Ανθελληνικό ντελίριο στο μαυσωλείο του Ατατούρκ στην Άγκυρα

«Έλληνας στρατιώτης λογχίζει μια έγκυο Τουρκάλα» ζωγραφική σκηνή με ιερείς και ελληνικές σημαίες που δημιουργεί αποτροπιασμό στον επισκέπτη.Κι ενώ η ελληνική πρεσβεία έπρεπε να κάνει άμεσα διάβημα για το αυτονόητο, η αντίδραση ήλθε από το Ίδρυμα Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού που στέλνει επιστολή προς τον Τούρκο πρωθυπουργό.

Ρεπορτάζ Μελαχροινή Μαρτίδου

Στο πιο εντυπωσιακό και προβεβλημένο σημείο αναφορά στο μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατούρκ στην Άγκυρα όπου καταλήγουν ηγέτες γίνονται τελετές επίσημες, επισκέψεις, καταθέσεις στεφάνων, υπάρχει στον χώρο ξενάγησης στην πρώτη αίθουσα μια…
.

ιδιαίτερα αποτροπιαστική εικονογράφηση από την μικρασιατική καταστροφή όπου παρουσιάζονται οι Έλληνες ως αιμοσταγείς και μάλιστα Έλληνας στρατιώτης λογχίζει έγκυο Τουρκάλα! Όλα αυτά δεν είναι τυχαία και δείχνουν τελικά το πως αποτυπώνει το φίλο και γείτονα Έλληνα η Τουρκία, που τείνει χέρι φιλίας αλλά παράλληλα πυροδοτεί το κλίμα του μισελληνισμού.

Κι ενώ θα περίμενε κανείς γι’ αυτό το θέμα τουλάχιστον η ελληνική μας πρεσβεία στην Άγκυρα να κάνει κάποιο διάβημα διαμαρτυρίας την επισήμανση και την επιστολή στο Τούρκο πρωθυπουργό που αποκαλύπτει για πρώτη φορά ο «Χρόνος» την κάνει το ίδρυμα Εθνικού και Θρησκευτικού Προβληματισμού που εδρεύει στην Θεσσαλονίκη. Μιλήσαμε με τον διευθυντή του απόφοιτο του τμήματος Ιστορίας Εθνολογίας και υπ. διδάκτορα θεολογίας Δημήτρη Κουρούλα που αποτυπώνει τις εντυπώσεις αλλά και την αντίδραση που ήταν γραπτή κι άμεση.

Κύριε Κουτρούλα βρεθήκατε στην Κωνσταντινούπολη κι επισκεφθήκατε την Άγκυρα το περιβόητο τεράστιο μνημείο του Κεμάλ Ατατούρκ. Ο Κεμάλ Ατατούρκ είναι και σε όλους τους δημόσιους χώρους, τους ιδιωτικούς ακόμη και στο τελευταίο κουρείο θα δείτε φωτογραφία του, είναι κάτι πολύ έντονα χαρακτηριστικό στην Τουρκία. Εκεί όλοι οι εκδρομείς που ήσαστε επιφανείς προσωπικότητες, υποστήκατε ένα σοκ, γιατί;
-Διότι εκτός από τους χώρους που είδαμε που υπάρχουν οι τάφοι του Ισμέτ Ινονού και του Κεμάλ Ατατούρκ, υπάρχει μια μεγάλη αίθουσα όπου συναντάει κανείς στιγμές του προσωπικού βίου του Κεμάλ Ατατούρκ όπως και προσωπικά του αντικείμενα.

Σε μια άλλη αίθουσα και παράλληλα προς όλα αυτά, γύρω-γύρω στις αίθουσες υπάρχει η αναπαράσταση της Μικρασιατικής εκστρατείας, σε ένα τοίχο υπάρχει ένας τεράστιος πίνακας ο οποίος φυλάσσεται δεξιά και αριστερά από ανθρώπους της ασφάλειας που εργάζονται στο συγκρότημα και αναπαριστά μπροστά έναν Έλληνα στρατιώτη να λογχίζει μια τουρκάλα έγκυο, πίσω του να ίσταται ένας ιερέας με προτεταμένο το ιερό σύμβολο των χριστιανών που είναι ο τίμιος σταυρός και από πίσω να κυματίζει η ελληνική σημαία. Όπως καταλάβατε δυσαρεστηθήκαμε όλοι, οι περισσότεροι εξοργίστηκαν κιόλας, εκτός από την στενοχώρια που υπέστησαν.

