Παρατεταμένα διαστήματα θερμών ημερών, αναμένει, σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία των μακροπρόθεσμων προγνώσεων, ο γνωστός Διδάκτωρ της Μετεωρολογίας κος Μιχάλης Σιούτας για…
Ακραίο φαινόμενο, για την εποχή, η συνεχόμενη ζέστη των τελευταίων ημερών; και πιστεύετε ότι είναι προάγγελος ενός θερμού καλοκαιριού;
Ο Μάιος που διανύουμε, έχει την προοπτική να καταγραφεί ως ζεστός μήνας, καθώς απ’ την αρχή του μήνα και για συχνά διαστήματα σημειώνονται αρκετά υψηλότερες θερμοκρασίες απ’ τις κανονικές τιμές.
Οι υψηλές θερμοκρασίες του φετινού του Μαΐου πιθανόν είναι ακραίες για κάποιες περιοχές της χώρας, ωστόσο δεν είναι ούτε πρωτόγνωρο, αλλά ούτε και αφύσικο φαινόμενο. Θερμοί Μάιοι και μάλιστα με υψηλότερες θερμοκρασίες έχουν σημειωθεί στο παρελθόν στη χώρα μας, όπως για παράδειγμα το έτος 1990, που καταγράφηκαν μέγιστες τιμές 39-40o C στη Λάρισα και την Αττική, 36o C στη Θεσσαλονίκη, ενώ υψηλές τιμές καταγράφηκαν και τα έτη 1994, 1997 και 2003.
Ένας θερμός μήνας δεν αποτελεί προάγγελο θερμού μήνα και για τον επόμενο. Τους μήνες έχουμε ορίσει αυθαίρετα οι άνθρωποι, αλλά η φύση δεν γνωρίζει από ημερολόγια. Ίσως μάλιστα, η φύση «αποφασίζει» μόλις την τελευταία στιγμή για τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν σε μία περιοχή και με την έννοια αυτή η πρόγνωση είναι μια αρκετά δύσκολη υπόθεση.
Υπάρχουν στοιχεία που να μαρτυρούν την τάση του καιρού το φετινό καλοκαίρι …και εάν ναι τι δείχνουν;
Οι μακροπρόθεσμες προγνώσεις του καιρού, αυτές δηλαδή για προσεχή διαστήματα μηνών, εποχών ή και μεγαλύτερα, δεν έχουν ακόμα επιτευχθεί. Βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο και στη σημερινή τους μορφή δεν στοχεύουν στην πρόγνωση των καιρικών συνθηκών από μέρα σε μέρα. Παρέχουν μόνο εκτιμήσεις για την απόκλιση της θερμοκρασίας και της βροχόπτωσης από τις κανονικές τιμές.
Το προσεχές καλοκαίρι, στη χώρα μας σύμφωνα με μακροπρόθεσμες προβλέψεις, είναι πιθανό να επικρατήσουν θερμοκρασίες υψηλότερες απ’ τις κανονικές τιμές. Παρατεταμένα διαστήματα θερμών ημερών με αποτέλεσμα τη διατήρηση αισθήματος ζέστης και δυσφορίας, ακόμα κι αν δεν σημειωθούν ισχυροί καύσωνες. Αρκετά θερμός, με μέση θερμοκρασία πάνω απ’ τα κανονικά επίπεδα πιθανόν είναι ο Ιούνιος και στα κανονικά ή λίγο πάνω απ’ τα κανονικά θερμοκρασιακά τους επίπεδα οι Ιούλιος και Αύγουστος, οι οποίοι ωστόσο απέχουν χρονικά και η αβεβαιότητα είναι μεγαλύτερη. Βέβαια τα παραπάνω αφορούν τη μέση θερμοκρασιακή κατάσταση και δεν σημαίνει ότι δεν θα υπάρξουν και διαστήματα με χαμηλότερες απ’ τις κανονικές θερμοκρασίες.
