Του Αθανάσιου Καρανάσιου, Απάνθισμα από «Τα Ανθελληνικά» του Εμμανουήλ Ροϊδη):
Γυναίκα, η μόνη επαναστάτρια στο Μεσαίωνα! – Η εκατόμβη των θαρραλέων μαγισσών, των «καλών γυναικών», όπως τις ονόμαζε αργότερα ο λαός ευγνωμονών.
«Ο μεσαίων, υπήρξεν εν τη Δύσει, προ πάντων, εποχή απελπισίας. Η πείνα, η λέπρα, η δουλεία καθίστων τον λαόν ψωραλέαν αγέλην, ην ένεμε κόμης ή βαρώνος, συμμάχους και συμβοηθούς έχων τον δήμιον και τον ιερέα, τον φόβον της αγχόνης και τον τρόμον της κολάσεως.
Το λυπηρότερον είναι, ότι οι τότε άνθρωποι υπετάσσοντο εις ταύτα, υποφέροντες, αποθνήσκοντες και καιόμενοι αγογγύστως. Η φοβερωτέρα των ασθενειών του Μεσαίωνος υπήρξεν η εγκαρτέρησις ή μάλλον η σιωπηλή απελπισία, μεθ΄ ης υπέμειναν τας βασάνους. Τον κατά της αρχοντικής τυραννίας αγώνα ανέλαβε ενίοτε ο δούλος, αλλά κατά της ηθικής αποκτηνώσεως, ην επέβαλον, μόνη η γυνή ετόλμησε να επαναστατήση!
Η γυνή στρέφουσα προς την φύσιν φιλόστοργον βλέμμα, υπήρξεν η μήτηρ πάσης επιστήμης, αλλ΄ η Εκκλησία είχε κηρύξει άσπονδον κατά της επιστήμης πόλεμον και εντεύθεν ο άγριος κατά της μαγίσσης διωγμός. Επί χίλια και έτη η μάγισσα υπήρξεν η μόνη κατά της θεοκρατίας αντιπολίτευσις, η μόνη υπέρμαχος της επιστήμης και της προόδου περιθάλπουσα εις τα φολόστοργα στήθη της τα σπέρματα, εξ ων έμελλε να βλαστήση μετ΄ ολίγον ο σήμερον πολιτισμός.
Βραδύτερον, διαμερισθείσης της επιστήμης, ανεφάνησαν ο φιλόσοφος, ο ιατρός, ο αστρονόμος, ο βοτανιστής, οι μέλλοντες να συντελέσωσι το έργον της μαγίσσης. Αλλ΄ εν αρχή πάντας τούτους ανεπλήρωνεν η γυνή. Ως εν τη Γραφή, ούτω και τότε, πρώτη εκείνη ετόλμησε να γευθή του καρπού της γνώσεως, εξ ου μετέδωκεν εις τον δειλόν συζυγόν της. Ο Λούθηρος, ο Βολταίρος, ο Γαλιλαίος, ο Μιραβώ κ.ά., οι αποθεωθέντες ούτοι απόστολοι της προόδου, εισί γνήσια τέκνα της δυσφήμου μαγίσσης, ήτις μόνην αμοιβήν τοιούτου τόκου έλαβεν άνθρακας, λίθους, λήθην και περιφρόνησιν.
Αναγιγνώσκοντες τα φοβερά δικαστικά αρχεία του Μεσαίωνος ανατριχιάζομεν: Αι μάγισσαι, ως οι πρώτοι χριστιανοί, οι φιλόσοφοι, οι επιστήμονες και πάντες εν γένει οι ευεργέται της ανθρωπότητος, έχουσι το ιδιαίτερον αυτών μαρτυρολόγιον. Επτακισχίλιαι εις διάστημα τριών μηνών εκάησαν ζώσαι εν Τρέβη της Πρωσσίας, εν δε Γενεύη χίλιαι και πεντακόσιαι εν μία μόνη ημέρα και εν Βαμβέργη τετρακόσιαι ερρίφθησαν επί της αυτής ανθρακιάς!
Πας ο αναφιδών τα αιμοσταγή αρχεία των ιεροδικείων εκπλήσσεται βλέπων γυναίκας μόνον αναβαινούσας την πυράν ένεκα μαγείας. Οι καέντες γόητες αριθμούνται επί των δακτύλων, αι δε μάγισσαι ανά χιλιάδας. Η μητρική αγάπη είναι νόσημα ανίατον και οσάκις βότανον τι απετύγχανεν, εδοκιμάζετο υπό των μαγισσών άλλο, και ούτω προώδευεν η επιστήμη. Η Εκκλησία είχεν εγγράψει επί της σημαίας της την λέξιν «Ακινησία», η δε μάγισσα ύψωσεν αντάρτιδα σημαίαν εφ΄ ης ανεγιγνώσκετο η λέξις «Εμπρός».
Αλλά προς τι ηθέλομεν πολλαπλασιάσει τας μαρτυρίας, αφού ο μέγιστος ή μάλλον ο μόνος τότε ιατρός ο Παράκελσος ομολογεί, ότι εδιδάχθη την ιατρικήν υπό των «καλών γυναικών», ως ήρχιζεν ήδη να ονομάζη τας μαγίσσας ο λαός ευγνωμονών.»
ΥΓ.: «Αστασία, το όνομά σου είναι γυνή!» ξεφώνιζε ο μισογύνης Βύρων. Εμείς όμως, μετά τα παραπάνω τα τόσο άγνωστα και τόσο εκπληκτικά για το ρόλο της γυναίκας -τουλάχιστον- στο Μεσαίωνα, έχουμε χρέος να συνεργαστούμε μαζί της για την παρακμή του σύγχρονου Μεσαίωνα και δικαιώνοντας την, να αναφωνήσουμε: «Αχαριστία, το όνομά σου είναι ανήρ!»
Πηγή: «ΤΑ ΑΝΘΕΛΛΗΝΙΚΑ», Εμμανουήλ Ροϊδης, εκδόσεις ΡΟΕΣ.