Το “έντιμον οσπήτιον” των κυρίων Ιακώβου και Σαμψών Ρικάρδου και το “χαβιάρι” του Γιάννη Σμαραγδή

Πρόσφατα ο Γιάννης Σμαραγδής δήλωσε πως βρίσκεται στα πρόθυρα της οικονομικής καταστροφής, λόγω εισπρακτικής δυστοκίας στην τελευταία του ταινία “Ο Θεός αγαπάει το χαβιάρι”. Απέδωσε δε την κατάσταση αυτή σε μια γενικότερη κακόβουλη κριτική. Είναι αδύνατον να
εκτιμήσουμε κατά πόσον η διανομή, η σκηνοθεσία, το σενάριο ή κάποιοι άλλοι λόγοι, κράτησαν θεατές μακριά από τις αίθουσες προβολής. Μπορούμε όμως να εκφράσουμε μια άποψη για την συγκεκριμένη τάση των κριτικών που έγινε αισθητή, μια και ήταν δημόσια. Η τάση αυτή αναδείκνυε το εξής νόημα: η ταινία υστερεί τόσο πολύ στα τεχνικά-αισθητικά στοιχεία, ώστε αυτόματα, αποκλείεται και το παραμικρό σχόλιο, σχετικά με το κορυφαίο ιστορικό γεγονός και την προβολή του στο σήμερα. Έτσι, ενώ θα περίμενε κάποιος μια κριτική από την ιστορική σκοπιά, συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Σαν να ήταν το πιο γνωστό πρόσωπο της ιστορίας ο Βαρβάκης, σαν να ήταν πασίγνωστα τα του εμφυλίου πολέμου και του δανείου στην διάρκεια της Επανάστασης, η συζήτηση εγκλωβίστηκε στα “κινηματογραφικά”. Σ’ αυτό βέβαια βοήθησε και η στόχευση του Σμαραγδή ο οποίος δεν ακολούθησε την ιστορία αλλά τον ψυχισμό του Βαρβάκη, όμως και πάλι προκαλεί εντύπωση η απουσία σχολίων που συσχετίζουν τα θέματα της ταινίας με το σήμερα. Το καστ, η προφορά των ηθοποιών, το βεστιάριο, το σενάριο και ο “παλιομοδιτισμός” εμφανίστηκαν για κάποιους να είναι τα μόνα αξιοπρόσεκτα στοιχεία μιας ταινίας, που, ενώ επιλέγει να ακολουθήσει “την διαδρομή της ψυχής του Βαρβάκη”, τελικά σημαδεύεται, επειδή περνάει ξυστά από τα άγνωστα, κορυφαία ιστορικά γεγονότα, που σχετίζονται άμεσα και με την σημερινή πραγματικότητα.

Ο Γιάννης Σμαραγδής είπε σωστά ότι η ανάδειξη του Βαρβάκη σε “ευεργέτη” (ήδη από το 1824) υπαγορεύτηκε από την ανάγκη εξαφάνισης του Βαρβάκη-επαναστάτη. Η ταινία επικεντρώθηκε στον ευεργέτη, ασχολήθηκε ελάχιστα με τον επαναστάτη. Συνεπώς ο σκηνοθέτης ερμήνευσε τα εχθρικά σχόλια με βάση αυτό που ο ίδιος προσπάθησε να δώσει. Ήταν όμως έτσι τα πράγματα; ή μήπως η στοχευμένα αρνητική κριτική είχε ως κίνητρο το φευγαλέα δοσμένο επαναστατικό στοιχείο;

