Γλυκάνισο: Το… γλυκό γιατρικό της κουζίνας!

Γράφει η Ελπινίκη Καπίρη, MSc, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
Ο γλυκάνισος ή αλλιώς το γλυκάνισο είναι ένα βότανο με πλήθος θεραπευτικών και άλλων λειτουργικών χαρακτηριστικών…
Αρχικά καλλιεργούταν κυρίως στην Αίγυπτο και τη Μέση Ανατολή, όταν όμως ‘διαφημίστηκαν’ οι θεραπευτικές του ιδιότητες, η καλλιέργεια και χρήση του δεν άργησε να κάνει την εμφάνισή της και στην Ευρώπη.

Το κύριο βιοδραστικό και αρωματικό συστατικό του γλυκάνισου είναι η ανηθόλη. Γύρω από αυτήν, λοιπόν, έχουν διεξαχθεί κυρίως οι περισσότερες μελέτες για να εξακριβώσουν τις φαρμακευτικές του δράσεις.

Πολλά ακούγονται γύρω από το όνομά του…

Αν εξετάσει κανείς την ιστορία του γλυκάνισου, θα εκπλαγεί από το πόσες πολλές φαίνεται να ήταν οι χρήσεις του ήδη από τα χρόνια της αρχαιότητας. Για παράδειγμα, οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν στα κρυολογήματα, ενώ ο Ιπποκράτης πίστευε ότι σταματά το φτάρνισμα και ότι μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αντιβηχικό. Στην Αίγυπτο το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, ως παυσίπονο αλλά και ως χωνευτικό.

Σήμερα, χρησιμοποιείται ευρέως στη βιομηχανία τροφίμων, σε καλλυντικά, στην αρωματοποιία αλλά και σε φαρμακευτικά προϊόντα. Φαίνεται λοιπόν, ότι οι αρχαίοι κάτι ήξεραν, αφού τα τελευταία χρόνια, ολοένα και περισσότερες μελέτες αναδεικνύουν τις ευεργετικές δράσεις της ανηθόλης, του βασικού συστατικού του γλυκάνισου, ως αντιφλεγμονώδες, χημειοπροστατευτικό, αντιδιαβητικό, ανοσορυθμιστικό, νευροπροστατευτικό ή αντιθρομβωτικό.

Στη βιβλιογραφία υπάρχουν και αρκετές μελέτες που ‘καταλογίζουν’ στην ανηθόλη αντιμικροβιακές, αντιοξειδωτικές, αναλγητικές, καταπραϋντικές, ακόμα και εντομοκτόνες δράσεις.

Χρήσεις και ιδιότητες του γλυκάνισου

Το γλυκάνισο χρησιμοποιείται στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική αφού προσδίδει πλούσιο άρωμα και γεύση σε φαγητά, ποτά, καραμέλες και άλλα γλυκά. Χρησιμοποιείται ακόμα και σε οδοντιατρικά προϊόντα όπως είναι οι οδοντόπαστες και τα στοματικά διαλύματα λόγω του ότι δρα σαν φυσικό αποσμητικό χαρίζοντας δροσερή αναπνοή.

Το γλυκάνισο καταναλώνεται συχνά μετά το φαγητό ως λικέρ, τσάι ή ως συστατικό μέσα σε γλυκά λόγω της χωνευτικής του ιδιότητας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η προσφορά τούρτας στους γάμους που ξεκίνησε σαν έθιμο από τους αρχαίους Ρωμαίους οι οποίοι έδιναν κέικ με γλυκάνισο ως χωνευτικό μετά τα συμπόσια.

Τα αιθέρια έλαια του γλυκάνισου φαίνεται ότι ανακουφίζουν από το αίσθημα του μετεωρισμού, δηλαδή στο πρήξιμο ή φούσκωμα με έντονα αέρια. Φαίνεται μάλιστα, να βοηθά ακόμα και σε κολικούς ή στομαχόπονο νεογνών, όμως χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και δεν συστήνεται η κατανάλωσή του χωρίς την ανάλογη οδηγία από τον παιδίατρό σας. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι η κατανάλωση τσαγιού με γλυκάνισο και άλλα βότανα μπορεί να συμβάλλει στη μείωση της δυσκοιλιότητας.

