Tιμωρητική βία στα παιδιά: Άκρως αναποτελεσματική και επικίνδυνη

Ένα χαστούκι ή μια ξυλιά, ως μέσο σωφρονισμού για ένα παιδί που είναι άτακτο ή κάνει κάτι που δεν επιτρέπεται, είναι δυστυχώς…
μια συχνή αντιμετώπιση από το γονεϊκό περιβάλλον σε όλες σχεδόν τις κοινωνίες του κόσμου.

Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των πολιτών είναι αρνητική στην άσκηση οποιουδήποτε είδους βίας, η πρακτική αυτή απέναντι στα παιδιά επιβιώνει με το επιχείρημα πως ”είναι για το καλό τους”. Στην πραγματικότητα όμως, αν γονείς και κηδεμόνες επιλέγουν αυτόν τον τρόπο για να λύνουν μικροπροβλήματα συμπεριφοράς των παιδιών τους, τότε πρέπει να είναι έτοιμοι για μεγαλύτερα προβλήματα που ενδέχεται να προκύψουν στην ενήλικη ζωή τους.

Σύμφωνα δε με πρόσφατα δημοσιευμένες έρευνες, η βίαιη συμπεριφορά ενηλίκων μπορεί να συνδέεται με τέτοιου είδους βιώματα στην παιδική ηλικία, ενώ το ίδιο είναι πιθανό να έχει συμβεί και με περιπτώσεις αντικοινωνικής συμπεριφοράς, άγχους και κατάθλιψης.Σύμφωνα με τον Alan Kazdin, ψυχίατρο, διευθυντή του Yale Parenting Center και πρώην πρόεδρο της Αμερικανικής Ψυχολογικής Ένωσης, η άσκηση τιμωρητικής βίας απέναντι στα παιδιά, εκτός από το ότι είναι πλήρως αναποτελεσματική, ευθύνεται για μετέπειτα ακαδημαϊκά και ιατρικής φύσης προβλήματα, έχει παρατηρηθεί και αυξημένο ποσοστό πρόωρων θανάτων.

Την προηγούμενη εβδομάδα, το Journal of Pediatrics ανέφερε πως το Πανεπιστήμιο του Τέξας ανακάλυψε σύνδεση μεταξύ της βίας στις ερωτικές σχέσεις ενηλίκων με την βία που έχουν βιώσει σαν τιμωρία ως παιδιά. Το τελευταίο αυτό στοιχείο είναι ιδιαίτερα σημαντικό, μιας που το τελευταίο διάστημα η σεξουαλική παρενόχληση έχει περάσει πολύ έντονα στη σφαίρα της δημόσιας συζήτησης μετά από τις υποθέσεις Weinstein και Trump.

Το να περάσει κανείς στο συμπέρασμα ότι μια παιδική ηλικία με βίαια βιώματα μπορεί να οδηγήσει σε ένα μελλοντικό βιαστή, είναι φυσικά ένα επικίνδυνο άλμα που αγνοεί εντελώς το πως δομείται η κοινωνία στο σύνολό της. Ωστόσο, έχει μεγάλη σημασία να γνωρίζουμε πως η ανθρώπινη αντίληψη αναφορικά με το τι ρόλο παίζει η βία στην επίλυση προβλημάτων είναι κάτι που αδιαμφισβήτητα διαμορφώνεται από πολύ μικρή ηλικία.

Πολλοί επιστήμονες αντιλαμβάνονται την άσκηση τιμωρητικής βίας και κακοποίησης σαν μία συνέχεια. Και αυτό γιατί η τιμωρητική βία είναι επί της ουσίας κακοποίηση. Στο ερώτημα του πως πρέπει να αντιμετωπίζουν γονείς και κηδεμόνες τα παιδιά τους όταν κάνουν αταξίες, η ακαδημαϊκή κοινότητα απαντά πως ο καλύτερος τρόπος πειθαρχίας είναι το να δίνεται έμφαση σε θετικά στοιχεία κάθε περίπτωσης.

Τι σημαίνει αυτό; Οι ενήλικες οφείλουν να συνδέονται με τα παιδιά τους επιβραβεύοντάς τα όταν αυτά κάνουν κάτι θετικό. Αντίστοιχα, όταν αυτά είναι άτακτα, μπορούν να παίρνουν το μάθημά τους με την βραχυπρόθεσμη αφαίρεση θετικών για αυτά πραγμάτων, όπως ένα παιχνίδι όταν είναι μικρής ηλικίας, ή ένα κινητό τηλέφωνο όταν πρόκειται για εφήβους. Σημαντική κρίνεται φυσικά και η αντίστοιχη προσέγγιση τέτοιων ζητημάτων και στο σχολικό περιβάλλον.

Το κλειδί της επιτυχίας βρίσκεται στο να γαλουχούνται τα παιδιά σε υγιείς σχέσεις από νωρίς, γεγονός που θα παίξει ενδεχομένως ρόλο στο πως θα διαμορφωθεί ο μελλοντικός τους χαρακτήρας. Θωρακίζοντας τις σχέσεις αυτές από κάθε είδος βίας είναι σίγουρα απαραίτητο λοιπόν, όχι μόνο για τα ίδια τα παιδιά, αλλά και για ολόκληρη την κοινωνία.