Τι σημαίνει Alter ego, Status quo, De facto, Mea culpa και Persona non grata

Νεκρή γλώσσα είναι τα λατινικά, αλλά υπάρχουν εκφράσεις που χρησιμοποιούμε ακόμα και σήμερα και μάλιστα στην καθημερινότητά μας…
Σας παρουσιάζουμε αρκετές φράσεις στα λατινικά που χρησιμοποιεί ο Έλληνας επί καθημερινής βάσεως… Οι πέντε πρώτες είναι πιο γνωστές, αλλά θα διαβάσετε πολλές περισσότερες…

Persona non grata: Η φράση «persona non grata» σημαίνει «ανεπιθύμητο πρόσωπο» και χρησιμοποιείται για να δηλώσει ότι κάποιος είναι ανεπιθύμητος.

Status quo: Η φράση «status quo» σημαίνει «η κατάσταση στην οποία» και με αυτόν τον τρόπο χρησιμοποιείται και σήμερα. Με άλλα λόγια, δηλώνει την κατάσταση που επικρατεί.

Alter ego: Η φράση «alter ego» αποδίδεται στον Κικέρωνα, ο οποίος φαίνεται ότι τη δανείστηκε από την ελληνική γλώσσα και σημαίνει ένας «δεύτερος εαυτός», ένα «άλλο εγώ». Η σημασία του δεν έχει διαφοροποιηθεί, καθώς υποδηλώνει τον άλλο μας εαυτό, ένα κρυμμένο κομμάτι της προσωπικότητάς μας, ή κάποιο άλλο πρόσωπο το οποίο μας συμπληρώνει, σύμφωνα με τον ιστότοπο perierga.

De facto: Η φράση «de facto» σημαίνει «από το γεγονός». Η ερμηνεία της, δηλώνει κάτι που συμβαίνει, είναι πραγματικό κι αληθινό.

Mea culpa: Η φράση «mea culpa» χρησιμοποιείται όταν θέλει κάποιος να δηλώσει ότι έκανε κάποιο λάθος, ότι έσφαλε, καθώς η κυριολεκτική μετάφραση της φράσης είναι «λάθος μου».

a posteriori [συμπέρασμα] μετά από εμπειρική παρατήρηση

a priori εκ των προτέρων, θεωρητικά, χωρίς παρατήρηση

ad hoc γι ‘αυτό ειδικά

advocatus diaboli ο δικηγόρος του διαβόλου

alma mater τροφός μητέρα (χρήσ. για πανεπιστήμια)

altera pars η άλλη πλευρά

a cappella στην εκκλησία (μτφ., χωρίς τη συνοδεία μουσικής)

anno domini [κατά] το έτος του Κυρίου

aqua fortis νιτρικό οξύ

aqua vitae νερό της ζωής (χρησ. για αλκοολούχα ποτά)

audio, video, disco ακούω, βλέπω, μαθαίνω (καλό!!!)

aurora borealis βόρειο σέλας

ave maria χαίρε Μαρία

bona fide με καλή πίστη

bona fortuna καλή τύχη

casus belli αιτία πολέμου

corpus Christi το σώμα του Χριστού

cui bono? ποιος ωφελείται (ποιος είχε κίνητρο)

cum laude μετά επαίνου

curriculum vitae πορεία της ζωής (βιογραφικό σημείωμα)

de iure σύμφωνα με το νόμο, δικαιωματικά

de profundis εκ βαθέων (Ψαλμοί Δαβίδ)

erga omnes έναντι όλων

ex cathedra από καθέδρας

ex libris από τη βιβλιοθήκη, από τη βιβλιογραφία

ex officio από θέσεως ισχύος

habeas corpus πρέπει να έχεις το σώμα (πρέπει να δικαιολογείς την δίκη)

habemus Papam! έχουμε Πάπα (στην αναγγελία εκλογής Πάπα)

hic et nunc εδώ και τώρα

homo erectus όρθιος άνθρωπος (ανθρωπολογικός όρος)

homo sapiens έμφρων άνθρωπος (ανθρωπολογικός όρος)

homo universalis άνθρωπος με γενικά ενδιαφέροντα και πολλές γνώσεις

honoris gratia τιμής ένεκεν

in absentia ερήμην

in extremis στα άκρα, σε ακραία περίπτωση, στην εσχάτη περίπτωση

in memoriam εις μνήμην

in nomine domini εις το όνομα του Κυρίου

in principio επί της αρχής

in promptu με ετοιμότητα, άμεσα (γρήγορα)

in situ επί τόπου, αυτοψία

in vitro στο γυαλί (μτφ. σε τεχνητές συνθήκες, στο εργαστήριο)

in vivo σε πραγματικές συνθήκες

ipso facto με βάση το γεγονός αυτό καθαυτό

lapsus calami τυπογραφικό λάθος

lapsus linguae γλωσσικό ολίσθημα

lingua franca Γαλλική γλώσσα (μτφ., οικουμενική γλώσσα)

Magna Carta μεγάλο χαρτί, η σύμβαση των δικαιωμάτων του 1215 (Αγγλία)

magna cum laude με μεγάλο έπαινο

magnum opus το μεγάλο έργο [της ζωής]

manus in mano χέρι-χέρι

mare nostrum η θάλασσά μας (η Μεσόγειος)

memorandum υπόμνημα, μνημόνιο

modus vivendi τρόπος ζωής

moratorium καθυστέρηση

mutatis mutandis μετά τις απαραίτητες αλλαγές, τηρουμένων των αναλογιών

novus ordo νέα τάξη

Opus Dei έργο του Θεού (παραθρησκευτική οργάνωση των Καθολικών)

pater familias ο πατέρας της οικογένειας

pax romana ρωμαϊκή ειρήνη

per capita κατά κεφαλήν

per cent τοις εκατό

per se καθ’ ευατόν, μόνος του, μόνο του

post hoc μετά από αυτό

post mortem μετά θάνατον (και αυτοψία)

primus inter pares πρώτος μεταξύ ίσων (τίτλος των Ρωμαίων αυτοκρατόρων)

pro bono [publico] για το [κοινό] καλό

pro forma για τους τύπους (τυποποιημένο έγγραφο)

pro patria υπέρ πατρίδος

quid pro quo κάτι για κάτι (κάτι σε ανταπόδοση)

quo vadis? πού πηγαίνεις;

scripta manent τα γραπτά μένουν

sine nobilitatis χωρίς ευγενική καταγωγή (προέλευση του SNOB)

sine qua non εκ των ων ουκ άνευ

sui generis ιδιότυπος, ιδιότροπος, ιδιόμορφος

summa summarum το άθροισμα των αθροισμάτων, τελικό άθροισμα

tabula rasa λευκή πλάκα, μετφ. άγραφο χαρτί, σε νέα βάση

terra incognita άγνωστη γη

veni, vidi, vici ήρθα, είδα, νίκησα

verbatim [ακριβώς] κατά λέξη

verbatim ac litteratim κατά λέξη και κατά γράμμα

vice versa και αντιστρόφως, ανάποδα

vivat ζήτω

avriani.makedonias.gr

Use Facebook to Comment on this Post