Είναι πιθανόν να μην κατάλαβε ο Γιάννης Σμαραγδής πως το νεύρο που χτύπησε ήταν κεντρικό· ίσως ο νωτιαίος μυελός του συστήματος που εκφράστηκε μέσα από αρκετούς κριτικούς. Δεν ήταν μόνο το ακανθώδες θέμα “Βαρβάκης – ρωσική πολιτική του 18ου-19ου αιώνα” που ακροέθιγε η ταινία, ή αλλιώς, το θέμα “ποιος και με ποιον στόχο οργάνωσε την Επανάσταση του 1821” αλλά και το ότι το σενάριο περιελάμβανε την θέση “ο εμφύλιος του 1823-24 ήταν υποκινούμενος”. Παρά το ότι αυτό το τελευταίο ούτε το αιτιολόγησε στοιχειωδώς η ταινία, αλλά ούτε καν καταπιάστηκε με την δράση του Βαρβάκη στην προεπαναστατική περίοδο και την σχέση του Βαρβάκη με τον Καποδίστρια και την Φιλική Εταιρεία, η ταινία προκάλεσε την εχθρότητα μιας μερίδας “κριτικών τέχνης”. Μια εχθρότητα που φάνηκε από την εποχή της παραγωγής, όταν στην κυβέρνηση ο Γ. Παπανδρέου διαδέχθηκε τον Κ. Καραμανλή. Είναι λοιπόν απορίας άξιο, ποια θα ήταν η αντίδραση, αν η ταινία έδινε έμφαση στην Επανάσταση, στον Τσάρο, στον Καποδίστρια, αν συσχέτιζε τα δάνεια με τον εμφύλιο, αν στη θέση του Λεφεντάριου -δίπλα στον Γ. Κουντουριώτη- βρισκόταν ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος· ο άνθρωπος-πυξίδα του προέδρου της κυβέρνησης, αφού μετά την υπουργοποίηση του Μαυροκορδάτου οι Έλληνες έλεγαν για τον Κουντουριώτη: αν κάνεις μια ερώτηση στον Πρόεδρο, αυτός κοιτάζει δεξιά, αν ο Μαυροκορδάτος κάθεται προς εκείνη την πλευρά, και προς τα αριστερά, αν κάθεται από την άλλη πλευρά (λοχαγός απεσταλμένος της Ελληνικής Εταιρείας του Λονδίνου σ.233). Κι όμως, ο Κουντουριώτης ήταν αυτός που μετά το μαυροκορδατικό πραξικόπημα του Κρανιδίου, “νομιμοποιήθηκε” ως Πρόεδρος της προσωρινής κυβέρνησης, μέσα από την παραλαβή του α΄ δανείου· αυτού που υποδαύλισε τον εμφύλιο, κρίνοντας -πριν ακόμα φτάσει- την φάση του Ναυπλίου με τον Πάνο Κολοκοτρώνη (Άνοιξη 1824), αυτού που χρηματοδότησε την εξόντωση των συμμάχων του Θ. Κολοκοτρώνη, αλλά και όσων αρχικών συμμάχων του Κουντουριώτη δεν ήταν 100% πειθήνιοι και δεν προσκόμισαν τα κεφάλια των “ανταρτών” Κολοκοτρωναίων, του Πλαπούτα, του Νικηταρά (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1824).

Η ιστορία δανείων-εμφυλίων-νομιμότητας είναι δαιδαλώδης. Αποτελεί το κεντρικό τμήμα και το σημείο κλειδί της πολύπαθης Επανάστασης που ξεκίνησε βεβιασμένα με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη. Καταλαμβάνει το διάστημα από τα μέσα του 1823 ως τα μέσα του 1825. Οδηγεί την περιορισμένη-επιτυχημένη Επανάσταση στο χείλος της καταστροφής, για να ακολουθήσει η φανερή αντιπαράθεση της Ρωσίας με την Βρετανία. Η Ρωσία τρέχει από το 1825 για να καλύψει το χαμένο έδαφος από την Βρετανία, που το 1823 εκμεταλλεύτηκε άριστα το καθεστώς ουδετερότητας της Αγίας (Ιερής) Συμμαχίας, στην οποία η Βρετανία δεν μετείχε. Από τα μέσα του 1824 εμφανίζεται στο προσκήνιο και η γαλλική πολιτική, ως μια ακόμα “φιλελληνική” δύναμη, που -αν και φαινομενικά αντίπαλη της Βρετανίας- θα συμπληρώσει τον ρόλο της τελευταίας.

