Η ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΣ ” ΕΥΡΩΖΩΝΗ” ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΝΟΜΙΣΜΑ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΗ ΕΛΠΙΔΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Η ΕΞΟΔΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩ ΩΣ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ

Γράφει ο Παναγιώτης Σωτήρης*

Ας ξεκινήσουμε με ένα κρίσιμο ερώτημα. Για ποιο λόγο επιμένουμε ότι σήμερα το ζήτημα του ευρώ είναι ένας κρίσιμος κόμβος για την αριστερή στρατηγική και ένα αναγκαίο σημείο αφετηρίας για οποιαδήποτε προοδευτική έξοδο από την σημερινή συνθήκη κοινωνικής καταστροφής.

Η απάντηση βρίσκεται στις ακόλουθες διαπιστώσεις:

• Το ευρώ και η νομισματική, θεσμική και δημοσιονομικής αρχιτεκτονική της ευρωζώνης είναι στην καρδία του ελληνικού προβλήματος σήμερα, συμπυκνώνουν τα αδιέξοδα του «ευρωπαϊκού δρόμου».

Η λογική της με κάθε κόστος παραμονής στο ευρώ απλώς συνεπάγεται την παράταση της σημερινής συνθήκης καταστροφής.
• Η ένταξη στο ευρώ ολοκληρώνοντας τις επιπτώσεις από την αρχική ένταξη στην ΕΟΚ μέσα από τη διαρκή απώλεια ανταγωνιστικότητας επέτεινε τις τάσεις διάλυσης του παραγωγικού ιστού, αποβιομηχάνισης, υποκατάστασης εξαγωγών από εισαγωγές.

• Ο συνδυασμός ανάμεσα στο ευρώ και στη λογική των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων εμπέδωσε ένα μοντέλο ανάπτυξης που δεν στηριζόταν στην ενδογενή ανάπτυξη, τη διαμόρφωση τομέων υψηλής προστιθέμενης αξίας, τις επενδύσεις με προοπτική, αλλά στη διαρκή δαπάνη για πρακτικές και εγχειρήματα βραχύβια, για μια ενίσχυση της συνολικής ζήτησης και επένδυσης που δεν διαμόρφωνε όρους συνεχιζόμενης δυναμικής, για την υπερεπένδυση σε τομείς όπως οι υπηρεσίες ή τα μεγάλα έργα που ορίζονταν πρωτίστως με όρους απορροφησιμότητας κονδυλίων και κερδοφορίας των κατασκευαστικών ομίλων .

• Η όξυνση των ανισοτήτων μέσα στην ευρωζώνη μέσα από την ακύρωση του διορθωτικού ρόλου των ισοτιμιών είναι πλευρά της ελληνικής κρίσης χρέους. Μέρος της υπερχρέωσης στην πραγματικότητα κάλυψε αυτές τις διαρθρωτικές ανισότητες.

• Το ευρώ δομικά αποστερεί από ένα κράτος την προσφυγή σε κρίσιμα εργαλεία που μπορούν να αντιμετωπίσουν μια συνθήκη κρίσης χρέους. Για την ακρίβεια, ως ενιαίο νόμισμα χωρίς εθνικές κεντρικές τράπεζες εμπεριέχει «δομικά» τον κίνδυνο μιας κρίσης δημόσιου χρέους, το ενδεχόμενο να βρεθεί μια χώρα σε συνθήκη χρεοκοπίας.

• Το ευρώ αλλά και όλες οι θεσμικές παράμετροι που συσχετίζονται με αυτό όπως οι περιορισμοί στο δημόσιο χρέος και τα ελλείμματα συμπυκνώνουν την απώλεια εθνικής κυριαρχίας μέσα στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Στην πραγματικότητα το ευρώ και όλη η λογική της «ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης» σημαίνουν μια συνεχή και συστηματική κατάλυση της λαϊκής κυριαρχίας, εκχώρηση πλευρών της εθνικής κυριαρχίας σε υπερεθνικούς μηχανισμούς, μια διαρκή υπονόμευση της δημοκρατίας.

• Το ευρώ είναι μια ιμπεριαλιστική στρατηγική. Όχι μόνο επειδή συμπυκνώνει τη διεθνοποίηση του κεφαλαίου σε μια ιδιαίτερα επιθετική εκδοχή, αλλά και γιατί αναπαράγει και παγιώνει ιεραρχικές σχέσεις μέσα στην ευρωζώνη και ενισχύει την ταξική θέση των κεφαλαίων που προέρχονται από τις χώρες του «πυρήνα» και ιδίως τη Γερμανία.

