.jpg)
Επιστήμονες προωθούν την αγροδασοπονία
Άλλωστε, τα δέντρα, χρησιμοποιήθηκαν σε συστήματα συγκαλλιεργειών από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης της γεωργίας σε ολόκληρο τον πλανήτη με παράδειγμα τους εικονογραφημένους παπύρους και περιγραφές όπου τεκμηριώνεται η ύπαρξη πολύπλοκων περιβολιών-κήπων στην Εγγύς Ανατολή, όπως και στις τροπικές περιοχές, που έλκουν την καταγωγή τους από το 7.000 π.Χ.
Για την παραδοσιακή αυτή φιλοσοφία καλλιέργειας της γης μίλησαν οι συμμετέχοντες στην ημερίδα με θέμα «Αγροδασοπονία: Μια νέα χρήση γης στα πλαίσια της ΚΑΠ 2014- 2020» που διοργάνωσε το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας/ παράρτημα κεντρικής Μακεδονίας.
Όπως εξήγησε ο πρόεδρος του ΓΕΩΤΕΕ, Α. Σαρόπουλος, «σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, ο παγκόσμιος πληθυσμός αναμένεται να ξεπεράσει τα δέκα δισεκατομμύρια το 2050 και για να διατηρηθεί η σημερινή διατροφική επάρκεια θα πρέπει να παράγονται 70% περισσότερα τρόφιμα, γεγονός το οποίο είναι εξαιρετικά αμφίβολο». Αιτίες, σύμφωνα με τον ομιλητή, είναι η κλιματική αλλαγή που ήδη μειώνει τις αποδόσεις των καλλιεργειών, η κάμψη του ρυθμού αύξησης των αποδόσεων της γεωργικής παραγωγής που παρατηρείται μετά το 1990, η έλλειψη νέας γεωργικής γης, η χρόνια λειψυδρία και η ήδη υπερβολική χρήση αγροχημικών.
«Η ένταση και η διάρκεια των βροχοπτώσεων που αποτελούν επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, συμβάλλουν στη διάβρωση των εδαφών, με την απόσπαση επιφανειακού εδαφικού υλικού από μία θέση, τη μεταφορά του υλικού αυτού από φυσικούς παράγοντες (νερό ή άνεμο) και την απόθεση του σε νέες θέσεις ως ίζημα με τελικό αποδέκτη τη θάλασσα.
«Όμως τα φυτά με τις ρίζες τους δημιουργούν ένα είδος πλέγματος που συγκρατεί το έδαφος. Όσο πιο εκτεταμένο το ριζικό σύστημα, τόσο περισσότερο χώμα συγκρατεί γύρω του» διευκρίνισε ο κ.Σαρόπουλος.
Επιπλέον, τα δένδρα καλύπτουν μεγαλύτερο τμήμα του εδάφους και σε μονιμότερη βάση, μειώνοντας την ταχύτητα πρόσπτωσης της βροχής στο έδαφος και δημιουργούν μεγαλύτερη διήθηση που οφείλεται στις διακλαδώσεις των ριζών και στις στοές των σκουληκιών, εντόμων, ποντικών και άλλων ζώων.
Όταν η φύση διδάσκει
«Πουθενά στο φυσικό περιβάλλον δεν υπάρχει η επανάληψη χιλιάδων πανομοιότυπων γενότυπων και ποτέ δεν συναντούμε εκτάσεις εκατοντάδων ή χιλιάδων στρεμμάτων φυσικής βλάστησης με ένα μόνο είδος» διαπίστωσε ο κ.Σαρόπουλος, καταλήγοντας ότι «η συνύπαρξη δέντρων και ετήσιων καλλιεργειών ή αμπέλου είναι σύνηθες και χαρακτηριστικό στοιχείο του Ελληνικού τοπίου που δυστυχώς τείνει να περιοριστεί τις τελευταίες δεκαετίες».
Στα πλεονεκτήματα των αγροδασικών συστημάτων αναφέρθηκε από την πλευρά του ο Δρ. Κωνσταντίνος Μαντζανάς στο Εργαστήριο Λιβαδικής Οικολογίας της Σχολής Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ.
Όπως τόνισε, η συνύπαρξη δέντρων με καλλιέργειες αποφέρει σταθερό εισόδημα από ξυλεία, φρούτα και καρπούς και αποτελεί τροφή για τα ζώα. Παράλληλα τα δέντρα συμβάλλουν στην απορρόφηση νερού και θρεπτικών ουσιών, στη δέσμευση του αζώτου, στη σκίαση, στη προστασία από τη διάβρωση, βελτιώνουν τις εδαφικές παραμέτρους και αυξάνουν την ικανότητα του εδάφους να αποθηκεύει περισσότερο νερό.
Κάνοντας, τέλος, μια ιστορική αναδρομή χρήσης της αγροδασοπονίας, σημείωσε ότι οι μικτοί κήποι-περιβόλια, ήταν διαδεδομένοι στην Ασία, όπως μνημονεύεται σ’ ένα καταστατικό χάρτη της Ιάβας, του 860 μ.Χ., όπως και στην Κεντρική Αμερική για αιώνες.
Στο τέλος του 19ου αιώνα, αναπτύχθηκε στη Βιρμανία ένα σύστημα εγκατάστασης φυτειών δασικών δέντρων με πολύτιμη ξυλεία «Τηκ», που διαδόθηκε και σ’ άλλα τμήματα της Βρετανικής αυτοκρατορίας, γνωστό με τον όρο Taungya ενώ από τον πρώτο Μινωικό πολιτισμό στην Κρήτη (2000 π.χ.) υπάρχουν πληροφορίες ότι 100.000 γιδοπρόβατα ανήκαν στο παλάτι της Κνωσού, όπου η γεωργία ασκούνταν με τη μορφή της αγροδασοπονίας.
«Η ανάγκη όμως για μεγάλες ποσότητες ξυλείας δεν εξέλειπε ποτέ. Η διαρκής αυτή ανάγκη για καυσόξυλα, πασσάλους κλπ., για σκιά και προϊόντα από τα δέντρα, καθώς και η πεποίθηση και γνώση ότι τα δέντρα βελτιώνουν το έδαφος και το περιβάλλον, οδήγησε τους αγρότες όχι μόνο να μην κόβουν αλλά και να φυτεύουν κι άλλα δέντρα είτε ντόπια είτε εισαγόμενα. Αυτό πρέπει να αποτέλεσε την απαρχή της παράδοσης που υφίσταται ακόμη και σήμερα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας» κατέληξε ο κ.Μαντζανάς.