Royal Exchange, City of London (Le Magasin Pittoresque, Paris, 1837)

Για τα “δάνεια της ανεξαρτησίας” έχουν γραφτεί πολλά, για την σύνδεση όμως των δανείων με τον εσωτερικό διχασμό και τον μηχανισμό των συκοφαντιών – δολοφονιών που στόχευε κυρίως τους απροσκήνυτους καπεταναίους, πολύ λίγα. Για να πάρουμε μια καλή γεύση, αρκούν δυο επιστολές των “διαπραγματευτών” των δανείων, του Ιωάννη Ορλάνδου (γαμπρού του Κουντουριώτη) και του Ανδρέα Λουριώτη (έμπιστου του Μαυροκορδάτου). Οι επιστολές γράφτηκαν την περίοδο της ακώλυτης αποβίβασης του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο, ένα μήνα μετά τον θάνατο του Βαρβάκη στην Ζάκυνθο, δύο μήνες μετά τον εγκλεισμό του Θ. Κολοκοτρώνη στον προφήτη Ηλία της Ύδρας, την εξόντωση των Πελοποννήσιων προκρίτων από τους Ρουμελιώτες οπλαρχηγούς και την δολοφονία του Πάνου Κολοκοτρώνη. Γράφτηκαν τη στιγμή που ο Γκούρας, χρηματοδοτούμενος από τα λεφτά του δανείου, κινούσε για την τελική φάση της εξόντωσης του Ανδρούτσου. Οι επιστολές ξεχειλίζουν από τις αντιφάσεις και την τραγική πολιτική ανεπάρκεια των συντακτών, επιβεβαιώνουν τις διοικητικές αδυναμίες των αδελφών Κουντουριώτη, το υπερφίαλο και ιδιοτελές των διαπραγματευτών, κυρίως όμως απηχούν τις θέσεις της Ελληνικής Επιτροπής του Λονδίνου (γνωστότερης ως Αγγλικό Φιλελληνικό Κομιτάτο). Δείχνουν ότι η δύναμη που από το παρασκήνιο κινούσε την πολιτική των δανείων, ωθούσε ή εκβίαζε την πολιτική του Κουντουριώτη πάνω στον περίφημο “τοπικισμό” (μια επίσημη αιτιολογία των εμφυλίων), δημιουργούσε τα συκοφαντικά ψεύδη από τα οποία βρίθει μεγάλο τμήμα της ελληνικής ιστορίας ως σήμερα και μεθόδευε την κατάληξη της Επανάστασης σε ένα κράτος που μόνον κατ’ όνομα θα ήταν ανεξάρτητο. Εννοείται ότι η κατάδειξη του απολύτως ψευδεπίγραφου κρατικού φιλελληνισμού Βρετανίας και Γαλλίας απαιτεί πλήθος στοιχείων και όχι μόνον δυο επιστολές, που ενδεικτικά παρατίθενται. Σοβαρές ενδείξεις όμως προς αυτή την κατεύθυνση μας προσφέρουν και περιστατικά σημερινά, όπως η μονόπλευρη κριτική που υπέστη το “χαβιάρι” του Γιάννη Σμαραγδή, ώστε τα άγνωστα ιστορικά στοιχεία να μην αποτελέσουν κίνδυνο ανατροπής της απατηλής εικόνας που χτίστηκε για το ελληνικό παρελθόν.

