“Έφυγε” από τη ζωή ο Νίκος Παππάς, ο κυβερνήτης του θρυλικού Βέλους, του Κινήματος του Πολεμικού Ναυτικού.
Ο ναύαρχος Παππάς νοσηλευόταν για
αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα στο ΝΝΑ, πρόσφατα όμως είχε επιστρέψει στο σπίτι του, επιλέγοντας να δώσει εκεί την τελευταία του μάχη με το πρόβλημα υγείας που αντιμετώπιζε. Η κηδεία του θα γίνει στην Κύμη.
Το Βέλος ΙΙ (Αντιτορπιλικό) / D-16 Αντιτορπιλικό τύπου ‘FLETCHER’, ήταν πλοίο του πολεμικού Ναυτικού το οποίο το 1973 κατά την διάρκεια εκπαιδευτικών ασκήσεων του ΝΑΤΟ αποστάτησε και ζήτησε άσυλο στην Ιταλία και συγκεκριμένα στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, ως αποτέλεσμα του αποτυχημένου Κινήματος του Ναυτικού.
Κυβερνήτης του πλοίου ήταν ο Νικόλαος Παππάς, ο οποίος μαζί με έξι αξιωματικούς και 25 υπαξιωματικούς ζήτησαν πολιτικό άσυλο και παρέμειναν εκεί ως πολιτικοί εξόριστοι. Η κίνηση αυτή επέφερε πλήγμα στην Χούντα των Συνταγματαρχών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι όταν εισέβαλαν οι Τούρκοι στην Κύπρο το αντιτορπιλικό Βέλος έσπευσε να βοηθήσει στην άμυνα του νησιού.
Το πλοίο μετά την αποχώρηση από τη ΝΑΤΟϊκή άσκηση αγκυροβολεί ενάμισι μίλι έξω από το Φιουμιτσίνο. Το νέο διαρρέει στον διεθνή Τύπο από το Στρατηγείο του ΝΑΤΟ και, φυσικά, προκαλεί τεράστιο δημοσιογραφικό ενδιαφέρον με πρώτο και καίριο ερώτημα «πού είναι το Βέλος;». Την ίδια ώρα, από το Φιουμιτσίνο, μέλη του πληρώματος ειδοποιούν τον Τύπο.
Ο Κ. Γκορτζής ήταν ο αγγλομαθής που έλαβε εντολή από τον Νίκο Παππά να ενημερώσει τον διεθνή Τύπο, ςως εξής: «Ασοσιέιτεντ μπουονασέρα απαντά η τηλεφωνήτρια. Ντου γιου σπικ Ινγκλις; ρωτάω. Νον πάρλο Ινγκλέσε μι ντισπιάτσε μου απαντάει, οπότε επιστρατεύω όσα μου είχαν μείνει από τη συνεργασία με τα ιταλικά πλοία στις Ασκήσεις, ιο σόνο ουφιτσιάλε ντελα μαρίνα μιλιτάρε Γκρέκα. Αααα κάνει η κοπελιά λες και περίμενε αυτό το τηλεφώνημα και με περνάει σ’ έναν άψογα αγγλομαθή, στον οποίο και ανακοινώνω ότι αύριο το πρωί ο κυβερνήτης του Βέλος θα δώσει συνέντευξη Τύπου πάνω στο πλοίο ανοιχτά του Φιουμιτσίνο».
Μέσα στη νύχτα λειτουργούν ακατάπαυστα και τα τηλέφωνα των υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδας και Ιταλίας, με σταθερό αίτημα της πρώτης να μη γίνει δεκτό οποιοδήποτε αίτημα πολιτικού ασύλου και να συλληφθεί και απελαθεί όποιος αποβιβαστεί στην Ιταλία.
Η ιταλική κυβέρνηση Αντρεότι, από τη μία πιέζεται από την Ελλάδα και από την άλλη προβληματίζεται για το πώς θα αντιμετωπίσει μια πρωτόγνωρη κατάσταση σαν κι αυτή.
