Ανήκει στα συγκλονιστικά αρχαιολογικά ευρήματα της χρονιάς που πέρασε. Ο ασύλητος μυκηναϊκός θολωτός τάφος της Άμφισσας αποκαλύπτει τώρα τα μυστικά του.
Πρόκειται για μνημείο μοναδικό. Το πρώτο του είδους του που γίνεται γνωστό στη Δυτική Λοκρίδα και ένα από τα ελάχιστα που έχουν εντοπιστεί στη Στερεά Ελλάδα.
Η ανασκαφή του πρόσφερε καταπληκτικά κινητά ευρήματα. Αγγεία, δαχτυλίδια, σφραγιδόλιθους με ζωικά, φυτικά και γραμμικά μοτίβα, γυναικεία και ζωόμορφα ειδώλια.
Όλα τα αντικείμενα συνόδευσαν και στόλισαν τους νεκρούς του τάφου στην τελευταία τους κατοικία, πριν από 2.300 με 2.100 χρόνια. Όπως αποκαλύπτει η προκαταρκτική μελέτη του μνημείου, τα κινητά ευρήματα γλίτωσαν παρά τρίχα από τα χέρια επίδοξων τυμβωρύχων, που προσπάθησαν αλλά δεν κατάφεραν να εισχωρήσουν στο εσωτερικό του τάφου.
Σε αντίθεση, δηλαδή, με αυτό που συνέβη στο λαμπρό ταφικό μνημείο της Αμφίπολης. Μαζί με το μυκηναϊκό θολωτό τάφο, που βρέθηκε σε μικρή απόσταση από την Άμφισσα, αποτελούν τις δύο κορυφαίες αρχαιολογικές ανακαλύψεις για το 2014.
Η πρώτη παρουσίαση του ευρήματος θα γίνει από τη διευθύντρια της Εφορείας Αρχαιοτήτων Φωκίδας Αθανασία Ψάλτη και τον αρχαιολόγο Νίκο Πετρόχειλο, στο πλαίσιο ημερίδας με θέμα «Το αρχαιολογικό έργο στη Φωκίδα (2010-2014)», που θα πραγματοποιηθεί το ερχόμενο Σάββατο στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών (στις 17:00) με ομιλητές καταξιωμένους αρχαιολόγους οι οποίοι έχουν εντρυφήσει στην έρευνα και την προστασία των μνημείων της περιοχής.
Ο μυκηναϊκός τάφος διασώζεται σε εντυπωσιακό βαθμό. Σύμφωνα με τους μελετητές, «διαθέτει μακρύ δρόμο μήκους 9 μέτρων, βαθύ στόμιο και κυκλικής κάτοψης ταφικό θάλαμο με εσωτερική μέγιστη διάμετρο 5,90 μ. και δάπεδο το οποίο καλύπτεται με στρώμα κονιάματος». Η ανωδομή της θόλου έχει καταρρεύσει, ωστόσο «τα τοιχώματα του θαλάμου διατηρούνται σε ύψος 3 μέτρων».
13ος έως 11ος αιώνας π.Χ.
Σύμφωνα με την προκαταρκτική μελέτη, «ο τάφος χρησιμοποιήθηκε για περισσότερους από δύο αιώνες, από τον 13ο έως τον 11ο αιώνα π.Χ.».
Οι νεκροί ενταφιάζονταν στο δάπεδο με τα προσωπικά τους αντικείμενα μέχρι την πλήρη αποσύνθεσή τους. Στη συνέχεια «τα λείψανα των πρωιμότερων ταφών παραμερίζονταν κοντά στα τοιχώματα του τάφου, προκειμένου να δημιουργηθεί ικανός χώρος για τις νεότερες ταφές».
Εξαιτίας αυτής της πρακτικής «βρέθηκε μεγάλη ποσότητα οστεολογικού υλικού που είχε σωρευτεί χωρίς τάξη περιμετρικά στα τοιχώματα του θαλάμου».
Πλούσια σοδειά
Πλούσια ήταν η σοδειά των κινητών ευρημάτων που ήρθαν στο φως. «Αρκετά αγγεία, κυρίως ψευδόστομοι αμφορείς, μικρά αγγεία για την αποθήκευση αρωματικών ελαίων, ειδώλια, χάλκινα αντικείμενα, όπως μια αιχμή δόρατος, ένα σπαθί και ένα βαθύ κύπελλο καθώς και μεγάλος αριθμός κοσμημάτων, δαχτυλίδια κυρίως χάλκινα και ένα χρυσό που φέρει έγγλυφη διακόσμηση με παράσταση βοοειδών, εύρημα ιδιαίτερα σπάνιο και πολύτιμο, ψήφοι από ημιπολύτιμους λίθους που συνθέτουν περιδέραια και σφαγιδόλιθοι, πολλοί από τους οποίος φέρουν έγγλυφη διακόσμηση με θέματα εμπνευσμένα από το ζωικό βασίλειο».
Η πλήρης επιστημονική δημοσίευση των ευρημάτων θα γίνει από ομάδα αρχαιολόγων και αναμένεται να προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες για την τοπογραφία της περιοχής, τα ταφικά έθιμα και τη διακίνηση πολύτιμων αντικειμένων κατά τη 2η χιλιετία π.Χ.