Η αντίδρασή σας;

-Εκείνη την στιγμή δεν μπορούσαμε να κάνουμε κάτι, ούτε να το φωτογραφήσουμε γιατί απαγορεύεται, ενώ ο χώρος φρουρείται διαρκώς κι έτσι από την Θεσσαλονίκη το ίδρυμα εθνικού και θρησκευτικού προβληματισμού του οποίου πρόεδρος είναι ο καθηγητής πανεπιστημίου Αθανάσιος Αγγελόπουλος και του οποίου έχω την τιμή εγώ να είμαι διευθυντής, κατόπιν συστάσεως διοικητικού συμβουλίου καταλήξαμε στην απόφαση να διαμαρτυρηθούμε γραπτώς με μια επιστολή την οποία στείλαμε στον πρωθυπουργό της Τουρκίας κ. Ερντογάν, στον οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο καθώς επίσης και στον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Ιερώνυμο ευελπιστώντας την αλλαγή, την απομάκρυνση του συγκεκριμένου ζωγραφικού έργου. Το θεωρούμε απίθανο να γίνει γι’ αυτό και η δική μας παρότρυνση στον αξιότιμο πρωθυπουργό της Τουρκίας είναι να ερευνήσει το θέμα έτσι ώστε αν μη τι άλλο να μην γεννιέται κλίμα θρησκευτικής μισαλλοδοξίας και αντιπαλότητας μεταξύ των λαών που δεν έχουν να χωρίσουν τίποτα, άσχετα με τα πολιτικά συμφέροντα.

Την Μικρασιατική καταστροφή μπορεί ο καθένας να την εκμεταλλευτεί φωτογραφικά, οπτικά, να την εμπνευστούν ζωγράφοι, να την αποδώσουν, το θέμα είναι ότι σε αυτό το μαυσωλείο καταλήγουν όλοι οι μεγάλοι ηγέτες, όλοι οι επισκέπτες της Τουρκίας και καταθέτουν στεφάνια, προφανώς μετά κάνουν και περιήγηση.

-Ακριβώς έτσι γίνεται, συγκεκριμένα στις φωτογραφίες που τράβηξα εγώ προσωπικά είδα στεφάνια από κάποιους επισήμους τα οποία δεν μας άφηναν να πλησιάσουμε ή να φωτογραφήσουμε. Είναι πράγματι ένα κέντρο, είναι στην πρωτεύουσα της Τουρκίας στην Άγκυρα, περνάει πολύς κόσμος βλέπει το φωτογραφικό υλικό μέσα στην αίθουσα, σίγουρα επίσημοι ηγέτες έχουν επισκεφτεί τον χώρο και πραγματικά οι εντυπώσεις που εκλαμβάνει ο επώνυμος, είτε ο απλός επισκέπτης χριστιανός ή μουσουλμάνος είτε οποιοσδήποτε άλλος είναι συγκλονιστικές. Είναι γεγονός ότι και Έλληνες και Τούρκοι εκείνα τα χρόνια της δίνης του πολέμου έκαναν πολλά, τρομακτικά πράγματα, όμως δεν είναι σωστή αυτή η αντιμετώπιση του θέματος πιστεύω με το συγκεκριμένο πίνακα στο μαυσωλείο του Κεμάλ.

Όταν μιλάμε για άμβλυνση των διαφορών, να προχωρήσουμε ένα βήμα μπροστά στις σχέσεις μας, όλα αυτά έρχονται σε πλήρη αντίθεση…
-Ακριβώς, νομίζω ότι και η επικείμενη επίσκεψη του πρωθυπουργού της Τουρκίας στην Ελλάδα, έχει αυτό ακριβώς τον σκοπό, την εξομάλυνση των σχέσεων, την σύσφιξη των λαών.

