Πώς να μάθουμε στο παιδί να μην κάνει ό,τι του λένε οι άλλοι;

Σοκαρισμένοι από την είδηση, για την δασκάλα που έβαλε τους μαθητές της να χτυπήσουν έναν συμμαθητή τους επειδή ενοχλούσε την τάξη, δεν…
μπορούμε παρά να αναρωτηθούμε όχι μόνο πώς θα ένιωσε το θύμα από τη στιγμή της τρομερής αυτής επίθεση και μετά (ελπίζουμε οι γονείς του να φροντίσουν με κάθε τρόπο να ανακουφίσουν την ψυχούλα του), αλλά και τι σκέφτηκαν οι θύτες, τα υπόλοιπα παιδιά που με το κάλεσμα της δασκάλας, σηκώθηκαν από τη θέση τους και άρχισαν να χτυπούν το παιδί…

Ο λόγος για παιδιά ηλικίας 9 ετών, τα οποία, όπως μας είπε και η κλινική ψυχολόγος κ. Χαρά Παπασαράντη με την οποία μιλήσαμε σήμερα το πρωί με αφορμή του γεγονός, έχουν άποψη! «Ειδικά τα σημερινά παιδιά, με τόσο ερεθίσματα που έχουν, διαπλάθουν από νωρίς άποψη», συμπληρώνει η ίδια. Δεν μπορούμε, λοιπόν, παρά να μην αναρωτηθούμε πώς σηκώνεται ένα 9χρονο παιδί να χτυπήσει ένα άλλο, επειδή του το λέει ο συμμαθητής του; Έχει δυνατότητα ένας μαθητής να αμφισβητήσει την εξουσία του δασκάλου; Και τέλος, πώς μπορούμε να μάθουμε στα παιδιά μας να μην κάνουν ό,τι τους λένε οι άλλοι, όποιοι κι αν είναι αυτοί, αν πρώτα δεν το έχουν σκεφτεί και αξιολογήσει τα ίδια;

Αναπόφευκτα στη σκέψη μας ήρθε η ταινία Die Welle (Το Κύμα), του 2008, την οποία αν δεν έχετε δει, πραγματικά αξίζει τον «κόπο». Πρόκειται για πραγματική ιστορία, αφού αναφέρεται στο πείραμα που το 1967 έκανε ένας καθηγητής κοινωνιολογίας σε σχολείο της Αμερικής, στην προσπάθειά του να διδάξει στους μαθητές του γεγονότα που οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα. Τα παιδιά, λοιπόν, δεν μπορούσαν να δεχτούν πώς απλοί Γερμανοί πολίτες έγιναν τόσο εύκολα συνένοχοι με το καθεστώς Χίτλερ και έτσι, ο καθηγητής θέλησε να τους δείξει πόσο εύκολα οι άνθρωποι μπορούν να επηρεαστούν από απολυταρχικούς ηγέτες ή να παρασυρθούν από μία ιδεολογία. Τους το έδειξε να συμβαίνει, μετατρέποντας τα παιδιά, στο πλαίσιο πάντα του πειράματος, σε μικρούς ναζί, χωρίς καν να το καταλάβουν!

Για να επανέλθουμε, λοιπόν, στο ζητούμενο, τέτοια παιδιά θέλουμε; Παιδιά άβουλα που δεν διστάζουν να πειθαρχήσουν σε οποιαδήποτε παράλογη σκέψη ή εντολή; Η κ. Παπασαράντη προβληματίζεται και για το εξής: Τι παράδειγμα θα πήραν τα υπόλοιπα παιδιά από τους συμμαθητές τους στην τάξη; Από την έννοια του σχολείου, το οποίο υποτίθεται πως πρέπει να δημιουργεί στους μαθητές αίσθημα ασφάλειας και χαράς;

«Το παιδάκι που σήκωσε το χέρι προς τον συμμαθητή του και δεν έβαλε το όριό του, έχει λόγο που το έκανε. Και ο λόγος βρίσκεται μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Το παιδί αυτό, λοιπόν, μπορεί να δέχεται από τους γονείς του σωματική ή λεκτική βία –να του φωνάζουν πολύ. Μπορεί η μάνα του το προηγούμενο βράδυ να το αποκάλεσε “χαζό”, επειδή κάτι δεν καταλάβαινε στα μαθήματα. Μπορεί να μη βλέπει τους γονείς του όλη την ημέρα, επειδή λείπουν για δουλειές, και όταν συναντιούνται να μην έχουν πραγματική επαφή. Μπορεί οι γονείς να μην έχουν πραγματική εικόνα τι κάνει το παιδί τους όλη μέρα», λέει η ειδικός και συνεχίζει.

