του Φάνη Ζουρόπουλου*
Το καλοκαίρι ξεκίνησε και ημερολογιακά (παρά τις περί αντιθέτου προβλέψεις του καιρού…) μέσα σε μία σχετική ηρεμία στην Ελλάδα, αλλά με σοβαρές διεθνείς εξελίξεις και την σιγουριά ότι θα ακολουθήσει ένα θερμό πολιτικό Φθινόπωρο.
Η συγκυβέρνηση έχει σίγουρα μπροστά της δυόμιση γεμάτους μήνες που….
τα “μπάνια του Λαού” θα κυριαρχούν στην καθημερινότητα με τις απαραίτητες βέβαια τα τελευταία 4 χρόνια “αναταράξεις” οργανωμένων συντεχνιών που θα συνεχίσουν κατακαλόκαιρα να κλείνουν δρόμους, να κάνουν καταλήψεις και να μπουκάρουν σε υπουργεία διεκδικώντας “δίκα και κεκτημένα δικαιώματα”. Όμως σοβαρά πολιτικά προβλήματα δεν θα προκύψουν παρ’ όλο που τα θερινά τμήματα της Βουλής θα ψηφίζουν νυχθημερόν υπουργικές αποφάσεις, τροποποιήσεις, τροπολογίες και όλη την ατζέντα που έχει αφήσει η τρόικα, η οποία θα έλθει τον Ιούλιο για έλεγχο.
Μέσα στην καλοκαιρινή ραστώνη θα σκάσει και άλλη μία μεγάλη βόμβα, που παρ’ όλο που δεν θα προβληθεί δυνατά από τα ΜΜΕ θα είναι σίγουρα ωρολογιακή και μάλιστα διαρκής… την οποία κανείς από τους πολιτικούς δεν φαίνεται διατεθειμένος να αγγίξει.
Πρόκειται για το σήμα κινδύνου που ήδη άρχισαν να εκπέμπουν τα ασφαλιστικά ταμεία ότι το αποθεματικό τους, ύψους 4,5 δις ευρώ, δεν φθάνει να χρηματοδοτήσει συντάξεις μετά το 2016! Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί από την μία πλευρά η χρηματοδότηση από τα δημόσια ταμεία και την γενική φορολογία θα μειωθεί στο ετήσιο ποσό των 8,6 δις ευρώ (από 21 δις το 2011 και 15 δις το 2012) και από την άλλη η ταυτόχρονη μείωση των εισφορών των απασχολουμένων, με την υπέρμετρη αύξηση των συνταξιούχων (600.000 μέσα στην τελευταία εξαετία) θα οδηγούν σε αυξανόμενες πρόσθετες χρηματοδοτικές ανάγκες. Το 2016 θα απαιτηθούν πρόσθετοι πόροι ύψους 900 εκ. ευρώ, το 2017 1,88 δις ευρώ, το 2018 2,15 δις ευρώ, το 2019 2,40 ευρώ και το 2020 2,67 δις ευρώ, με την προϋπόθεση ότι η εισπραξιμότητα των εισφορών θα είναι 100% που με το ποσοστό της ανεργίας στα ύψη θεωρείται άπιαστος στόχος.
Οι προβλέψεις αυτές θα επιβεβαιωθούν και επίσημα από την κεντρική αναλογιστική μελέτη που σύμφωνα με το αναθεωρημένο Μνημόνιο ήδη θα έπρεπε να καταρτίζεται για να μπει ο νέος ασφαλιστικός νόμος στη Βουλή μέχρι τα τέλη Φθινοπώρου.
Η κατάσταση των ταμείων δείχνει ότι το συνταξιοδοτικό χρέος είναι στενά συνδεδεμένο με το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος γι’ αυτό στο τελευταίο μνημόνιο του Δ.Ν.Τ. οι όροι βιωσιμότητας του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης εκτίθενται σε συνάρτηση με τη βιωσιμότητα εξυπηρέτησης των δημοσιονομικών στόχων του χρέους.
Ολες οι προβλέψεις λοιπόν οδηγούν στο συμπέρασμα πως στο τμήμα των κυρίων συντάξεων θα πρέπει να εφαρμόζεται η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος. Δηλαδή, εκτός από το κομμάτι της εγγυημένης κρατικής συνεισφοράς που θα ισχύσει από 1-1-2015 και θα αντιστοιχεί στα 360 ευρώ, το υπόλοιπο τμήμα της σύνταξης πρέπει να αντιστοιχεί στο ύψος των εισφορών που έχουν καταβληθεί σε όλο τον ασφαλιστικό βίο!
Η βόμβα του ασφαλιστικού θα σκάσει μεν μέσα στο καλοκαίρι που ο λαός θα βρίσκεται στα… μπάνια του, διαστάσεις θα πάρει όμως το Φθινόπωρο και είναι ένα ακόμα λόγος που το χαρακτηρίσαμε καυτό.
Τι σχεδιάζει για το επόμενο 6μηνο ο Α. Σαμαράς και πως σκέφτεται να αντιμετωπίσει το επερχόμενο χάος; Κατ’ αρχάς πιστεύει -και είναι φανερό αυτό από τον ανασχηματισμό που έκανε- ότι το εκλογικό σώμα έστω και δυσαρεστημένο κρίνει ότι η χώρα χρειάζεται επειγόντως πολιτική σταθερότητα και μέσω αυτής ότι θα υπάρξει βελτίωση της οικονομικής κατάστασης.
Από την άλλη, η τουριστική άνοδος και η μικρή ανάκαμψη στην ιδιωτική κατανάλωση μπορεί να εμπνεύσουν εμπιστοσύνη και να προκαλέσουν επιστροφή αρκετών ψηφοφόρων στο χώρο της κεντροδεξιάς, προκαλώντας εύλογους προβληματισμούς στα αντιμνημονιακά κόμματα και ιδίως στον ΣΥΡΙΖΑ.
Κατά συνέπεια είναι πολύ πιθανό κατά τον Οκτώβριο -και πριν φουντώσει το ασφαλιστικό που περιγράψαμε παραπάνω- ο Α. Σαμαράς να επισπεύσει την εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας, πράγμα που επιτρέπεται από το Σύνταγμα και που θα επιτρέψει στην παρούσα κυβέρνηση να “ταράξει τα νερά” ξεφεύγοντας από τις αρνητικές για την οικονομία αβεβαιότητες. Απαιτούνται, η σύμφωνη γνώμη του Βενιζέλου -που είναι δεδομένη- και η παραίτηση Παπούλια, ο οποίος ήδη έχει μιλήσει για “συντόμευση της θητείας του”, αλλά και οι 180 της παρούσας Βουλής που ο ίδιος ο πρωθυπουργός στην τελευταία του συνέντευξη θεώρησε δεδομένους.
Αν δεν στραβώσει πουθενά, αυτό φαίνεται το πιθανότερο σενάριο, το πρόσωπο του νέου προέδρου είναι απλά μία λεπτομέρεια, υπάρχουν αρκετοί πρόθυμοι, π.χ. ο Κ. Σημίτης ή ακόμα και ο Κ. Καραμανλής. Ούτως ή άλλως ο πρόεδρος ήταν πάντα ο τελευταίος τροχός της αμάξης, ή αν θέλετε ο κομπάρσος της Ελληνικής πολιτικής σκηνής.
* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι τ. πρόεδρος της Ε.Ι.Ε.Τ. και εκτελεστικός πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων (Ε.Ε.Δ.)