Υπάρχει ένα χωριό στο οποίο οι άνδρες ‘απαγορεύονται’

Η ιστορία του χωριού Umoja στην Κένυα, θα μπορούσε να είναι ένα χαρούμενο παραμύθι, χωρίς δράκους και μάγισσες, παρά μόνο με μερικές γυναίκες οι οποίες αποφάσισαν να φτιάξουν μια μικρή κοινότητα στην οποία θα ζούσαν αποκλειστικά και μόνο εκείνες, απαλλαγμένες από τα όποια δεινά μπορεί να τους προκαλούν οι άνδρες. Και σίγουρα στους περισσότερους τουρίστες που επισκέπτονται το χωριό, η ιστορία αυτή μοιάζει απόλυτα ιδανική και χαρούμενη.
Με τη διαφορά ότι κάθε γυναίκα που ζει σε αυτό το χωριό, βρήκε καταφύγιο στο χωριό Umoja γιατί είτε έπεσε θύμα βιασμού είτε υπέστη κλειτοριδεκτομή είτε αναγκάστηκε να πωληθεί σε κάποιον άνδρα ως γυναίκα του.Το χωριό Umoja λοιπόν είναι ένα χωριό στο οποίο ζουν γυναίκες κατατρεγμένες. Γυναίκες που βρήκαν όμως το ψυχικό σθένος να αφήσουν τις οικογένειές τους, να αφήσουν τον τόπο τους, να ξεφύγουν από τους άνδρες που τις κακομεταχειρίζονταν και να φτιάξουν τη δική τους μικρή κοινωνία στην οποία δεν ζουν μεν πλουσιοπάροχα αλλά ζουν απαλλαγμένες από τον φόβο και την όποια κακοποίηση είχαν υποστεί παλαιότερα. Οπότε ναι, για έναν τουρίστα ο οποίος βλέπει απλά 40 γυναίκες να πωλούν χαμογελαστές τα χειροποίητα κοσμήματά τους, η ιστορία μοιάζει μάλλον ειδυλλιακή.
Όπως περιγράφει η Julie Bindel, η οποία επισκέφτηκε το χωριό για λογαριασμό του Guardian, αυτή τη στιγμή ζουν εκεί 40 γυναίκες και περίπου 200 παιδιά. Θα φτάσουμε αργότερα στο πώς γίνεται να έχουν τόσα παιδιά. Κάθε γυναίκα και τα παιδιά της έχουν τη δική τους καλύβα, μαγειρεύουν σε ομάδες για όλο το χωριό και η κύρια πηγή εσόδων για τα λειτουργικά έξοδα της κοινότητας προέρχονται τόσο από τα κοσμήματα τα οποία φτιάχνουν όλες οι γυναίκες και πωλούν στους τουρίστες που επισκέπτονται το χωριό, όσο και από ένα μικρό ποσό που θα πληρώσει ο τουρίστας για να μπει στο χωριό. Σε κοντινή απόσταση διατηρούν μάλιστα και ένα καταφύγιο για εκείνους τους τουρίστες οι οποίοι επιθυμούν να διαμείνουν στην περιοχή για να κάνουν σαφάρι.
Το χωριό Umoja λοιπόν δεν είναι αποκομμένο από τον υπόλοιπο κόσμο. Βρίσκεται μάλιστα πολύ κοντά σε άλλα χωριά της φυλής των Samburu στη βόρεια Κένυα, με τους άλλους τη κυρίαρχης φυλής της περιοχής να σέβονται απόλυτα το δικαίωμα των γυναικών αυτών να ζουν μόνες τους σε εκείνο το χωριό. Το να φτάσουν βέβαια σε αυτό το σημείο που οι άνδρες να σέβονται αυτή την κοινότητα, σε μία τόσο πατριαρχική κοινωνία στην οποία οι γυναίκες έχουν ελάχιστα δικαιώματα, ήταν μια μακρά διαδρομή. Που ξεκίνησε το 1990 όταν η Rebecca Lolosoli αποφάσισε να κινητοποιήσει άλλες γυναίκες για να φτιάξουν αυτό το χωριό.

Η Lolosoli κήρυττε για τα δικαιώματα των γυναικών και παρακίνησε στην ουσία 15 γυναίκες που είχαν πέσει θύμα βιασμού από Βρετανούς στρατιώτες να ζήσουν μαζί σε μία κοινότητα στην οποία θα καλούσαν κι άλλες κακοποιημένες γυναίκες με τα παιδιά τους. Θα άλλαζε κάτι αυτή η κοινότητα όσον αφορά το βιασμό; Σίγουρα όχι. Αλλά σύμφωνα με την παράδοση στο Ισλάμ αλλά και την τοπική παράδοση των Samburu, μία γυναίκα η οποία έχει βιαστεί θεωρείται απόβλητη της κοινωνίας και κακή σύζυγος. Με αποτέλεσμα κάθε γυναίκα που είχε κακοποιηθεί από Βρετανούς στρατιώτες ή κάποιον γηγενή, όχι απλά να μην δέχεται τη φροντίδα και την υποστήριξη την οποία θα έπρεπε να δέχεται, αλλά να ζει καταπιεσμένη μέσα στο ίδιο της το σπίτι.
Σε αυτή την ομάδα γυναικών, ειδικά μετά τα πρώτα χρόνια που η Lolosoli και οι λοιπές άντεξαν τις πιέσεις και τις απειλές που δέχονταν για την κοινότητα που είχαν συστήσει, άρχισαν να προστίθενται και άλλες γυναίκες Samburu. Γυναίκες που είτε είχαν πωληθεί με αντάλλαγμα μερικά ζωντανά σε άνδρες τους οποίους δεν ήθελαν να παντρευτούν είτε είχαν υποστεί κλειτοριδεκτομή σε μικρή ηλικία. Οι γυναίκες του χωριού ήταν εκεί για να δώσουν στέγη, τροφή αλλά το κυριότερο, μια νέα ευκαιρία, σε κάθε γυναίκα που ζήτησε έκτοτε καταφύγιο εκεί. Ανεξαρτήτου ηλικίας. Ανεξαρτήτως αιτίας που τις οδήγησε εκεί.
Και τα παιδιά; Πώς αυξάνονται ολοένα και περισσότερο τα παιδιά στην κοινότητα;