Προς τους ευγενέστατους κυρίους αδελφούς Κουντουριώτας

Εκ Λονδίνου την 15 Φεβρουαρίου 1825

Σας αναγγέλλω την ευκταίαν αγγελίαν της διαπραγματεύσεως του νέου μας δανείου από 2 μιλλιούνια προς 55½ % με το έντιμον και πλούσιον οσπήτιον των κυρίων Ιακώβου και Σαμψών Ρικάρδου. Μ’ όλας τας προσπαθείας δεν εδυνήθημεν να επιτύχωμεν περισσότερον, δια τας ακουσθείσας νέας ταραχάς εις τον Μωρέαν… Το οσπήτιον όμως έτυχε κατ’ ευχήν της Ελλάδος να μας το εύρη ένας μας φίλος καλός, το οποίον δίδει και της Ελλάδος και του δανείου μας υπόληψιν, ελπίζοντες να μην πάθωμεν και δοκιμάσωμεν τα όσα πέρσι με το του Λόφναν, οπού μας επροσπάθησαν μερικά τίμια μέλη του κομιτάτου. … Αν η Διοίκησις ενίκησε τους αποστάτας, ως ακούομεν, και δεν τους έκρινε, και να τους θανατώση, δια να παστρεύση την Ελλάδα από τέτοιαις βρώμαις, αλλά τους εσυγχώρησεν ως άλλοτε, τότε όλη η Ευρώπη θέλει στοχασθή, ότι η Ελληνική Διοίκησις δεν είναι διοίκησις, αλλά σκιά και ούτε δύναται να στερεωθή ποτέ. … όλη η Ευρώπη λέγει ότι μεταξύ των τεσσάρων κλάσεων οπού ευρίσκονται σήμερον εις την Ελλάδα, δηλ. καπιτάνων, κοτζαμπασήδων, Φαναριωτών και νησιωτών, η τέταρτη είναι η αξιωτέρα να διοικήση, όντες οι νησιώτες τίμιοι, άξιοι και πολιτισμένοι· από το άλλο μέρος η Ευρώπη εις το ναυτικόν ελογάριασε και την επιτυχίαν και την ατυχίαν της Ελλάδος, και όχι ποτέ εις ταις πιστόλαις του Κολοκοτρώνη και των ομοίων του. … Τι θέλετε να δώσετε γράμματα εις τους πιρπάντηδες [κατεργάρηδες] τους Βιτάληδες· φυλάγεσθε, για τον Θεόν· αυτά μανθάνονται και κομπρομετέρετε [διακινδυνεύετε] την υπόληψίν σας· αυτοί είναι αβαντουριέρηδες [τυχοδιώκτες], χαμένοι· προσέχετε καλά από τοιούτους αισχροκερδείς και άτιμους· … Με το πλοίον τούτο θέλετε λάβει £60.000. Είναι από τα του πρώτου δανείου. Ας είναι καλά το λαμπρόν, το ελεύθερον και γενναίον έθνος των Άγγλων! και ακολούθως θέλει σας στέλνωμεν συνεχώς και χρήματα και πολεμοφόδια και ό,τι αναγκαίον· παρά σεις κυτάξετε τώρα με τα πολλά χρηματικά μέσα να στερεώσετε την Διοίκησιν και να βάλετε εις τάξιν το εσωτερικόν. … Ας γράψη ο κυρ Γεώργης ένα γράμμα ευχαριστήριον του κυρίου Ρικάρδου κοντράκτορος του νέου δανείου μας. Ένας των ακολούθων του λόρδου Βύρωνος κόντε Γάμβας έρχεται με το ίδιον πλοίον· αυτός είναι επιφορτισμένος από το οσπήτιον του κυρίου Ρικάρδου δια να τον δίδη πληροφορίας περί των τρεχόντων εις την Ελλάδα, δια να δύναται να κυβερνά δι αυτών το δάνειον· … είναι καλόν να έχωμεν την φιλίαν του οσπητίου του Ρικάρδου· είναι πλουσιώτατον και τιμιότατον. Προσπαθήσατε το πέσιμον της Πάτρας· αν πέση η Πάτρα, αμέσως στέλλει η Αγγλική Διοίκησις κονσόλους, καθώς τώρα μάλιστα οπού κατήργησε την κομπανίαν του Λεβάντε. … Όλοι εχάρησαν εδώ ακούσαντες τον θάνατον του υιού Κολοκοτρώνη, και είπαν, η Ελλάς έχει τώρα Διοίκησιν· το ίδιον εφώναξαν και αι εφημερίδες, οι αποστάται πρέπει να θανατώνωνται, δεν χρειάζονται οικονομίαις και παράβλεψες· … Προσέχετε από τους Μωραΐτας και Φαναριώτας· είναι δυο τάξεις ανθρώπων κινδυνώδεις. Προσέξατε να μην αφήσετε τα πράγματα από τας χείρας σας· ο ένας εις την Διοίκησιν, και ο άλλος εις Ύδραν, τώρα μάλιστα οπού έχει πολλά μέσα η Διοίκησις, και η Ελλάς είναι εις την κρίσιν της.

