Τι είναι οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες και πώς τις αναγνωρίζουμε;

μαθησιακές δυσκολίες έχουν φυσιολογική ή και υψηλή, ορισμένες φορές, νοημοσύνη. Παρόλ’αυτά, η επίδοσή τους στην ανάγνωση, τη γραφή και γενικότερα το γραπτό λόγο ή και τα μαθηματικά, εμφανίζεται σημαντικά χαμηλότερη από τις δυνατότητές τους, γεγονός που δεν μπορεί να εξηγηθεί από μαθησιακά κενά, αισθητηριακές, κινητικές ή ψυχολογικές δυσχέρειες ή από γενικότερα αναπτυξιακά προβληματα.

Γράφει η Ξένια Τοκατλίδου Ψυχολόγος, Μ.Sc. με ειδίκευση στην Ανάπτυξη του Παιδιού, από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου. Συνεργάτιδα του International School of Athens.

Συμπτώματα ειδικών μαθησιακών δυσκολιών:

Πολλές φορές οι γονείς εντοπίζουν κάποια ανησυχητικά σημεία στα παιδιά τους, από μικρή ηλικία. Ενδεικτικά, ένα παιδί μπορεί να αργήσει να μιλήσει, να έχει δυσκολίες στην άρθρωση ή να έχει βραδεία ανάπτυξη λεξιλογίου.

Στο νηπιαγωγείο και τις πρώτες τάξεις του δημοτικού, ένα παιδί μπορεί να δυσκολεύεται να αντιληφθεί τη σχέση μεταξύ γραμμάτων και ήχων. Μπορεί να δυσκολεύεται να μάθει την αλφάβητο, τις ημέρες της εβδομάδας, τους μήνες και άλλες ακολουθίες. Μπορεί να υπάρχει αργός ρυθμός στην ανάγνωση και δυσχέρεια στην αναγνωστική ακρίβεια. Ο μαθητής ίσως παραλείπει ή αντικαθιστά γράμματα, συλλαβές ή και λέξεις, δίνοντας την αίσθηση ότι «μαντεύει» τις λέξεις.

Στη γραφή μπορεί να παρουσιάζονται αντιστροφές, παραλείψεις γραμμάτων και δυσεξήγητα ορθογραφικά λάθη. Ακόμη, το παιδί ίσως να γνωρίζει τους γραμματικούς κανόνες, αλλά να δυσκολεύεται να τους εφαρμόσει στο γραπτό λόγο. Αλλά και να παρουσιάζεται δυσχέρεια στη δομή του γραπτού λόγου.

Στα μαθηματικά σημείο δυσχέρειας είναι η σύγχυση των αριθμητικών συμβόλων, η δυσκολία στην εκμάθηση της προπαίδειας ή της αναγραφής των αριθμών στο γραπτό λόγο, καθώς και η μεγάλη δυσχέρεια στο μαθηματικό συλλογισμό.

Τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, συνήθως έχουν ασθενή βραχυπρόθεσμη μνήμη ή «μνήμη εργασίας», γεγονός που τα δυσχεραίνει πολύ στα μαθήματα, ιδίως όταν εφαρμόζονται οι παραδοσιακές μέθοδοι διδασκαλίας.

Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, μπορεί να είναι πολύ δημιουργικά και να βλέπουν τη «μεγάλη εικόνα» των πραγμάτων, γεγονός που επίσης πρέπει να εκτιμηθεί τόσο από το σχολείο όσο και πρωτίστως από τους γονείς.

Ασφαλώς, κάθε παιδί είναι μοναδικό και διαφορετικό από τα άλλα, οπότε δεν μπορούμε να πούμε ότι θα έχει ακριβώς τα ίδια συμπτώματα με ένα άλλο παιδί ή τον ίδιο βαθμό δυσκολίας, όταν εμφανίζονται μαθησιακά προβλήματα.

