύσεις, αποκτά κανείς εμπιστοσύνη στον εαυτό του και τα βγάζει πέρα στην ζωή. Μη ξεχνάμε όμως πως οι έφηβοι έχουν φύγει από την επιρροή των οικογενειών και είναι οι φίλοι τους, οι κολλητοί τους, η νέα οικογένειά τους. Πρέπει να δούμε και αυτούς που είναι γύρω από τον γιο ή την κόρη μας. Αυτοί οι φίλοι πια είναι διαμορφωτές της συμπεριφοράς . Η απόλυτη ελευθερία βλάπτει και η απόλυτη άρνηση των κανόνων επίσης βλάπτει. Κατά 51% θα πρέπει να έχουν δίκιο οι νέοι, αλλά κατά 49% να έχουν δίκιο και οι μεγαλύτεροι.