Ανδρέας Ορλάνδος

Προς τους πανευγενεστάτους κυρίους αυταδέλφους Κουντουριώτας

Εν Λονδίνω 16 Φεβρουαρίου 1825

Σας εγράψαμεν και με τον Σανταρόζα (Νοε 1824) και με τον Πόρρον (Δεκ 1824). Το πρώτον ήτον πολλά εκτεταμένον και κατά δυστυχίαν προφητικόν των όσων ήδη οι αντάρται και αντιπατριώται έπραξαν κατά της σεβαστής Διοικήσεως με τα όπλα εις τας χείρας και κατά του έθνους ολοκλήρου· … Τώρα δε όχι ημείς, αλλά όλοι οι φίλοι της Ελλάδος και όσοι επιθυμούν την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος και εις ένα λόγον την ύπαρξίν της, προσχένουν κεχηνότες να μάθουν και την αυστηράν τιμωρίαν των κατά τους νόμους φυσικούς και ηθικούς όλου του κόσμου, διότι χωρίς την εκτέλεσιν των νόμων, ούτε κοινωνία, ούτε ευδαιμονία ημπορεί να υπάρξη· … Όθεν αν κατά την ευχήν ημών και των φίλων της Ελλάδος η σεβαστή Διοίκησις έκρινεν αυτούς τους φατριαστάς δι ενός πολεμικού κριτηρίου εις διάστημα 24 ωρών και τους κατεδίκασεν εις θάνατον και χωρίς να τους πιάση, ο Πρόεδρος θέλει αθανάτισε το όνομά του, θέλει ελευθέρωσε δια πάντα την Πατρίδα από τας εσωτερικάς διχονοίας κινδυνοτέρας από τας προσβολάς των τυράννων εχθρών της Πατρίδος, και θέλει εστερέωσε δια πάντα την Διοίκησιν, και με αυτήν και την εξωτερικήν της πολιτικήν κοντά εις όλα τα γαμπινέτα [κυβερνήσεις] και θέλει προς τούτοις σύρει την προσοχήν των όλην. Η Αγγλία, καθώς δε και η Γαλλία, ως περί αυτής κατωτέρω θέλομεν σας αναφέρει κατά τας πληροφορίας του Λουριώτου μας εις την διατριβήν του εις Παρίσια, είναι και φέρονται πολλά ευνοϊκώς, και ευνοϊκώτερα ήθελον φερθή, εάν δεν εφοβούντο τας διχονοίας και σχίσματα των προεστών, τα οποία κατά φυσικόν λόγον ημπορούν να αδυνατίσουν την Ελληνικήν Διοίκησιν και επομένως να μη κομπρομεταρισθούν [έρθουν σε συμφωνία] με την Ρουσσίαν δια τας επικρατούσας διαφοράς της με την Τουρκίαν. Αυτά τα κινήματα των προεστών κατά του Έθνους και η αποτυχία των είναι αναμφιβόλως της Παντοδυναμίας και Προνοίας αποτελέσματα, και οι διοικούντες, εξόχως δε ο ενάρετος Πρόεδρος, πρέπει να τιμωρήσουν αυτά αυστηρώς δια να ελευθερώσωσι την Πατρίδα δια πάντα· με αυτήν την τιμωρίαν δια θανάτου θέλει εμποδίσει άλλας νέας φατρίας άλλων νέων ανθρώπων, οίτινες αυτήν την στιγμήν υποκρίνονται τον πατριώτην, και χωρίς αυτήν την τιμωρίαν η Ελλάς και η Διοίκησις θέλει κινδυνεύει κάθε