Αν δείτε ότι το παιδί σας δυσκολεύεται, μιλήστε με το δάσκαλο από νωρίς. Αν υπάρχουν ενδείξεις μαθησιακής δυσκολίας, πρέπει να γίνει αξιολόγηση έγκαιρα, έτσι ώστε να γίνει κάποια κατάλληλη παρέμβαση, αν κριθεί αναγκαία. Φυσικά, όλα τα παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν κάποια δυσκολία κάποτε, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι υπάρχει και μαθησιακό πρόβλημα. Το ότι ένα παιδί δυσκολεύεται στην ορθογραφία ή τα μαθηματικά, δεν καταδεικνύει οπωσδήποτε ότι έχει μαθησιακή δυσκολία.

Τι περιλαμβάνει η αξιολόγηση:

H διαδικασία της διάγνωσης της ύπαρξης μαθησιακής δυσκολίας περιλαβάνει τη λήψη ιστορικού του παιδιού, τη συνέντευξη με το παιδί, με το δάσκαλο και με τους γονείς του, την παρατήρηση στην τάξη, την αναλυτική αξιολόγηση νοητικών ικανοτήτων, καθώς και τη μαθησιακή αξιολόγηση και ψυχολογική αξιολόγηση του παιδιού.

Εάν κρίνετε ότι είναι σκόπιμη η διάγνωση, μπορείτε να απευθυνθείτε σε κάποιο ιατρο-παιδαγωγικό κέντρο για την αξιολόγηση. Είναι σημαντικό να λάβετε μία έγκυρη, αναλυτική έκθεση για το παιδί σας.

Εάν δοθεί διάγνωση ύπαρξης ειδικής μαθησιακής δυσκολίας, πρέπει να αρχίσει έγκαιρα η απαιτούμενη παρέμβαση. Οι μαθησιακές δυσκολίες δεν «θεραπεύονται», ωστόσο με μαθήματα αποκατάστασης και τη συνεργασία μεταξύ σχολείου, οικογένειας και ειδικού παιδαγωγού, το παιδί μπορεί να αναπτύξει στρατηγικές, που θα το βοηθήσουν πολύ. Επίσης, αν υπάρχει διάγνωση, η επίδοσή του σε τεστ και εξετάσεις δε θα πρέπει επηρεάζεται αρνητικά από τη μαθησιακή του δυσκολία (π.χ. από ορθογραφικά λάθη).

Όπως σημειώθηκε, η ύπαρξη μαθησιακής δε συνδέεται με την ικανότητα του παιδιού.Ωστόσο, χωρίς κατάλληλη βοήθεια ίσως δυσκολευτεί πολύ στο σχολείο, παράγων που δύναται να επηρεάσει αρνητικά την αυτοπεποίθησή του, την ψυχολογική του κατάσταση, την επίδοση στα μαθήματα και εν γένει τη στάση του απέναντι στην εκπαίδευση και στον εαυτό του.

Αν γίνει διάγνωση μαθησιακής δυσκολίας, πρέπει αφενός να αποδεχτούμε την κατάσταση και αφετέρου να προσπαθήσουμε να την αντιμετωπίσουμε βοηθώντας και το παιδί να καταλάβει τι του συμβαίνει. Με τον κατάλληλο τρόπο, πρέπει να πούμε στο παιδί τι συμβαίνει, έτσι ώστε να το απενεχοποιήσουμε και να το βοηθήσουμε να διαχειριστεί τη μαθησιακή δυσκολία. Είναι καλό να γνωρίζει τα δυνατά και τα όχι τόσο δυνατά του σημεία.

Από τη μία πλευρά, πρέπει να το ενισχύσουμε με την κατάλληλη στήριξη στους τομείς, όπου δυσκολεύεται. Από την άλλη, είναι ιδαίτερα σημαντικά να το ενισχύσουμε και να το ενθαρρύνουμε στους τομείς που παρουσιάζει έφεση. Σε καμία περίπτωση πάντως, δεν πρέπει να αγνοήσουμε το πρόβλημα. Ένα παιδί με μαθησιακή δυσκολία μπορεί να «πετύχει» στο σχολείο (και αργότερα στην καριέρα που θα επιλέξει να ακολουθήσει) και να είναι ένα ευτυχισμένο παιδί, ιδιαίτερα αν το υποστηρίξουμε με τον κατάλληλο τρόπο.

boro.gr