Μακρύς ο δρόμος για την ευρωπαϊκή ανάκαμψη

υπάρξει στο πολιτικό επίπεδο αντιμετώπισης της κρίσης.

Στην πράξη η γενική διεύθυνση οικονομικών της Κομισιόν, παρουσιάζει μία κατάσταση όπου η ζήτηση παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, οι πιστώσεις δεν έχουν αποκατασταθεί, οι τράπεζες δανείζουν με επιτόκια που έχουν πολύ μεγάλες αποκλίσεις ανά περιοχή και συνεχίζουν να εξαρτώνται από τις ενέσεις ρευστότητας της ΕΚΤ. Επιπλέον τα δημόσια οικονομικά δεν έχουν αποκατασταθεί, τα ελλείμματα μειώνονται με αργούς ρυθμούς και οι προβλέψεις για την ανάπτυξη υποβαθμίζονται. Σε γενικές γραμμές η Κομισιόν εκτιμά ότι οι επόμενοι 22 μήνες θα είναι μήνες στασιμότητας – κάτι που όμως αποτιμάται ως θετικό, καθώς ούτε η ευρωζώνη, ούτε η ΕΕ των 27 θα βυθιστεί εκ νέου.

Οι πολιτικές παραδοχές πίσω από την έκθεση περιλαμβάνουν τη σταδιακή βελτίωση του ελέγχου των εθνικών προϋπολογισμών από τις Βρυξέλλες, τη λειτουργία των μηχανισμών διάσωσης, την πρόοδο στην ενιαία τραπεζική εποπτεία και μία σειρά από συντηρητικά σενάρια σε σχέση με τις διεθνείς εξελίξεις.

Η Κομισιόν, πιεζόμενη από τα κράτη μέλη, έχει την πρόθεση να δώσει επιπλέον χρόνο για προσαρμογή σε όποιον τη χρειάζεται, όπως τις παλιές καλές μέρες του αναθεωρημένου συμφώνου σταθερότητας στα μέσα της περασμένης δεκαετίας.

Για να το κάνει αυτό όμως δουλεύει με το δεδομένο ότι οι κοινοτικές οικονομίες είναι σε γενικές γραμμές σχετικά αξιόπιστες και δεν θα τιμωρηθούν από τις αγορές στα πρότυπα της εφιαλτικής διετίας 2010-2011. Η Γαλλία κρύβεται πίσω από το μέγεθός της, η Ολλανδία έχει χτίσει ένα προφίλ καλού μαθητή που δύσκολα καταρρέει και ουδείς έχει την πρόθεση να «σηκώσει την κουβέρτα στην Ιταλία, την Ισπανία και το Βέλγιο». Η επίσημη δικαιολογία είναι πως «αρκεί να γίνουν με ταχύτητα τα διαρθρωτικά και για τα δημοσιονομικά βλέπουμε». Σαν σύλληψη δεν είναι κακό. Οι κεϋνσιανοί οικονομολόγοι λένε πως το δημόσιο χρέος δεν πρέπει να μας απασχολεί σε μια ύφεση και όπως φαίνεται οι εταίροι πιστεύουν πως οι αγορές, το ΔΝΤ και ο υπόλοιπος πλανήτης βλέπουν μόνο ότι οι Βρυξέλλες επιλέγουν να τους δείξουν. Το prestige στην ορολογία των ταχυδακτυλουργικών τρικ.

Η πραγματικότητα βεβαίως είναι πως ο υπόλοιπος πλανήτης συζητάει ανοιχτά το τι λείπει από την ευρωζώνη και οι οικονομολόγοι ψιθυρίζουν: «νομισματική πολιτική». Η τραπεζική ένωση δεν φτάνει για την εύρυθμη λειτουργία του νομίσματος, χρειάζεται και μια νέα εντολή στην ΕΚΤ, η οποία πρέπει να απομακρυνθεί από την λογική «διασφαλίζω μόνο τον πληθωρισμό κοντά στο 2%». Στην άλλη όχθη του ατλαντικού, όσοι ξέρουν πως παίζεται το παιχνίδι γελάνε με τους ευρωπαϊκούς ερασιτεχνισμούς και σχολιάζουν ότι «η ΕΕ παίζει έναν αγώνα πυγμαχίας με το αριστερό χέρι δεμένο πίσω από την πλάτη».

Ό μόνος που έχει κερδίσει ένα τέτοιο ματς ήταν ο Σταλόνε στο Ρόκυ 2 και αυτός αφού στο τέλος χρησιμοποίησε και το αριστερό χέρι. Οι διεθνείς επενδυτές συνεχίζουν και φοβούνται τα κοινοτικά χρεόγραφα διότι δεν ξέρουν τι άλλο θα σκαρφιστούν οι 17 για να τα πληρώσουν ή να μην τα πληρώσουν, και είναι εξαιρετικά προσεκτικοί για το πως ανοίγονται στις 17 αγορές, διότι γνωρίζουν ότι οι κανόνες αλλάζουν χωρίς προειδοποίηση.

Συνεπώς η πολιτική των 17 για το ευρώ έχει αποτύχει μέχρι στιγμής, διότι είναι καταδικασμένη να αποδίδει πολύ λίγο με πολύ κόπο. Οι κορυφαίοι οικονομικοί αναλυτές Γκρος και ΝτεΧράουε τα έλεγαν βεβαίως όλα αυτά από το 2009, αλλά όλα καταλήγουν στην περίφημη εθνική κυριαρχία και τις διάφορες γερμανικές εμμονές – όπως αυτό το ανέκδοτο με τον χαμηλό πληθωρισμό. Οι ΗΠΑ αυτό το θέμα το έλυσαν με έναν εμφύλιο. Οι Ευρωπαίοι πέρασαν δύο παγκόσμιους πολέμους και ελάχιστα ταρακουνήθηκαν. Το μόνο που μπορεί να γίνει τώρα είναι απλά να περιμένουμε.

Όλα τα παραπάνω ισχύουν για τις κοινοτικές οικονομίες και όχι για την Ελλάδα. Στην Ελλάδα ΔΝΤ, ΗΠΑ και Κομισιόν συμφωνούν ότι η οικονομία πρέπει να ξεπεράσει τη σοβιετική της φάση. Αυτό ακόμα δεν έχει συμβεί. Η συζήτηση για τους πολλαπλασιαστές είναι απίστευτα εκνευριστική για όσους έζησαν τη διαπραγμάτευση των ελληνικών προγραμμάτων και ξέρουν ποιος πρότεινε τι μέτρα σε ποιον και τι εφαρμόστηκε στο τέλος. Συνεπώς η Ελλάδα καλά θα κάνει να ξεχάσει κάποιες εσωτερικές μονομανίες, όπως το άβατο της απασχόλησης στο δημόσιο, πριν είναι πολύ αργά. Η τρόικα επιστρέφει και σιγά σιγά θα πρέπει να συζητήσει και το πως το έλλειμμα θα μείνει χαμηλά τα έτη 2015 και 2016. Τα ποσοστά που ανακοινώθηκαν καθόλου τυχαία δεν είναι άλλωστε και αυτή τη φορά το χαρτί της τελευταίας ευκαιρίας έχει ήδη παιχτεί.