Ο Lotukoi είναι ο μόνος άνδρας που μπαίνει καθημερινά στο χωριό Umoja. Κι αυτό γιατί είναι ο βοσκός του κοπαδιού που έχουν οι γυναίκες του χωριού. Απ’ ό,τι λέει ο ίδιος, η δουλειά του βοσκού είναι μια δουλειά για άνδρα. Αλλά σίγουρα δεν ευθύνεται ο Lotukoi για τις δεκάδες γέννες που έχει ζήσει το χωριό τα τελευταία 25 χρόνια. Οι ίδιες οι γυναίκες του χωριού δεν μιλούν πολύ για αυτό. Λένε εξάλλου ότι στην παράδοσή τους θεωρείται αμαρτωλό το να έχεις παιδιά από διαφορετικούς άνδρες. Αλλά παραδέχονται ότι δεν μπορούν να ζήσουν χωρίς παιδιά. Ή άντρες.
Την απάντηση δίνουν πιο θαρρετά οι άνδρες ενός γειτονικού, οι οποίοι αναφέρουν ότι πολλές γυναίκες από το χωριό κάνουν επιδρομές τα βράδια στις καλύβες τους αναζητώντας την ανδρική συντροφιά. Δεν ακούγεται και πολύ άσχημο ε; Με τη διαφορά όμως ότι οι γυναίκες αυτές δεν θέλουν κανέναν από αυτούς τους άνδρες μόνιμα στην συντροφιά τους και προτιμούν να ζουν μόνες και ελεύθερες από εκείνους που κάποτε τις καταπίεζαν.
Κι αν κάτσεις έτσι λίγο πίσω στην καρέκλα και το σκεφτείς – έλα, πάμε λίγο, σπρώξε καρέκλα προς τα πίσω, βάλε πόδια κάπου ψηλά και σκέψου – αυτή η αυτόχθονη κοινότητα στην οποία ζουν ελεύθερα όλες αυτές οι γυναίκες και όλα αυτά τα παιδιά, μοιάζει κάτι εκπληκτικό. Με τις γυναίκες που ζουν εκεί να κάνουν πλέον αυτό που πραγματικά τους έλειπε. Να ζουν ευτυχισμένα, να καμαρώνουν για τα παραδοσιακά κοσμήματα που φτιάχνουν και πωλούν στους τουρίστες και να έχουν την συντροφιά ενός άνδρα μόνο όταν εκείνες το θελήσουν. Το αν λείπουν οι πατρικές φιγούρες από τα παιδιά που μεγαλώνουν εκεί ή αν λείπει σε εκείνες η έννοια της συντροφιάς ενός συζύγου, είναι κάτι που το βγάζω από αυτή την όμορφη εικόνα.
Διαβάζοντας όμως τις ιστορίες κάθε μίας από αυτές τις γυναίκες που αποφάσισε να ανοιχτεί λίγο παραπάνω στη δημοσιογράφο, δεν μπορείς παρά να έχεις ένα σφίξιμο στην καρδιά για κάθε μία από αυτές τις εμπειρίες που στιγμάτισαν τις ζωές τους τόσο ριζικά.
Μην αναρωτιέσαι αν η πολιτεία στην Κένυα έκανε κάτι για κάποια από αυτές τις υποθέσεις βιασμού και κακοποίησης. Ένας Βρετανός υπήκοος, ο οποίος δραστηριοποιείται στην περιοχή σε ένα ιατρείο που αναλαμβάνει χειρουργεία για ανθρώπους που έχουν τραυματιστεί από τις επιχειρήσεις των Βρετανών στη χώρα, αποφάσισε πριν λίγα χρόνια να δράσει. Και μάζεψε δικαιολογητικά, μαρτυρίες και ό,τι απόδειξη μπόρεσε να βρει για να ξεκινήσει μια δικαστική διαδικασία τόσο για τους βιασμούς από τους Βρετανούς στρατιώτες όσο και για άλλες υποθέσεις. Δικαιολογητικά τα οποία κατέθεσε στην τοπική δικαιοσύνη. Δικαιολογητικά τα οποία εξαφανίστηκαν ως δια μαγείας όταν ήρθε η αρνητική απάντηση από τις Αρχές για την περαιτέρω εξέταση της υπόθεσης.
Οι γυναίκες στο χωρίο Umoja δεν θα πάρουν λοιπόν ποτέ κάποια αποζημίωση για όσα δεινά τους συνέβησαν. Αλλά στο δικό μου το μυαλό τουλάχιστον αυτό θα ήταν το λιγότερο. Γιατί οι ίδιες τουλάχιστον λένε ότι αυτό το οποίο ζητούσαν στη ζωή τους, το βρήκαν σε αυτήν την κοινότητα.
Να μεγαλώνουν τα παιδιά τους ελεύθερες και να φτιάχνουν κοσμήματα, συζητώντας και γελώντας κάτω από τον ήλιο.