μήνα και τα έως τώρα παραδείγματα και χαρακτήρα των κοτζαμπάσηδων. Η σεβαστή Διοίκησις, έχουσα χρήματα, πρέπει να μεταχειρισθή όλην την αυστηρότητα και όλην την δύναμίν της· … Η αρμονία και ο δεσμός των νήσων μετά της Ρούμελης είναι ένα μέσον πολλά δυνατόν και ισχυρόν δια την ύπαρξιν της Ελλάδος και στερέωσιν της Διοικήσεως. Η Ελληνική Διοίκησις έχουσα χρήματα και σύμφωνα με τα νησιά της και την Ρούμελην, πρέπει να θεσπίση την διαμονήν της Διοικήσεως είτε του προέδρου δια 5 χρόνους. Με αυτήν την πενταετή Διοίκησιν η Ελλάς ημπορεί να ελπίση την σωτηρίαν της και τους καρπούς του ιερού αγώνος της, και να ησυχάση το εσωτερικόν της και να αυξήση την υπόληψίν της και να την στερεώση εις την Ευρώπην, και να αναγνωρισθή η ανεξαρτησία μας από τους Βασιλείς της Ευρώπης εις ολίγον διάστημα· διότι αι κάθε χρόνον μεταβολαί της Ελληνικής Διοικήσεως και τα επόμενα κακά και ολέθρια όχι μόνον απεμάκρυναν την εύνοιαν των γαμπινέτων εκείνων ως της Αγγλίας και Γαλλίας, τα οποία δια τα συμφέροντά των, δηλ. δια να αποξενώσουν δια πάντα την Ρωσσίαν από την κατάκτησιν της Τουρκίας και αυτής της Ελλάδος εύχονται και επιθυμούν την στερέωσιν της Ελληνικής Διοικήσεως και την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, αλλ’ απεμάκρυναν τον ενθουσιασμόν και αυτών των ελευθέρων λαών και τους ετρόμαξαν εις τρόπον ώστε ν’ αδιαφορήσουν. Αι νίκαι όμως αι τελευταίαι των Ελλήνων κατά θάλασσαν και της Διοικήσεως κατά των αντιπατριωτών, εθέρμαναν πάλιν και την επιθυμίαν αυτών των γαμπινέτων, και τας ευχάς και δεήσεις αυτών των λαών. Ανάγκη όμως η Διοίκησις να δείξη δραστηριότητα και να παιδεύση τους αντάρτας δια θανάτου και να δείξη δι έργου εις όλην την Ευρώπην, ότι η Ελλάς έχει Διοίκησιν και νόμους, και τους εκτελεί, και δεν τους φυλάττει γραμμένους. … Η Ελλάς δεν πρέπει και τώρα και τότε να προσκολληθή, κατά τα συμφέροντα τα πολιτικά οπού ήθελον τότε παρρησιασθή, παρά με την Αγγλίαν ή Γαλλίαν. Αυταί αι δύο Δυνάμεις εις την Ευρώπη είναι αι δυνατώτεραι και ισχυρότεραι, και αυταί έως τώρα πραγματικώς εδείχθησαν ευνοϊκώτεραι· αυταί λοιπόν ημπορούν περισσότερον από κάθε άλλην Δύναμιν και να βλάψουν καιρίως, ή και να ωφελήσουν· δια τούτο εις αυτήν την στιγμήν η σεβαστή Διοίκησις πρέπει να προσέχη εις όλα της τα κινήματα με φρόνησιν και επιτηδειότητα. Δεν πρέπει διόλου