Χρώματα και Αρώματα
μας χάρισε στη συναυλία του στο Ηρώδειο o Γιάννης Μαρκόπουλος
Γράφει η Σταυρούλα Δημητρίου
Τελικά η Μουσική έχει…τον Θεόν της; Δεν θα διακινδυνεύσω απάντηση . Μπορώ όμως να μιλήσω για παντοκρατορική μουσική και για μουσικό σύμπαν .
Κυριακή βράδυ , πρώτη του Σεπτέμβρη και το Ηρώδειο σείστηκε παίρνοντας το σχήμα συναυλίας αλλοτινών καιρών , από μια γενιά που εχει προδώσει και προδοθεί.
Ήταν όλοι εκεί . Ο Μύρης ,ο Ελευθερίου ,ο Χρονάς και άλλοι πολλοί δημιουργοί . Μέγα πλήθος . «Μπήκαν στην πόλη οι εχθροί…».Έτσι ανοίγει η συναυλία,έτσι μας συστήνεται ο συνθέτης . Ο Γιάννης Μαρκόπουλος στοχεύοντας πάντα στην υπέρβαση ορίων της τέχνης , βγαίνει στη σκηνή από μια συντελεσθείσα μουσική για να την ξανασυντελέσει από άλλους δρόμους και να μας υπενθυμίσει τις ειρωνικές συγκυρίες της ιστορίας . Αλήθεια , «τα πάντα ρει;» , «πώς τό’φεραν η μοίρα και τα χρόνια» να γίνει ο τόπος μας , από μεγάλος που ήταν , ένα μικρό «αλωνάκι» κι όλοι μας να φαντάζουμε μικροί ; Σαν ριπή στον αέρα η βραχνή φωνή του συνθέτη : «Είμαστε έντεκα-δώδεκα εκατομμύρια , όλοι επιφανείς».
Δεν ξέρω , κι η μουσική και η ποίηση τί χρειάζονται σε ένα μικρόψυχο καιρό ; Και με τα δυο μπορούμε να φανταζόμαστε σπουδαία και μεγάλα , όπως για παράδειγμα: ανατολές . Όλα στο μουσικό σύμπαν του Γιάννη Μαρκόπουλου ανατέλλουν από εκεί που ανατέλλει ο Ήλιος ( ο πρώτος ) . Ακριβώς το «αρχαϊκό φάος». Χωρίς να ακούσεις μουσική του Γιάννη Μαρκόπουλου , πως μπορείς να ξέρεις από ποίηση; Η μουσική του σου τα μαθαίνει όλα . Πώς ήξερες εσύ από μουσικούς αργαλιούς που τα μουσικά τους κεντήματα υφαίνονται από “Χρώματα και Αρώματα»; Ό,τι θα συναντούσες σ’ένα «σεργιάνι σου στον κόσμο» , υπάρχει εδώ σε αυτήν τη μουσική .
«Πέρα μέσα στα χρυσά νταριά κοιμούνται αγοροκόριτσα»-ο ύπνος τους μυρίζει πυρκαγιά-στα δόντια τους ο ήλιος σπαρταράει» .
Αλλά ήδη οι μνήμες συνωθούνται . Γυρίζει μια και μου λέει: Θυμήσου έναν χειμώνα αλλά όχι οποιασδήποτε προδοσίας . Εκείνα τα χρόνια . Τί χρόνια! Χειμώνας του ’72 ήταν που φεύγαμε άλλοι από το αμφιθέατρο της Νομικής , άλλοι από την αίθουσα του Χημείου και πηγαίναμε στη «Λήδρα» . Που γινόταν κάθε βράδυ «στης Μαργαρίτας τ’αλωνάκι» . Με τους θαμώνες μελισσόπουλα , σε φάση έκστασης μετά την αρπαγή τους από τον συνθέτη . Η μουσική εδώ είχε συμπαντικές αναλογίες . Ίσως το ανάπτυγμα ενός φυσικού Ήλιου . Από παντού εξακοντίζονταν μουσικές ακτίνες . Και οι άφθαρτες φωνές του Ξυλούρη , της Μέμης Σπυράτου , της Τάνιας Τσανακλίδου , της Λένας Πλάτωνος . Καπνοί – μετάξια , ατμόσφαιρα τελετουργίας . Ένιωθα πιασμένη στο δίχτυ των αοράτων που βγαίνουν από φως .
Το Ηρώδειο κατάμεστο , ως και από τα βραχάκια κρέμονταν , από ένα κοινό παθιασμένο άλλοτε με ενάργεια άλλοτε με κομμένη την ανάσα . Οι τραγουδιστές μπαινοβγαίνουν στα τραγούδια τους , όπως ο ραψωδός στο ποίημα του.
«Λέγκω , Λέγκω , Λέγκω , πάψε να με τυραννάς» από την υποβλητική φωνή της Μποφίλιου . Παραπονεμένα λόγια στην Γραία Μάνα . Θεωρώ ότι ο Γιάννης Μαρκόπουλος βίωσε το δημιουργικό του άλγος , την τελετουργία της σύνθεσης του , τον εαυτό του έξω από τη μουσική , μέσα στη μουσική . Ακούγεται το τραγούδι του σαν φωνή ψυχής , ομαδόν με πολλές φωνές , διάχυτες ως διαμπερή τραύματα για τον τόπο μας . Και η Γραία Μάνα μιλάει μόνο την γλώσσα των στοιχείων , όπως ολόκληρη έμπεδο των στοιχείων υπήρξε . Που ακούει χρησμούς από τα πέρατα του κόσμου , μακάρι να μην είναι κακοί χρησμοί . Ότι οι καιροί μπάζουν , ότι μια νέα τάξη των πραγμάτων…Και έχει ανοίξει με τα παιδιά της εκείνον τον αρχαίο διάλογο με τα τραγούδια , όπως αυτά που σαν άλλες ομηρίδες είπαν στη συναυλία οι τραγουδιστές .
Η συναυλία έκλεισε με το «Ζαβαρακατρανέμια» . Φασαριόζικο το έλεγαν κάποιοι . Προσκλητήριο για αγώνες , κρυπτογραφημένο , από μουσική παρακαταθήκη μεταβλήθηκε σε θεοφάνεια αφύπνισης . «Ίλεως , Ίλεως , αλληλούϊα» από τις φωνές όλων των τραγουδιστών πάνω στη σκηνή , πιο επίκαιρο όσο ποτέ , μεταδίδει τον τρόμο της έσχατης υπαρξιακής καταστροφής .
Δεν θυμάμαι πόσο χρόνων ήμουν όταν άκουσα για πρώτη φορά την «Θητεία». Απ’το λουστρίνι του βινύλιου ακουγόταν το κλάμα ενός μωρού . Και σε λίγο ένα θλιμμένο όμποε . Ήταν οι ωδίνες της εποχής που κυοφορούσε το «αύριο» . Αυτό το «αύριο» που έγινε «σήμερα» με «τα λόγια μας και τα χρόνια μας χαμένα » . Όμως τούτη η θητεία του Γιάννη Μαρκόπουλου στη μουσική ποτέ της δεν τελειώνει .
Σταυρούλα Δημητρίου
Συγγραφέας- Δικαστής