Οι παρενέργειες των αντιβιοτικών

Τα συμπτώματα και οι προφυλάξεις που μπορούμε να πάρουμε

Οι περισσότεροι από εμάς έχουμε λάβει αντιβιοτικά για να απαλλαγούμε από ένα κρυολόγημα που μετατράπηκε σε δευτερογενή βακτηριακή λοίμωξη, ή ως προληπτικό μέτρο μετά από μια χειρουργική επέμβαση ή…

κάποια άλλη βλάβη.

Λαμβάνουμε αυτά τα ισχυρά φάρμακα, καθώς ποιος θα ήθελε να διακινδυνεύσει μια σοβαρή βακτηριακή λοίμωξη όταν θα μπορούσε εύκολα να αποφευχθεί; Τα αντιβιοτικά είναι αποτελεσματικά σε αυτό που κάνουν -σκοτώνουν τα βακτήρια. Δυστυχώς όμως, δεν είναι σε θέση να διακρίνουν μεταξύ των καλών και των κακών βακτηρίων, έτσι παρουσιάζουν και αρκετές παρενέργειες.

Οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες των αντιβιοτικών αφορούν το πεπτικό σύστημα και περιλαμβάνουν αδιαθεσία, διάρροια, φούσκωμα, δυσπεψία, κοιλιακό άλγος και απώλεια της όρεξης. Αυτές οι παρενέργειες είναι συνήθως ήπιες και θα πρέπει να περάσουν από τη στιγμή που ολοκληρωθεί η διάρκεια της θεραπείας.

Μερικοί ασθενείς, ειδικά οι ηλικιωμένοι, μπορεί να εμφανίσουν φλεγμονή των εντέρων (ένα είδος κολίτιδας) που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρή διάρροια. Η κλινδαμυκίνη (αντιβιοτικό που χρησιμοποιείται για τις πιο σοβαρές λοιμώξεις) έχει συνήθως αυτήν την παρενέργεια. Πιο σπάνια, το ίδιο δημιουργούν και οι πενικιλίνες, οι κεφαλοσπορίνες και η ερυθρομυκίνη.

Παρά το γεγονός ότι τα φάρμακα αυτά συνήθως είναι ασφαλή και αποτελεσματικά, οι επιβλαβείς επιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν σε ορισμένα άτομα. Είναι σημαντικό, πριν τη λήψη οποιουδήποτε αντιβιοτικού, να διαβαστεί η ετικέτα για τη πλήρη ενημέρωση σχετικά με τα συστατικά, τις παρενέργειες και τις προειδοποιήσεις. Άτομα με δυσανεξία τροφίμων, όπως δυσανεξία στη γλουτένη ή τη λακτόζη πρέπει να βεβαιωθούν ότι τα φάρμακά τους δεν περιέχουν υλικά πληρώσεως ή πρόσθετα.

Ποιες είναι οι παρενέργειες

Ο ερεθισμός του οισοφάγου

Κάποια άτομα έχουν δυσκολία στην κατάποση φαρμάκων σε μορφή ταμπλέτας ή κάψουλας. Δισκία ή κάψουλες που διαμένουν στον οισοφάγο μπορεί να απελευθερώσουν τις χημικές ουσίες που ερεθίζουν την επένδυση του οισοφάγου.

Ο ερεθισμός μπορεί να προκαλέσει έλκη, αιμορραγία, διάτρηση (τρύπα ή ένα δάκρυ) και στενώματα (στένωση) του οισοφάγου.

Ο κίνδυνος παραμονής του χαπιού που προκαλεί τραυματισμούς στον οισοφάγο αυξάνει σε άτομα με προβλήματα οισοφάγου, όπως στενώσεις, σκληροδερμία (σκλήρυνση του δέρματος), αχαλασία (ακανόνιστη μυϊκή δραστηριότητα του οισοφάγου η οποία καθυστερεί τη διέλευση της τροφής), και σε άτομα που έχουν υποστεί εγκεφαλικό επεισόδιο.