Οι Ιταλοί ειδοποιούν το πλήρωμα ότι θα πρέπει να αποβιβαστεί και να τους μεταφέρουν σε κάποιο ξενοδοχείο. «Ο κατάλογος όσων θα εγκατέλειπαν το πλοίο από 210 μέλη σβήσε-γράψε, ξανασβήσε-ξαναγράψε, με συνεχείς επεμβάσεις του κυβερνήτη για να τηρηθούν οι αρχικές οδηγίες/επιθυμίες του, είχε σταθεροποιηθεί στον αριθμό 30. Ο Παππάς, έξι σημαιοφόροι και 23 υπαξιωματικοί. Επιβιβαζόμαστε χαιρετώντας τη σημαία και φιλώντας τη λαμαρίνα. Τα μεγάφωνα ηχούν αναχώρηση κυβερνήτου και ακολουθεί το σφύριγμα της τιμητικής ακινησίας. Ενας με στολή ναύτη σαλτάρει μπροστά στον κυβερνήτη. Θα ‘ρθω κι εγώ, αλλιώς θα κολυμπήσω μέχρι έξω, λέει ο εθελοντής δίοπος μηχανικός Γιώργος Μαντζάνας. Ετσι, φεύγουμε τριάντα ένας», αφηγείται ο Κ. Γκορτζής.
Το πρωινό της Δευτέρας 28 Μαϊου όλες οι ιταλικές εφημερίδες με μεγάλους τίτλους στην πρώτη σελίδα ζητούν πολιτικό άσυλο στους Ελληνες ναυτικούς και μέμφονται τα περιοριστικά μέτρα του Αντρεότι σ’ αυτούς. Πρωτοσέλιδο είναι το «Βέλος» και σε όλες τις ευρωπαϊκές εφημερίδες, αλλά και στους «Japan Τimes»! Παράλληλα, είναι η πρώτη είδηση σε όλα τα ραδιόφωνα και τις τηλεοράσεις. Και θα παραμείνει εκεί για πολλές εβδομάδες, προκαλώντας πανικό στη χούντα.
Ημερομηνία εκδήλωσης του κινήματος του Ναυτικού ορίστηκε η 23η Μαϊου 1973. Το σχέδιο προέβλεπε αποκλεισμό του Πειραιά και άλλων μεγάλων λιμανιών, κατάληψη της Σύρου (όπου και η Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του Στρατού) και πρόσκληση των πολιτικών όλων των κομμάτων για να σχηματίσουν πολιτική εθνική κυβέρνηση.
Την παραμονή όμως αποφασίστηκε η αναβολή του.
Στις 25 Μαϊου 1973 το «Βέλος» μετείχε σε ασκήσεις με τα άλλα ΝΑΤΟϊκά πλοία. Ο κυβερνήτης του πλοίου Νίκος Παππάς, έπειτα από συζήτηση με το πλήρωμά του, ανακοινώνει στο ΝΑΤΟ ότι το πλοίο του αποχωρεί από την άσκηση.
Το πλοίο έστρεψε αμέσως προς τις ακτές της Ιταλίας και από τον ασύρματό του εξέπεμπε στην αγγλική γλώσσα το ακόλουθο σήμα προς τον αρχηγό των Δυνάμεων του ΝΑΤΟ, στρατηγό Γουντπάστερ, αλλά και τον διοικητή της Μοίρας των συμπλεόντων:
«Πιστοί στη συμμαχία και στον πολιτισμό των λαών μας, ο οποίος έχει θεμελιωθεί επί των αρχών της δημοκρατίας, της προσωπικής ελευθερίας και του σεβασμού των νόμων, όλοι οι αξιωματικοί και το πλήρωμα (270 άνδρες) του πλοίου μου, ως ένας άνθρωπος, πιστοί στον δοθέντα όρκο μας, με βαθύτατη λύπη εγκαταλείπουμε τις ασκήσεις. Με τη συμπάθεια ολόκληρου του ελεύθερου κόσμου θα παλέψουμε για να επαναφέρουμε τη δημοκρατία στην Ελλάδα.
Σας είναι πολύ καλά γνωστό και ιδιαιτέρως στους Αμερικανούς ότι μια συμμορία ιδιοτελών αξιωματικών επέβαλε στην Ελλάδα μια απάνθρωπη και μισητή δικτατορία προ έξι και πλέον ετών. Η σημερινή εξέγερση του Ναυτικού ανταποκρίνεται στα αισθήματα ολόκληρου του λαού της χώρας μας».
Ο διοικητής της Μοίρας των πλοίων, ο Τούρκος πλοίαρχος Μπιρέν, μόλις πήρε το σήμα απάντησε: «Good luck Νick» (Καλή Τύχη Νίκο!).
Ο διοικητής του ΝΑΤΟ, βεβαίως, δεν απάντησε ποτέ.