Σημεία σχετικά με την αναθεώρηση του Κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙ»
Ο Κανονισμός Δουβλίνο ΙΙ αποτελεί βασικό πυλώνα του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου. Καθιερώνει τα κριτήρια και τους μηχανισμούς προσδιορισμού του κράτους μέλους το οποίο είναι υπεύθυνο για την κάθε εξέταση αίτησης ασύλου. Λειτουργεί με βάση τη φιλοσοφία ότι μόνο ένα κράτος μέλος είναι υπεύθυνο για την κάθε αίτηση έτσι ώστε να αποφεύγονται οι πολλαπλές αιτήσεις και το φαινόμενο του asylum shopping. To σύστημα αυτό δεν ενέχει στοιχεία που να επιτρέπουν την ισομερή κατανομή ευθυνών μεταξύ των κρατών μελών καθότι επιβαρύνει δυσανάλογα τα κράτη μέλη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα.
Το 2008 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε πρόταση για την αναθεώρηση του Κανονισμού. Η πρόταση αυτή αρχικά περιλάμβανε ένα μηχανισμό προσωρινής αναστολής των μεταφορών που μπορούσε να ενεργοποιηθεί και μετά από πρωτοβουλία κράτους μέλους που αντιμετώπιζε δυσανάλογες πιέσεις ως αποτέλεσμα μιας επείγουσας κατάστασης. Η διάταξη αυτή συνάντησε σφοδρή αντίσταση στο Συμβούλιο καθότι θεωρήθηκε ότι αντιτίθεται στα θεμέλια του Κανονισμού και στο σύστημα διαμερισμού ευθυνών που αυτός καθιερώνει.
Οι διαπραγματεύσεις είχαν επέλθει σε αδιέξοδο μέχρι την πρόταση της Πολωνικής Προεδρίας να αφαιρέσει το μηχανισμό προσωρινής αναστολής μεταφορών και να δημιουργήσει ένα μηχανισμό έγκαιρης προειδοποίησης, ετοιμότητας και διαχείρισης κρίσεων. Ο νέος αυτός προτεινόμενος μηχανισμός θα έχει ως στόχο την αξιολόγηση της λειτουργίας των εθνικών συστημάτων ασύλου στην πράξη και την παροχή συνδρομής σε δοκιμαζόμενα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν εξαιρετικές πιέσεις στα εθνικά συστήματα ασύλου και υποδοχής. Αυτή η διαδικασία θα επιτρέπει την ταχεία διάγνωση προβλημάτων και δυσχερειών, έτσι ώστε να υπάρχει έγκαιρη αντίδραση και υιοθέτηση συγκεκριμένων μέτρων στήριξης και πρακτικής αλληλεγγύης από πλευράς ΕΕ. Όμως δεν περιλαμβάνει πλέον τη δυνατότητα αναστολής των μεταφορών.
Οι ρυθμίσεις που προβλέπονται από το αναθεωρημένο κείμενο θα εξομαλύνουν σε κάποιο βαθμό την ανισομερή κατανομή υποχρεώσεων που καθιερώνει ο Κανονισμός Δουβλίνο ΙΙ στη σημερινή του μορφή και θα διορθώσουν κάποια από τα λάθη του παρελθόντος. Όμως χρειάζεται μια πιο ριζική αναθεώρηση του Κανονισμού. Στην κατεύθυνση αυτή οδηγούσε ο μηχανισμός προσωρινής αναστολής που όμως απορρίφθηκε από τα κράτη μέλη. Οι παρούσες ρυθμίσεις δεν περιλαμβάνουν τη δυνατότητα προσωρινής αναστολής μεταφορών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά καθιερώνουν την εξέταση ανά περίπτωση εάν ο αιτών άσυλο καταθέσει ένδικο μέσο κατά της απόφασης μεταφοράς του σε άλλο κράτος μέλος.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου 2012 εξέφρασε ικανοποίηση για την πρόοδο που σημειώθηκε στην τροποποίηση των υφισταμένων νομοθετικών εργαλείων στον τομέα του Ασύλου και ειδικότερα σχετικώς με τον Κανονισμό 343/2003 «Δουβλίνο ΙΙ» (κριτήρια και μηχανισμοί προσδιορισμού του κ-μ το οποίο είναι υπεύθυνο για την εξέταση αίτησης διεθνούς προστασίας που έχει υποβληθεί σε κ-μ από υπήκοο τρίτης χώρας ή απάτριδα), την οδηγία για τους όρους υποδοχής, την οδηγία για τις διαδικασίες ασύλου καθώς και όσον αφορά στην επανεγκατάσταση των προσφύγων. Η Ιρλανδική Προεδρία έχει δεσμευθεί να εργασθεί για την ταχεία ολοκλήρωση του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου.
Στο πρόσφατο Συμβούλιο ΔΕΥ (6-7 Δεκεμβρίου 2012) η χώρα μας, με δήλωσή της, εξήγησε τους λόγους για τους οποίους αδυνατεί να παράσχει την υποστήριξη της σε πολιτική συμφωνία επί αναδιατύπωσης του «Κανονισμού Δουβλίνου» καθώς :
στην πρόταση αναδιατύπωσης του «Κανονισμού Δουβλίνου» δεν τέθηκε υπό εξέταση η διάταξη σχετικώς με το κριτήριο πρώτης παράνομης εισόδου
δεν περιλήφθηκε, τελικώς, διάταξη για την αναστολή των μεταφορών.
το νέο άρθρο 31 περιορίζεται στο σύστημα Ασύλου και δεν περιλαμβάνει αναφορά στις πιέσεις, εξαιτίας μεικτών μεταναστευτικών ροών.
Η χώρα μας επιδιώκει τη λήψη μέτρων για την προώθηση στην πράξη της αρχής της αλληλεγγύης και δίκαιης κατανομής ευθυνών μεταξύ των κ-μ στον τομέα μετανάστευσης και ασύλου, αρχή που κατοχυρώνεται ρητά στη Συνθήκη της Λισαβόνας. Επιπροσθέτως, η Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ε.Ε. κατοχυρώνει θεσμικά (άρθρο 80) για πρώτη φορά την έννοια της «αλληλεγγύης», καθώς και τη δίκαιη κατανομή των ευθυνών μεταξύ των Κ-Μ στο τομέα μετανάστευσης και ασύλου.
Αναλυτικότερα η Ελλάδα υποστηρίζει:
την αναθεώρηση συγκεκριμένων άρθρων του Κανονισμού «Δουβλίνο ΙΙ», που, στη σημερινή τους μορφή, επιβαρύνουν υπέρμετρα και δυσανάλογα τα Κ-Μ στα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε.
τη δημιουργία δεσμευτικού συστήματος αναλογικής κατανομής προσφύγων ή ευάλωτων ομάδων με βάση συγκεκριμένα κριτήρια.
την περιορισμένη αποτελεσματικότητα του «μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης», καθώς θα εξομαλύνει σε μικρό μόνο βαθμό την ανισομερή κατανομή υποχρεώσεων που καθιερώνει ο Κανονισμός «Δουβλίνο ΙΙ» στη σημερινή του μορφή και θα διορθώσει κάποια από τα λάθη του παρελθόντος, ωστόσο δεν αποτελεί ικανοποιητικό μέτρο αλληλεγγύης.
Το «Δουβλίνο ΙΙΙ» θα συζητηθεί στο Συμβούλιο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το αμέσως προσεχές διάστημα (Μάρτιο – Απρίλιο).
http://kipoka.wordpress.com