Ορισμένα αντιβιοτικά μπορεί να προκαλέσουν έλκη, όταν αυτά διαμείνουν στον οισοφάγο, όπως τετρακυκλίνη και κινιδίνη.

Συμπτώματα

– Πόνος κατά την κατάποση τροφής ή υγρού.

– Αίσθημα ότι ένα δισκίο ή κάψουλα έχει «κολλήσει» στο λαιμό.

– Πόνος στο στήθος ή στον ώμο μετά τη λήψη φαρμάκων.

Προφυλάξεις

– Καταπιείτε τα δισκία ή κάψουλες ενώ είστε σε όρθια ή καθιστή θέση.

– Πριν από τη λήψη ενός δισκίου ή κάψουλας καταπιείτε λίγες γουλιές του υγρού ώστε να λιπαίνει το λαιμό και μετά καταπιείτε το δισκίο ή κάψουλα με τουλάχιστον ένα γεμάτο ποτήρι του υγρού.

– Μην ξαπλώνετε αμέσως μετά τη λήψη φαρμάκων, για να διασφαλιστεί ότι τα χάπια περνούν από τον οισοφάγο στο στομάχι.

Παλινδρόμηση οισοφάγου

Ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας βρίσκεται μεταξύ του οισοφάγου και του στομάχου. Ο μυς επιτρέπει τη διέλευση της τροφής μέσα στο στομάχι μετά την κατάποση.

Ορισμένα αντιβιοτικά παρεμποδίζουν τη δράση του σφιγκτήρα μυ, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η πιθανότητα παλινδρόμησης του όξινου περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο.

Φάρμακα που μπορεί να προκαλέσουν οισοφαγική παλινδρόμηση είναι τα νιτρικά, η θεοφυλλίνη και οι αποκλειστές διαύλων ασβεστίου.

Συμπτώματα

– Καούρα ή δυσπεψία.

– Αίσθηση των τροφίμων που έρχονται πίσω επάνω στο λαιμό.

Προφυλάξεις

– Αποφύγετε τα τρόφιμα και τα ποτά που μπορεί να επιδεινώσουν την παλινδρόμηση, συμπεριλαμβανομένου του καφέ, του αλκοόλ, της σοκολάτας και των τηγανητών ή λιπαρών τροφίμων.

– Μειώστε, ή κατά προτίμηση διακόψτε το κάπνισμα.

– Μην ξαπλώνετε αμέσως μετά το φαγητό.

Ο ερεθισμός του στομάχου

Ένας από τους πιο κοινούς τραυματισμούς είναι ο ερεθισμός του βλεννογόνου του στομάχου που προκαλείται από μη στεροειδή αντι-φλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ).

Τα ΜΣΑΦ μπορεί να ερεθίσουν το στομάχι από την αποδυνάμωση της ικανότητας της επένδυσης να είναι ανθεκτικό, όταν το οξύ δημιουργείται στο στομάχι.

Μερικές φορές αυτή η ενόχληση μπορεί να οδηγήσει σε φλεγμονή του βλεννογόνου του στομάχου (γαστρίτιδα), έλκη, αιμορραγία, διάτρηση ή ερεθισμό της επένδυσης.

Επιπλέον, θα πρέπει να γνωστοποιηθεί ότι ο ερεθισμός του στομάχου μπορεί να συμβεί χωρίς να υπάρξει οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα.

Συμπτώματα

– Σοβαρές κράμπες στο στομάχι ή πόνος ή κάψιμο στο στομάχι ή στην πλάτη.

– Μαύρες ή αιματηρές κενώσεις.

– Εμετός με αποβολή αίματος.

– Σοβαρή καούρα ή δυσπεψία.

– Διάρροια.

Προφυλάξεις

– Χρήση επικαλυμμένων δισκίων η οποία μπορεί να μειώσει τον ερεθισμό του στομάχου.

– Αποφύγετε να πίνετε αλκοολούχα ποτά κατά τη λήψη φαρμάκων.

