ΕΤΙΚΕΤΕΣ:
Είναι πολλαπλά τα αδιέξοδα στα οποία καταλήγει η εφαρμογή του συστήματος της απλής αναλογικής. Mε το σύστημα αυτό δεν επιτυγχάνεται κυβερνητική σταθερότητα και διάρκεια και δεν παράγεται έργο. Μεταξύ άλλων, αυτό οφείλεται στο ότι δεν υπάρχει «ενότητα» της κυβέρνησης, αφού οι διάφορες επιμέρους ομάδες υπουργών που τη συνθέτουν, ώστε να εξασφαλίζεται η ψήφος εμπιστοσύνης, προσπαθούν να επιβάλουν το δικό τους πρόγραμμα, το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις θα προσκρούει ευθέως με την πολιτική άλλου κόμματος μετέχοντος επίσης στην κυβέρνηση. Καταλήγουμε έτσι σε ακυβερνησία. Αλλά το άρθρο 82 παρ. 2 του Συντάγματος ρητώς ορίζει ότι «ο πρωθυπουργός εξασφαλίζει την ενότητα της κυβέρνησης και κατευθύνει τις ενέργειές της… για την εφαρμογή της κυβερνητικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο των νόμων».
Το άρθρο 37 φαίνεται κι αυτό να αποκρούει το σύστημα της απλής αναλογικής, αφού δέχεται, «ως κανόνα», τον σχηματισμό μονοκομματικής κυβέρνησης· διαφορετικά, αποβλέποντας στην επιτακτική ανάγκη κυβερνησιμότητας, καθιερώνει, «κατ’ εξαίρεση», το σύστημα των «διερευνητικών εντολών». Ομως, με το σύστημα της απλής αναλογικής η διαδικασία των εντολών καθίσταται αυτή ο κανόνας, χωρίς εξαίρεση, που θα τηρείται κάθε φορά που θα διεξάγονται εκλογές. Στην απλή αναλογική μόνο πολυκομματικές κυβερνήσεις συνεργασίας νοούνται, αυτές όμως είναι βραχύβιες. Υφέρπει λοιπόν και από το άρθρο 37 η ανάγκη κυβερνησιμότητας, την οποία, ως κανόνα, σαφώς έχει αποδεχθεί ο συντακτικός νομοθέτης και η οποία αναδύεται από περισσότερες διατάξεις του δημοκρατικού μας συντάγματος. Το σύστημα της απλής αναλογικής προσκρούει σ’ αυτές. Εν τέλει, οι σύγχρονες κοινωνίες έχουν εναποθέσει την ελπίδα για μία καλύτερη ζωή στη δημοκρατία, η οποία εμμέσως απορρίπτει την απλή αναλογική.
Στη Γαλλία αναγνωρίζεται ότι η αναλογική εκπροσώπηση καθιστά δύσκολη την κυβερνητική σταθερότητα (Ardant/Mathieu), ενώ άλλοι καθηγητές αποτυπώνουν, με κείμενό τους, τη «γαλλική φοβία ενάντια στην απλή αναλογική» (Jahrbuch des Öff. R., Band 67/2019, σελ. 162).
Το ζητούμενο όμως είναι να καταργηθεί το σύστημα της απλής αναλογικής που, ως έχουν τα πράγματα, θα ισχύσει στις επόμενες εκλογές. Αν τελικά αυτό εφαρμοστεί, δεν είναι διόλου βέβαιο πώς θα διαμορφωθεί το νέο πολιτικό σκηνικό αμέσως μετά, αλλά και μετά τις δεύτερες εκλογές που άμεσα θα ακολουθήσουν. Η χώρα έχει ανάγκη από σταθερή κυβέρνηση για να διορθώσει τα κακώς κείμενα του παρελθόντος. Για να παραμεριστεί, λοιπόν, ο ισχύων εκλογικός νόμος προτείνεται και η ακόλουθη λύση, στο πλαίσιο της εξελισσόμενης αναθεώρησης του Συντάγματος.
Στην παράγραφο 1 του άρθρου 54 προτείνεται να προστεθεί το εξής β΄ εδάφιο: «Στο αυτοτελές κόμμα που συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό εγκύρων ψηφοδελτίων στο σύνολο της Επικράτειας, παραχωρούνται, επιπλέον των εδρών που λαμβάνει, τριάντα ακόμη έδρες. Αν, παρά ταύτα, δεν επιτυγχάνεται η απόλυτη πλειοψηφία εδρών, εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 37 παρ. 2 και επόμενα». Με το bonus των τριάντα εδρών φαίνεται να συμφωνεί και το ΚΙΝΑΛ. Αν η ρύθμιση αυτή περάσει στο Σύνταγμα, θα τείνει, θεμιτώς, προς την «κατεύθυνση» ενός περισσότερο αναλογικού συστήματος, σε σχέση με αυτό βάσει του οποίου διεξήχθησαν οι πρόσφατες εκλογές και το οποίο έδινε bonus πενήντα εδρών στο πρώτο κόμμα.
Με το δεδομένο όμως αυτό, ο ν. 4406/2016, για την αναλογική εκπροσώπηση των κομμάτων, καθίσταται ευθέως αντισυνταγματικός και άρα ανεφάρμοστος, αφού αυτός καταργεί τον θεσμό του bonus στις επόμενες εκλογές, ενώ το νέο συνταγματικό κείμενο τον προβλέπει. Καταργουμένου, λοιπόν, του νόμου αυτού για τον παραπάνω λόγο, επανέρχεται αυτομάτως σε ισχύ ο δι’ αυτού καταργηθείς εκλογικός νόμος που ήδη εφαρμόστηκε στις πρόσφατες εκλογές, με τον περιορισμό μόνο του bonus στις τριάντα έδρες. Ο νομικός αυτός χειρισμός είναι καθ’ όλα νόμιμος, κινείται μέσα στο πλαίσιο της χαραχθείσης «κατεύθυνσης» από την προηγούμενη Βουλή. Δι’ αυτού δε επιτυγχάνεται, όχι με 200 ψήφους αλλά μόνον με 180, η κατάργηση της απλής αναλογικής. Ετσι, στις επόμενες εκλογές θα ισχύσει το εκλογικό σύστημα του Π.Δ. 26/2012 που εφαρμόστηκε στις πρόσφατες εκλογές, αλλά με περιορισμό του bonus στις τριάντα έδρες.
Οταν ο ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε την απλή αναλογική απέβλεπε στην εφεξής αποκοπή της δυνατότητας σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία. Ομως, η τωρινή εξακομματική Βουλή αποδεικνύει ότι υπάρχει, και με το υφιστάμενο εκλογικό σύστημα, επαρκέστατη εκπροσώπηση όλων των ιδεολογικών τάσεων που καταγράφονται στο εκλογικό σώμα, ώστε έχει ήδη επιτευχθεί και ο περαιτέρω στόχος στον οποίο απέβλεπε ο ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε και αυτόν συμφέρει τώρα η υπεράσπιση της απλής αναλογικής.
* Ο κ. Πέτρος Ι. Παραράς είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου και επίτιμος αντιπρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Έντυπηkathimerini.gr
Use Facebook to Comment on this Post