Άρα μέσα στην ατζέντα των συζητήσεων έπρεπε να μπουν αυτά τα ζητήματα.
-Προφανώς έπρεπε αλλά οι προτεραιότητες των πολιτικών είναι διαφορετικές από των πολιτών, είναι τα οικονομικά, τα διπλωματικά, τα ευρύτερα συμφέροντα, εμείς απλά παρακολουθούμε.

Συγχαρητήρια όμως στο ίδρυμα εθνικού και θρησκευτικού προβληματισμού για την επισήμανση και την αντίδραση.
-Προσπαθούμε για το καλύτερο, όπως και πριν τα Χριστούγεννα ο οικουμενικός πατριάρχης έκανε κάποιες δηλώσεις στο BBC, είχε βγει από την Τουρκία ο υπουργός Εξωτερικών και είχε κάνει νύξη για το γεγονός ότι «εμείς στο Ισλάμ δεν έχουμε σταυρώσει κανένα προφήτη» και είχαμε επίσης αντιδράσει με ψήφισμα που κοινοποιήσαμε τόσο στις εκκλησιαστικές αρχές του πατριαρχείου και της Ελλάδας όσο και στον πρωθυπουργό της Ελλάδος και της Τουρκίας, στον κ. Μπαρόζο, στον κ. Ομπάμα».

Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΤΟΥΡΚΟ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟ
Δημοσιεύουμε την επιστολή διαμαρτυρίας που έγινε.

Αρ. Πρωτ.: Ε147/2010
Θεσσαλονίκη, 20 Απριλίου 2010

Πρωθυπουργό της Τουρκίας R. T. Erdogan
Κοιν.: Πρωθυπουργό της Ελλάδος Γ. Παπανδρέου
Κοιν.: Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Προκαθήμενο και Πρόεδρο της
Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Ιερώνυμο
Κοιν.: Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, εις ΚΠολη (Istanbul)
Κοιν.: ΜΜΕ και Ηλεκτρονικό Τύπο

Εξοχώτατε κ. Πρωθυπουργέ,
με την ευκαιρία της επικείμενης επίσημης επισκέψεώς Σας στην Ελλάδα, από την οποία προσδοκάται και επιθυμείται βελτίωση των σχέσεων των Λαών και Κρατών μας, να μας επιτρέψετε κάποιες σκέψεις, που προκλήθηκαν από την πρόσφατη εκδρομή – αποστολή 50 συνεργατών και φίλων του Ιδρύματός μας (6 έως 12 Απριλίου 2010) στην γεωγραφική γραμμή: Θεσσαλονίκη – Κεσάνη – Καλλίπολη – Λάμψακο – Απολλωνιάδα – Προύσα – Κιουτάχεια – Εσκί Σεχίρ – Άγκυρα – Σαφράμπολη – Νίκαια – Κωνσταντινούπολη – Πρίγκηπο – Ηράκλεια – Θεσσαλονίκη.

Στην Άγκυρα καθήκοντος επισκεφθήκαμε το επιβλητικό συγκρότημα – μαυσωλείο του ιδρυτού της σημερινής Τουρκίας Κεμάλ Ατατούρκ. Προκάλεσε σ’ όλους μας δυσάρεστη εντύπωση η παράσταση – πίνακας, όπου εμφανίζεται Έλληνας στρατιώτης να λογχίζει με το όπλο του έγκυο τουρκάλα, πίσω δε από τον στρατιώτη να ίσταται ιερέας με προτεταμένο το ιερότατο χριστιανικό σύμβολο, τον τίμιο σταυρό του Χριστού. Η παράσταση με τα δύο σκηνικά τόσο στους Τούρκους πολίτες, και μάλιστα στην τουρκική νεολαία, όσο και στους Έλληνες, όλους επισκέπτες του μαυσωλείου, δημιουργεί αυθόρμητα αισθήματα μίσους, πικρίας και αγανακτήσεως και από τις δύο πλευρές για διαφόρους λόγους.