– Πάρτε τα φάρμακα με ένα γεμάτο ποτήρι νερό ή γάλα ή με το φαγητό

Οι ηλικιωμένοι διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για ερεθισμό του στομάχου από μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, επειδή είναι πιο πιθανό να λαμβάνουν τακτικά φάρμακα. Επίσης, σε κίνδυνο είναι άτομα με ιστορικό πεπτικού έλκους και των σχετιζόμενων επιπλοκών ή γαστρίτιδα.

Αυτά τα άτομα θα πρέπει να ενημερώνουν το γιατρό τους για οποιαδήποτε από τις προηγούμενες συνθήκες. Ειδικά φάρμακα μπορεί να χρειάζεται για να προστατεύουν το βλεννογόνο του στομάχου .

Καθυστέρηση στην κένωση του στομάχου

Μερικά αντιβιοτικά προκαλούν επιβάρυνση της νευρικής και μυϊκής δραστηριότητας στο στομάχι. Η επιβράδυνση προκαλεί άδειασμα του περιεχόμενου του στομάχου με βραδύτερο ρυθμό από το κανονικό.

Συμπτώματα

– Ναυτία.

– Φούσκωμα.

– Αίσθημα πληρότητας.

– Εμετός των τροφίμων που έχει καταναλωθεί πολλές ώρες νωρίτερα.

– Καούρα ή δυσπεψία.

– Αίσθηση των τροφίμων που έρχονται πίσω επάνω στο λαιμό.

Προφυλάξεις

– Καταναλώνετε συχνά, μικρά γεύματα.

– Μην ξαπλώνετε για περίπου 30 λεπτά μετά το φαγητό.

– Ενημερώστε το γιατρό σας αν τα συμπτώματα συνεχίζονται.

Η δυσκοιλιότητα εντέρου

Δυσκοιλιότητα εμφανίζεται από αντιβιοτικά που επηρεάζουν τη δραστηριότητα των μυών του παχέος εντέρου. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αργή και δύσκολη διέλευση των κοπράνων. Κάποια αντιβιοτικά μπορούν επίσης να δεσμεύουν εντερικό υγρό και να κάνουν τα κόπρανα σκληρά.

Συμπτώματα

– Η δυσκοιλιότητα διαρκεί αρκετές εβδομάδες.

Προφυλάξεις

– Πίνετε άφθονα υγρά.

– Ακολουθήστε μια καλά ισορροπημένη διατροφή που περιλαμβάνει δημητριακά ολικής αλέσεως, φρούτα και λαχανικά.

– Να ασκείστε τακτικά.

– Πάρτε καθαρτικά μόνο υπό την επίβλεψη ενός γιατρού.

Διάρροια

Διάρροια συχνά προκαλείται από τα αντιβιοτικά, τα οποία επηρεάζουν τα βακτήρια που ζουν κανονικά στο παχύ έντερο. Κάποια αντιβιοτικά μπορεί να επιτρέπουν υπερανάπτυξη του βακτηρίου Clostridium difficile (C. difficile), η οποία είναι η αιτία μιας πιο σοβαρής διάρροιας.

Η παρουσία του C. difficile μπορεί να προκαλέσει κολίτιδα, μια φλεγμονή του εντέρου στην οποία το έντερο αποβάλλει περίσσεια νερού και βλέννας, με αποτέλεσμα χαλαρά, υδαρή κόπρανα. Σχεδόν οποιοδήποτε αντιβιοτικό μπορεί να προκαλέσει διάρροια από C. difficile, αλλά τα πιο συνήθη είναι η αμπικιλλίνη, η κλινδαμυκίνη, και οι κεφαλοσπορίνες.

Η διάρροια μπορεί επίσης να είναι μια παρενέργεια των αντιβιοτικών που δεν προκαλούν κολίτιδα αλλά μεταβάλλουν τις κινήσεις του υγρού περιεχομένου του παχέος εντέρου.

Συμπτώματα

– Αίμα, βλέννα ή πύον στα κόπρανα.

– Πόνος στην κάτω κοιλιακή χώρα.

– Πυρετός.

Προφυλάξεις

– Αν η διάρροια διαρκεί για αρκετές ημέρες, συμβουλευτείτε το γιατρό σας.