Μία από τις πιο μολυσμένες πόλεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση η Θεσσαλονίκη με την εξίσωση των φόρων στο πετρέλαιο να αναγκάζει τους πολίτες να καίνε «ότι να ναι» για να ζεσταθούν…
Το φαινόμενο της ανεξέλεγκτης καύσης κακής ποιότητας ξυλείας και βιομάζας αλλά και άλλων ακατάλληλων υλικών «μολύνει» τον αέρα που αναπνέουμε και δημιουργεί πόλεις «θερμοκήπια μελλοντικών αρρώστων».
Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου περιμένοντας από την πολιτεία να πράξει επιτέλους τα δέοντα. Αντ’ αυτού ημίμετρα, λύσεις του ποδαριού και επικοινωνιακές τακτικές ευχόμενοι όλοι να μην υπάρξουν άλλα θύματα όπως η 13χρονη Σάρα που έχασε την ζωή της από αναθυμιάσεις μαγκαλιού.
Σημαντικά στοιχεία έδωσαν οι επιστήμονες στην ημερίδα του Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος με θέμα «Οικονομική Κρίση, Ενεργειακό Ισοζύγιο και Υγεία: Οι Επιπτώσεις της καύσης Βιομάζας και Ξύλου».
Εκτινάσσονται οι εκπομπές των σωματιδίων το βράδυ
Στην εισήγησή του ο καθηγητής στο Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ κ. Νίκος Μουσιόπουλος τόνισε ότι η αύξηση χρήσης βιομάζας ξυλείας για θέρμανση οφείλεται στην πτώση της ζήτησης πετρελαίου λόγω της αύξησης του Ε.Φ.Κ. και στην δυσμενή οικονομική συγκυρία.
Αυτό όμως είχε ως αποτέλεσμα την καταγραφή ιδιαίτερα υψηλών συγκεντρώσεων ρύπων.
Σύμφωνα με τον κ. Μουσιόπουλο το πρόβλημα των ανεξέλεγκτων καύσεων έχει τους εξής επιβαρυντικούς παράγοντες:
– Χρήση μη πιστοποιημένων συστημάτων καύσης
– Συστήματα παλαιάς τεχνολογίας
– Ανεπαρκής συντήρηση
– Ανεξέλεγκτη χρήση ακατάλληλων καυσίμων
– Ανεπάρκεια ελέγχων ποιότητας καυσίμων από τους αρμόδιους φορείς
– Ανεπαρκής ενημέρωση ή αδιαφορία του καταναλωτή
Στα συμπεράσματα του καθηγητή ξεχωρίζουν ότι:
– Η καύση βιομάζας και ξύλου οδηγεί σε ραγδαία αύξηση της μέσης μηνιαίας συγκέντρωσης των λεπτών σωματιδίων τους χειμερινούς μήνες (Νοέμβριος 2012 – Ιανουάριος 2013).
– Προκύπτει επίσης έντονη (μέχρι και 75%) αύξηση των αιωρούμενων σωματιδίων τις απογευματινές και βραδινές ώρες (17:00-24:00) της χειμερινής περιόδου.
– Στο σενάριο «υποκατάστασης πετρελαίου θέρμανσης από καύσεις βιομάζας στο 70% των οικιακών εγκαταστάσεων» συνεπάγεται αυξήσεις των συγκεντρώσεων PM κατά 50%.
Τα αιωρούμενα σωματίδια προκαλούν οξειδωτικό στρες
Ως μία από τις περισσότερο μολυσμένες πόλη στην ΕΕ παρουσίασε την Θεσσαλονίκη ο καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής στη Νότια Καλιφόρνια κ. Κων/νος Σιούτας.
Υποστήριξε ότι βάσει των μετρήσεων από την καύση ξύλου εκπέμπονται τοξικές και καρκινογόνες ουσίες, ότι τα PM 2,5 αυξήθηκαν το 2013 κατά 30% σε σχέση με το 2012 ενώ η αύξηση της εκπομπής ανεβαίνει 2 φορές πιο πάνω το βράδυ σε σύγκριση με το πρωί.
Παράλληλα ο κ. Σιούτας τόνισε την σημασία που πρέπει να δοθεί στο γεγονός ότι τα αιωρούμενα σωματίδια προκαλούν στον οργανισμό το λεγόμενο «οξειδωτικό στρες» με την Θεσσαλονίκη να βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με πόλεις όπως το Λος Αντζελες.
Την χρήση φυσικού αερίου αλλά και την «προστασία» των σπιτιών από ενεργειακές απώλειες πρότεινε ως μέτρο ο κ. Σιούτας.
