ΕΙΡΕΣΙΩΝΗ: Η αρχαιοελληνική πρόγονος του «βαυαρικού» Χριστουγεννιάτικου δέντρου…

Αφορμή αυτή τη φορά για μια «εκδρομή» στον παγωμένο Μακεδονίτικο κάμπο της Ημαθίας -στο κεφαλοχώρι της Μελίκης- ήταν η έκθεση «Το παιδί στην παράδοση», στο Εθνογραφικό Μουσείο του Γιώργη Μελίκη και -μέρες που είναι- η …Ειρεσιώνη! Η αρχαιοελληνίς πρόγονος του «βαυαρικού» Χριστουγεννιάτικου δέντρου…
Ένα κλαδί ελιάς στολισμένο με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο με κρεμασμένους στις απολήξεις του τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς (σύκα, καρύδια, αμύγδαλα, κάστανα, δημητριακά) αλλά και μικρές φιάλες από λάδι και μέλι που κρατούσαν τα παιδιά, τα οποία έψαλλαν τις «καλένδες» (κάλαντα) και τις αφιέρωναν στο θεό Απόλλωνα…

Η έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφικό αλλά και πληροφοριακό και διαδραστικό υλικό (φωτογραφίες, αντικείμενα, εργαλεία, ομοιώματα, κείμενα, διηγήσεις, ηχητικό και τηλεοπτικό υλικό) που αφορούν στη συμμετοχή -σε ρόλο πρωταγωνιστικό- των παιδιών στα έθιμα και τα λαϊκά δρώμενα στον κύκλο του χρόνου…

Φωτογραφίες και λαϊκά ομοιώματα της κυρα- Σαρακοστής με τα επτά πόδια (όσα και οι εβδομάδες της νηστείας), τελετουργικά μέσα και ξύλινες κατασκευές για τα Χελιδονίσματα της εαρινής ισημερίας, τον Λάζαρο και την Ανάστασή του, η Πιρπιρούνα, οι Λαζαρίνες, η Κουκαρά (ένα …κουκάρι- ένα κρεμμύδι πάνω στο οποίο είναι «καρφωμένα» επτά φτερά), η Χάσκα των Απόκρεω μ” ένα αυγό ή ένα κομμάτι χαλβά δεμένο στην άκρη του σκοινιού, η σκούπα για την επίκληση της βροχής σε περιόδους ανομβρίας, τα ξυλόγλυπτα και ξυλοσχεδιασμένα πολύχρωμα καραβάκια στα χέρια των παιδιών ενόψει της έλευσης του νέου χρόνου αλλά και …η Ειρεσιώνη (!), που προέρχεται από τη λέξη είρος (έριον=μαλλί).

Σύμφωνα με πολλές αναφορές σε αρχαία κείμενα, ο στολισμένος κλάδος ελιάς ή αγριελιάς (κότινος), περιφερόταν στους δρόμους των Αθηνών την έβδομη ημέρα του Πυανεψίωνος μηνός (22 Σεπτεμβρίου-20 Οκτωβρίου) από παιδιά «αμφιθαλή», των οποίων δηλαδή και οι δύο γονείς ζούσαν και τα οποία έψαλλαν «τις καλένδες» (κάλαντα) από σπίτι σε σπίτι, παίρνοντας φιλοδώρημα από τους νοικοκυραίους…