• Με αυτή την έννοια το ευρώ είναι η συμπύκνωση ταξικών στρατηγικών και αντιφάσεων και με αυτή την έννοια επικαθορίζει τους όρους του ταξικού ανταγωνισμού.

Σε αυτό το φόντο είναι που πρέπει να δούμε ποια είναι η σημασία της εξόδου από το ευρώ:

• Η έξοδος από το ευρώ είναι η αναγκαία συνθήκη ενός προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης προς όφελος των υποτελών τάξεων. Δεν είναι πανάκεια, ούτε κάποιος «μαγικός αναπτυξιακός μηχανισμός». Είναι, όμως, εκείνη η κρίσιμη ανάκτηση εργαλείων δημοκρατικού κοινωνικού ελέγχου και παρέμβασης στην οικονομία που επιτρέπει πραγματικά φιλολαϊκές πολιτικές εξόδου από τη σημερινή κρίση, στο βαθμό φυσικά που συνδυαστεί τόσο με την αμφισβήτηση του μηχανισμού του χρέους όσο και με την σύγκρουση με εκείνες τις ταξικές στρατηγικές που επένδυσαν στο σημερινό μοντέλο «ανάπτυξης».

• Η έξοδος από το ευρώ επιτρέπει την αύξηση της δημόσιας επένδυσης και δαπάνης για την αύξηση της απασχόλησης και την ανασυγκρότηση των υποδομών, διευκολύνει την προστασία της παραγωγική βάσης από τη συνεχή αποσάθρωση μέσα από τις εισαγωγές, διαμορφώνει μηχανισμούς άμυνας απέναντι στο κοινωνικό ντάμπινγκ, επιτρέπει σε μεγαλύτερη κλίμακα πολιτικές αναδιανομής.

• Στο βαθμό που ο κύριος όγκος των θεσμικών ρυθμίσεων, πιο σωστά της θεσμικής ολοκλήρωσης της ΕΕ αφορά την πλήρη εμπέδωση συνθηκών «ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης» μέσα στην ευρωζώνη, η έξοδος από το ευρώ συνεπάγεται και μια ρήξη συνολικά με την ευρωπαϊκή ενοποίηση, είναι εκ των πραγμάτων ανυπακοή απέναντι στο θεσμικό της πυρήνα. Με αυτή την έννοια όντως η έξοδος από το ευρώ συνεπάγεται και συνολική αποδέσμευση με την ΕΕ (χωρίς αυτό να δικαιολογεί όλους εκείνους που διαρκώς ανακαλύπτουν τους «ρεφορμιστές» που είναι με την έξοδο από το ευρώ αλλά όχι από την ΕΕ), είναι μια συνολική τομή με τον «ευρωπαϊκό δρόμο»,

• Προφανώς και η έξοδος από το ευρώ από μόνη της, χωρίς τις άλλες πλευρές του μεταβατικού προγράμματος, και κυρίως χωρίς ένα εναλλακτικό «αναπτυξιακό παράδειγμα» που να εκπροσωπεί τις δυνάμεις της εργασίας, δεν μπορεί να βελτιώσει τα πράγματα. Αυτή είναι και η δυσκολία και η πρόκληση και για τη ριζοσπαστική Αριστερά αλλά πρωτίστως για το λαϊκό κίνημα.

Το τελευταίο διάστημα, καθώς αναθερμάνθηκε η συζήτηση για την έξοδο από το ευρώ, πλήθος ήταν οι φωνές που παρουσιάζουν την έξοδο ως μια διαδικασία καταστροφική που θα οδηγήσει σε ανυπολόγιστη φτώχεια και εξαθλίωση. Απέναντι σε αυτό πρέπει να είμαστε απόλυτα σαφείς. Καμιά σχέση με την πραγματικότητα δεν έχουν όλα αυτά. Όντως, θα υπάρξουν σημαντικές δυσκολίες, αλλά αυτές μπορούν να αντιμετωπιστούν.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΕΚΤΕΝΕΣ ΑΡΘΡΟ ΣΤΟ ΟΙΜΟΣ- ΑΘΗΝΑ