Οι συνέπειες των αιωρούμενων σωματιδίων στην Υγεία
Για τις επιπτώσεις στην Υγεία από την αιθαλομίχλη μίλησε ο Πνευμονολόγος Ομότιμος Καθηγητής στο ΑΠΘ κ. Λάζαρος Σιχλετίδης.
Όπως εξήγησε ο καθηγητής τα μικρά σωματίδια μπαίνουν στην τραχεία και το αναπνευστικό σύστημα με βραχυχρόνιες συνέπειες :
– Λοιμώξεις αναπνευστικού (π.χ. πνευμονία-φυματίωση)
– Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια
– Βρογχικό άσθμα
– Καρδιαγγειακά επεισόδια
– Οφθαλμικές παθήσεις
Ομάδες υψηλού κινδύνου είναι τα παιδιά, οι ηλικιωμένοι, οι πνευμονοπαθείς και οι καρδιοπαθείς. Η μακροχρόνια εισπνοή των σωματιδίων προκαλεί και αύξηση του καρκίνου του πνεύμονα και κυρίως του αδενοκαρκινώματος.
Σύμφωνα με τον κ. Σιχλετίδη η επιβάρυνση από τα αιωρούμενα σωματίδια είναι μεγαλύτερη από το κάπνισμα τονίζοντας ότι ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι κάθε χρόνο προκαλούνται 500.000 πρόωροι θάνατοι από τα ατμοσφαιρικά μικροσωματίδια.
Σύμφωνα με τις μετρήσεις που επικαλέστηκε ο καθηγητής το 2011 στη Θεσσαλονίκη υπήρξαν 87 μέρες όπου υπερβήκαμε το όριο των 50 μg/m3 στα PM10 με την περιοχή της Εορδαίας να είναι η πιο μολυσμένη λόγω της καύσης λιγνίτη όπου το 2009 υπήρξαν συνολικά 153 ημέρες που έγινε υπέρβαση του ορίου.
Για 100% μεγαλύτερη καύση βιομάζας σε σχέση με τις εποχές πριν από την κρίση μίλησε και ο κ. Γιώργος Αργυρόπουλος από το Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος του ΑΠΘ που παρουσίασε το σύστημα που κάνει τις μετρήσεις.
Και ραδιενέργεια από την καύση ξύλων
Στην σύντομη παρέμβασή της η αναπληρώτρια καθηγήτρια Φυσικής του ΑΠΘ, Μεταξία Μανωλοπούλου, επανέλαβε ότι ίχνη του ραδιενεργού Κεσίου εντοπίστηκαν στην ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης, σημειώνοντας όμως ότι πρόκειται για πολύ μικρές ποσότητες.
Σύμφωνα με την κ. Μανωλοπούλου, προκύπτει ότι η εμφάνιση του ραδιενεργού στοιχείου οφείλεται στην καύση των ξύλων καθώς σε περιοχές όπου η καύση ξύλων είναι πιο έντονη, η παρουσία του ραδιενεργού Κεσίου είναι μεγαλύτερη.
Όπως εξήγησε τα δέντρα μετά το ατύχημα του Τσερνομπιλ έχουν απορροφήσει κάποιο Κέσιο. Όταν το ξύλο αυτό καίγεται ένα μέρος του κεσίου παραμένει στη στάχτη και ένα άλλο διαχέεται στην ατμόσφαιρα.
Επιβαρύνεται και η υγεία των πολιτών
Για ένα έντονο φαινόμενο έκανε λόγο στον χαιρετισμό του ο αντιδήμαρχος Ποιότητας Ζωής του δήμου Θεσσαλονίκης κ. Κων/νος Ζέρβας. Σημείωσε ότι το περασμένο Σάββατο στη Θεσσαλονίκη τα αιωρούμενα σωματίδια έφτασαν τα 112 μg/m3.ξεπερνώντας κατά πολύ το σχετικό όριο που είναι 50 μg/m3.
Ο κ. Ζέρβας απέδωσε την εκπομπή των σωματιδίων σε καύση χαμηλής ποιότητας ξυλείας και άλλων ακατάλληλων υλικών, ενώ έκανε αναφορά και στο κόστος επιβάρυνσης για την υγεία των πολιτών.
«Οι ειδικοί επιστήμονες εκτίμησαν το κόστος επιβάρυνσης της υγείας το 2012, σε σχέση με το 2011 ανέρχεται στα 40εκ ευρώ μόνο για την μητροπολιτική ενότητα Θεσσαλονίκης» σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Ζέρβας προτείνοντας τη χρήση του φυσικού αερίου και πιστοποιημένης ξυλείας ως άμεσα μέτρα ανακούφισης της ατμόσφαιρας.