Από πλευράς βροχοπτώσεων αν και φαίνεται ότι διανύουμε σχετικά ξηρή περίοδο, δεν θα απουσιάσουν οι καταιγίδες και τα μπουρίνια κυρίως τον Ιούνιο και πιο μεμονωμένα τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, ωστόσο η συχνότητά τους πιθανόν είναι μικρότερη. Σφοδρές καταιγίδες, αυτές δηλαδή που συνοδεύονται από ισχυρές βροχοπτώσεις, χαλάζι μεγάλου μεγέθους και θυελλώδεις ανέμους ή ακόμα και σίφωνες, αν και σπανιότερες, όταν αναπτυχθούν σε θερμότερο περιβάλλον μπορεί να καταστούν εντονότερες και πιο καταστρεπτικές.
Μετά τους πρωτοφανείς ανεμοστρόβιλους που έπληξαν την Ιταλία πιστεύετε ότι θα μπορούσαμε να ζήσουμε και στην χώρα μας τέτοιου επιπέδου φαινόμενα;
Ανεμοστρόβιλοι ή σίφωνες όπως ονομάζονται επιστημονικά, εμφανίζονται σ’ όλες τις περιοχές στην ξηρά και στη θάλασσα (υδροσίφωνες). Έχουν αναφερθεί σ’ όλες τις χώρες του κόσμου και σ’ όλες τις ηπείρους, εκτός της Ανταρκτικής. Σύμφωνα με τα δεδομένα της δεκαετίας 2000-2009, σίφωνες ξηράς και θάλασσας εμφανίζονται κατά μέσο όρο σε διάφορες περιοχές της χώρας μας, περίπου 20 ημέρες το χρόνο. Ένας αριθμός 1,1 σιφώνων το χρόνο καταγράφεται ανά 10.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα στη χώρα μας, αριθμός που αποτελεί σχετικά μεγάλη συχνότητα μεταξύ των Ευρωπαϊκών χωρών.
Ισχυροί και ιδιαίτερα καταστρεπτικοί ανεμοστρόβιλοι καταγράφονται επίσης στη χώρα μας, γεγονός που μόλις τα τελευταία χρόνια άρχισε να γίνεται ευρύτερα γνωστό. Ανεξάρτητα πάντως, κι από τις όποιες κλιματικές αλλαγές, που πιθανώς θα επιτείνουν τη συχνότητα και σφοδρότητα των φαινομένων αυτών, είναι σχεδόν βέβαιο ότι η απειλή και η καταστρεπτικότητά τους συνεχώς θα αυξάνεται τα προσεχή χρόνια.
Για την παρακολούθηση και καταγραφή των φαινομένων αυτών και την προώθηση της έρευνας σε παγκόσμιο επίπεδο, με την ερευνητική μου ομάδα (Alexander Keul, Austria-Wade Szilagyi, Canada) το 2009 ιδρύσαμε το Διεθνές Κέντρο Έρευνας Υδροσιφώνων (Ιnternational Center for Waterspout Research) (www.icwr.ca).
*Ο Μιχάλης Σιούτας είναι Διδάκτορας Μετεωρολογίας. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα εστιάζονται στην τροποποίηση καιρού για την καταστολή του χαλαζιού και την πρόληψη των ζημιών στις γεωργικές καλλιέργειες, καθώς και στην έρευνα για ακραία και έντονα καιρικά φαινόμενα, όπως οι σφοδρές καταιγίδες, το χαλάζι και οι σίφωνες ξηράς και θάλασσας.
Έχει δημοσιεύσει πολλές ερευνητικές εργασίες, σε διεθνείς επιστημονικές επιθεωρήσεις. Είναι κριτής εργασιών σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Συμμετείχε σε πολλά επιστημονικά συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, με ανακοινώσεις ερευνητικών του μελετών.
Μελετά συστηματικά το φαινόμενο των σιφώνων ξηράς και θάλασσας στην Ελλάδα, δημιουργώντας την πρώτη βάση δεδομένων σιφώνων για τον Ελληνικό χώρο. Συνιδρυτής και μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας Υδροσιφώνων (ICWR).