«Αυτό που οι γονείς πρέπει να κάνουν, αναφορικά με το συμβάν και εφόσον το παιδί τους γνωρίζει γι’αυτό, είναι να συζητήσουν διεξοδικά μαζί του, γιατί έγινε ό,τι έγινε. Από εκεί και πέρα, όμως, θα πρέπει όλοι γονείς να αναρωτηθούμε τι κάνουμε. Πώς έχουμε μεγαλώσει το παιδί μας; Πόσο καλά γνωρίζουμε το παιδί μας; Ακόμα κι αν λείπουμε πολλές ώρες, έχουμε φροντίσει να του δώσουμε κάποιο προσανατολισμό; Θα μπορούσε το παιδί μας να είναι ένας από τους θύτες και αν είναι, τι δεν έχουμε κάνει καλά;

»Ο γονιός πρέπει να ξέρει το παιδί του. Να μιλά μαζί του. Και ήδη από πολύ μικρή ηλικία να του δίνει να καταλαβαίνει πως έχει δική του προσωπικότητα, δική του άποψη. Όσο για τη δασκάλα, οφείλουμε να εξηγούμε στα παιδιά μας, ότι υπάρχουν άνθρωποι που δεν είναι καλά. Χωρίς φυσικά να υποβαθμίζουμε τον ρόλο τους, τα παιδιά μας πρέπει να ξέρουν ότι οι δάσκαλοι δεν είναι τέλειοι –ότι κανείς μας, για την ακρίβεια, δεν είναι. Και ότι αυτό που θα πρέπει να ενδιαφέρει το παιδί -όσο δύσκολο κι αν είναι να το διαχωρίσει όσο ακόμα είναι μικρό- είναι ότι στο σχολείο πηγαίνει για να μάθει γράμματα, αυτή είναι η δουλειά του δασκάλου.»

Επιμένει, λοιπόν, η ψυχολόγος στη σπουδαιότητα του να μιλάμε με τα παιδιά μας. Να ρωτάμε κάθε μέρα τι γίνεται στο σχολείο και να τα κάνουμε να νιώθουν, ότι μπορούν να μας λένε τα πάντα. Η δασκάλα από το σχολείο του Αλίμου, είχε εμφανίσει από καιρό σημάδια μη καταλληλότητας. Αν το παιδί μας έχει πει εγκαίρως, ότι κάτι δεν πάει καλά με τον δάσκαλό του, έχουμε μία εικόνα, μπορούμε να το συμβουλεύσουμε και ενδεχομένως να επέμβουμε.

Ο κ. Παπασαράντη εξηγεί, ότι είναι κοινό χαρακτηριστικό όλων των παιδιών να θέλουν να ανήκουν σε μία ομάδα, να είναι συμπαθή και αγαπητά, τόσο στους φίλους όσο και στους δασκάλους. Και μερικές φορές, για τον λόγο αυτό, κάνουν «τυφλά» ό,τι τους λένε οι άλλοι, ακόμα κι αν είναι κάτι εντελώς ανόητο. Ο δικός μας ρόλος, όμως, είναι να εξηγούμε από πολύ νωρίς στο παιδί μας, ότι έχει την δική του αυτόνομη προσωπικότητα, τις δικές του απόψεις και ότι αυτό, μερικές φορές, δεν θα αρέσει σε όλους –σταδιακά, όμως, θα βρει τους ανθρώπους με τους οποίους ταιριάζει. Όσο για την ηγετική μορφή του δασκάλου μέσα στην τάξη; «Λέμε στο παιδί, ότι έχει δικαίωμα να τον αμφισβητήσει και να διαφωνήσει μαζί του, αλλά πάντα με σεβασμό και ευγένεια!», τονίζει η κ. Παπασαράντη.

Μιλάτε με τα παιδιά σας, λοιπόν, μιλάτε καθημερινά, ώστε να γνωρίζετε τι συμβαίνει στη ζωή τους και να μπορείτε να τα καθοδηγείτε σωστά, ώστε να ξέρουν πώς να προστατεύουν και υπερασπίζονται τόσο τους άλλους όσο και τον ίδιο τους τον εαυτό.