Ας αφήσουμε το στρατιωτικό σκέλος της παραστάσεως, που ανατρέχει στα πολεμικά γεγονότα των χρόνων 1920-1922 εμπλοκής Ελλήνων και Τούρκων με τις εκατέρωθεν βαρβαρότητες, λόγω της πολεμικής δύνης. Η εμπλοκή όμως, κατά τον πίνακα, του πιο ιερού συμβόλου του Χριστιανισμού στα γεγονότα εκείνα, τ.ε. του τιμίου σταυρού του Χριστού, είναι βέβηλη σύλληψη και πράξη. Ο Χριστός, ο Θεός των χριστιανών, δίδαξε και έζησε την αγάπη ως ουσία και εντολή του Θεού στις σχέσεις μεταξύ των συνανθρώπων, άσχετα από θρησκεία, γλώσσα και χρώμα, και μάλιστα την αγάπη όχι μόνο έναντι των φίλων και ομοφύλων, αλλά κύρια και έναντι των εχθρών μας «αγαπάτε τους εχθρούς υμών», είπε. Διδασκαλία, που σε καμιά άλλη θρησκεία δεν διδάσκεται.

Εάν, εξοχότατε κ. πρωθυπουργέ, για ανεύθυνα σκίτσα προσβολής του Μωάμεθ κάποιων «χριστιανών» Ευρωπαίων ξεσηκώθηκε η συνείδηση του μουσουλμανικού κόσμου και σας, προσωπικά και ως Πρωθυπουργού της χώρας σας, τί να ειπεί ο χριστιανικός κόσμος και μάλιστα ο χριστιανικός Ορθόδοξος Κόσμος για την παράσταση – ερμηνεία και μήνυμα – μίσους από του Σταυρού του Χριστού στο πιο επίσημο βήμα της πρωτευούσης πόλεως της χώρας σας; Αμφιβάλλουμε, κ. Πρωθυπουργέ, αν ο Κεμάλ Ατατούρκ, ζων ερωτώμενος γι’ αυτό, θα συγκατένευε στην έκθεση μίας τέτοιας παραστάσεως προσβολής και μίσους εναντίον των ιερών και οσίων χριστιανικού ορθοδόξου λαού και μάλιστα γείτονος και συνοίκου, κοινών ηθών, εθίμων και πεπρωμένων.

Επιτρέψτε μου, να σας μεταφέρω, κατά παράκληση συνεκδρομέων μου, την πικρία και την αγανάκτησή των, όπως και όλων μας, αλλά – ταπεινά φρονώ – και όλου του ελληνικού λαού, γιατί η θρησκευτική πολιτιστική συνείδησή του δεν ανέχεται κάτι τέτοιο. Όπως δεν ανέχεται τα ίδια και εναντίον ιερών συμβόλων και τόπων των συμπολιτών μας Μουσουλμάνων ή Εβραίων ή Αρμενίων ή άλλων. Συντηρούμε και εξυπηρετούμε τα ιερά σύμβολα και προσκυνήματά των με θρησκευτική ευλάβεια, καθώς αρμόζει στον θρησκευτικό και πολιτικό πολιτισμό μας.

Θερμή παράκληση, να προβληματιστείτε για τον πίνακα αυτόν θρησκευτικής μισαλλοδοξίας, για τους εκτεθέντες λόγους.
Ευχόμενοι την καλή υγεία και την καλή επιτυχία στην επίσκεψή σας στην χώρα μας προς όφελος των λαών μας, διατελούμε με πολλή εκτίμηση και τον προσήκοντα σεβασμό.

Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Ο διευθυντής Ο πρόεδρος Ο γεν। γραμματέας
Δημήτριος Κουτρούλας Αθανάσιος Αγγελόπουλος Θεοχάρης Μωϋσίδης
ιστορικός-υπ. Δρ. Θεολογίας καθηγητής πανεπιστημίου Άρχων έκδικος
δικηγόρος

Χρόνος Κομοτηνής