Η κατανάλωση ενός φλιτζανιού τσαγιού με γλυκάνισο και άλλα βότανα όπως χαμομήλι, κρόκο, μάραθο φαίνεται να μειώνει το βήχα σε άτομα με αλλεργικό άσθμα. Γενικότερα, φαίνεται να βοηθά στο αναπνευστικό σύστημα, καθώς το αιθέριο έλαιο των σπόρων του βοηθά να χαλαρώνει το φλέγμα στο λαιμό και τους πνεύμονες.

Υπάρχουν κλινικές μελέτες που δείχνουν ότι ο γλυκάνισος σε συνδυασμό με το σαφράν και το σέλινο μπορεί να μειώσει τον πόνο και τη διάρκεια της εμμήνου ρύσης.

Υπάρχουν ακόμα μελέτες που δείχνουν το γλυκάνισο να δρα ως γαλακταγωγό, δηλαδή να βοηθά στην αύξηση του μητρικού γάλακτος κατά το θηλασμό, δρώντας αυξητικά στα επίπεδα προλακτίνης.
Οι θεραπευτικές του ιδιότητες σε δερματικές παθήσεις όπως η ψωρίαση ή η ψώρα είναι επίσης γνωστές και μελετώνται ακόμα.

Οι αναφορές και οι ενδείξεις για τις θεραπευτικές του ιδιότητες είναι πάρα πολλές, όμως η χρήση του για θεραπευτικούς σκοπούς θα πρέπει να γίνεται με σύνεση καθώς χρειάζονται αρκετές μελέτες ακόμα για να διαπιστωθούν και να εξακριβωθούν αυτές οι ιδιότητες.

Χρήσεις στην κουζίνα μας!
Τα βότανα χρησιμοποιούνται ευρέως και στη μαγειρική! Ο γλυκάνισος ταιριάζει πολύ σε πιάτα κοτόπουλου, σε θαλασσινά, σε χορτόπιτες, σε σαλάτες ή σε σος ζυμαρικών, ενώ μπορείτε να τον προσθέσετε σε συνταγές κέικ και μπισκότων και φυσικά στο ψωμί σας. Γευστικά ταιριάζει ιδιαίτερα αν τον συνδυάσετε με γαρίφαλο, κανέλα, κόλιανδρο, κύμινο, μάραθο και μοσχοκάρυδο.

Στην Ελλάδα είναι πολύ γνωστά τα ποτά που περιέχουν γλυκάνισο και δεν είναι άλλα από το ούζο, το τσίπουρο ή η ρακή.

Τα οφέλη, λοιπόν, που μπορείτε να αποκομίσετε από τη συχνή κατανάλωση γλυκάνισου είναι πολλά, μην ξεχνάτε, όμως, ότι η χρήση των βοτάνων έρχεται να συμπληρώσει έναν υγιεινό τρόπο διατροφής και ζωής και όχι να ‘καπελώσει’. Με λίγα λόγια, μην προβείτε σε αλόγιστη χρήση του ενώ καλό θα ήταν να συμβουλευτείτε το γιατρό ή το διαιτολόγο σας για τυχόν αλλεργικές αντιδράσεις, τοξικότητα ή αλληλεπιδρασεις με τυχόν παράλληλη φαρμακευτική αγωγή.

Πώς να φτιάξετε τσάι γλυκάνισου

Χτυπήστε σε γουδί 1 κ.γλ γλυκάνισο. Προσθέστε 1 φλ. ζεστό νερό (όχι καυτό), αφήστε το για 10 λεπτά και σουρώστε το. Το τσάι σας είναι έτοιμο. Μπορείτε να πίνετε 2 – 5 φλιτζάνια την ημέρα για να καταπραΰνετε τον έντονο βήχα ή για να ανακουφιστείτε από το φούσκωμα. Μπορείτε αν θέλετε να δώσετε μια πιο γλυκιά γεύση προσθέτοντας 1 κ.γλ μέλι ή κάποιο γλυκαντικό.