ν’ ακούη όσους χαμένους έρχονται αυτού με προβλήματα και προτάσεις πολιτικάς, είτε ομογενείς είναι είτε ξένοι, διότι αυτοί δεν φροντίζουν παρά εις την ιδιωφέλειάν των και καλητέρευσιν μελλούσης καταστάσεως και τύχης των, και εις ένα λόγον δια σπεκουλατζιόν· [κερδοσκοπία] … Προσέξατε, δια τον Θεόν, τους ξένους, διότι οι περισσότεροι έρχονται αυτού με προβλήματα σπεκουλατζιόνος δια να ρίψουν την Ελλάδα εις καμμίαν παγίδα. Οι Βιτάληδες είναι από αυτό το τάγμα. … Η Αγγλία, κατά την σημερινήν πολιτικήν της Ευρώπης, είναι η μόνη Δύναμις, ήτις έχουσα συμφέροντα διαφορετικά από εκείνα της Ιεράς Συμμαχίας, θέλει υπερασπισθή πάντοτε τα συμφέροντα της Ελλάδος, διότι τα συμφέροντα της Ελλάδος είναι συμφέροντα της Αγγλίας· ύστερα από την Αγγλίαν φαίνεται ότι και η Γαλλία θέλει να εξακολουθήση την πολιτικήν της Αγγλίας εις τα πράγματα της Ελλάδος… Η Γαλλία είναι ευνοϊκή, ως παρετήρησεν ο Λουριώτης, εις τα πράγματα της Ελλάδος, και η αιτία πρέπει να είναι η ανωτέρω, την οποίαν εκθέσαμεν. Ο Βιλλέλ πρώτος υπουργός της Γαλλίας εδέχθη την πρόκλησιν του Λουριώτου και τον ήκουσε και τον εβεβαίωσεν ότι η Γαλλική Διοίκησις είναι ευνοϊκή, και ότι θέλει συμπράξει συμφώνως με τας άλλας Δυνάμεις κατά την ηθικήν κατάστασιν της Ελλάδος και θέλει συντελέσει εις την διατήρησιν της υπάρξεως της Ελλάδος… Επαναλαμβάνομεν ακόμη και συσταίνομεν με όλην την θερμότητα προς την σεβαστήν Διοίκησιν την αρμονίαν των νήσων, τον δεσμόν της Ρούμελης με τας νήσους, την σύστασιν ενός τακτικού σώματος δια να ενδυναμώση την Διοίκησιν, την διαμονήν της Διοικήσεως δια 5 χρόνους, την πτώσιν των φρουρίων Ευβοίας και Πάτρας, την τακτικήν ανταπόκρισιν με ημάς, τουλάχιστον κάθε εβδομάδα· αυτά είναι τα κεφάλαια όλης της προσοχής και ασχολίας της σ. Διοικήσεως, και δι’ αυτών των επιχειρημάτων ημπορεί η σεβαστή Διοίκησις να ελπίση όσα δάνεια και αν ζητήση, και όσαις βοήθειαις θέλει, δια να στερεώση την ανεξαρτησίαν της, ο δε Πρόεδρος να ελευθερώση την πατρίδα αθανατίζων το όνομά του. Προσέξατε, δια τον Θεόν, να μην αφήσετε το σκήπτρον από το χέρι, τώρα οπού η θεία πρόνοια σας το έδωσε και υπεράσπισε και εσυνώδευσαν έως τώρα, και θέλει συνοδεύσει έως την αναγνώρισιν της ανεξαρτησίας μας, διότι άλλως η Πατρίς χάνεται αδίκως και ανηλεώς.

Ιωάννης Ορλάνδος Ανδρέας Λουριώτης

Το καραβάκι της Ιστορίας