Ίσως να σου ακούγεται περίεργο αλλά γύρω σου υπάρχουν παιδιά που πίνουν και καπνίζουν καθημερινά. Δεν τα βλέπεις, αλλά σχεδόν δυο στα τρία εφαρμόζουν αυτές τις συνήθειες από το πρωί που ξυπνάνε μέχρι τη στιγμή που θα πάνε για ύπνο…
Πόσο μεγάλη θα ήταν η έκπληξή σου αν σου έλεγα ότι ακούω γονείς να λένε πράγματα όπως ότι «το μικρό μου παιδί καπνίζει καθημερινά ένα πακέτο τσιγάρα». Και τι έγινε θα ρωτήσει κάποιος;
Εγώ το βλέπω να παίζει κανονικά με τους φίλους του απλά μερικές φορές σταματάει νωρίτερα από τα άλλα. Άλλωστε δεν χάλασε ο κόσμος αν δεν βγαίνει πρώτος στα παιχνίδια;
Μπορεί αύριο να γίνει σημαιοφόρος ή απουσιολόγος στην τάξη του. Μπορεί αύριο να δημιουργήσει μια νέα εφεύρεση και να γίνει πάμπλουτος. Ναι μπορεί… αλλά το πιθανότερο είναι ότι δεν θα προλάβει να χαρεί την επιτυχία του.
Στατιστικά μέχρι την ηλικία των 40 – 45 ετών θα έχει πάθει ένα έμφραγμα και η μόνη ευχή που του δίνω είναι να μην κάνει ποτέ διακοπές σε νησιά της άγονης γραμμής γιατί δεν θα βρεθεί πλήρως εξοπλισμένο νοσοκομείο για να σωθεί. Το κάπνισμα από την νεαρή ηλικία δημιουργεί αντίστοιχες βλάβες στη λειτουργία της καρδιάς και των αγγείων σχεδόν παρόμοιες με το να είχε δέκα με είκοσι κιλά παραπάνω από το ιδανικό του βάρος. Αν είχα να διαλέξω μεταξύ του αν το παιδί μου ως ενήλικας θα πάθει έμφραγμα από το κάπνισμα ή από το υπέρβαρο κορμάκι του μάλλον θα δυσκολευόμουνα να πάρω την απόφαση. Αν μπορώ σήμερα να επιλέξω να μην οδηγήσω άθελά του το παιδί μου να μην πάθει έμφραγμα τότε γιατί εξακολουθώ να μην κάνω τίποτα για το υπέρβαρο κορμάκι του.
Πόσο μεγάλη θα ήταν η έκπληξή σου αν σου έλεγα ότι ακούω γονείς να λένε «το παιδί μου πίνει καθημερινά ένα μπουκάλι ουίσκι». Έχει πάντα μαζί του το μπουκάλι και με ότι τρώει πίνει και μια γερή γουλιά αλκοόλ. Μάλιστα έχει εθιστεί τόσο πολύ που τώρα πια σπάνια μπορεί να αρκεστεί σε ένα ποτηράκι σε κάθε γεύμα. Αλλά αυτό δεν με πειράζει και τόσο γιατί και μόνο που βλέπω την ικανοποίησή του κάθε φορά στο πρόσωπό του, αυτό μου δίνει τόσο μεγάλη χαρά που το συνοδεύω κι εγώ για να μοιραζόμαστε την απόλαυση. Έχω ακούσει ότι οποιοσδήποτε πίνει καθημερινά αλκοόλ κάποια στιγμή παθαίνει κύρωση του ήπατος. Το συκώτι στην προσπάθειά του να διασπάσει την αλκοόλη που υπάρχει σε κάθε οινοπνευματώδες ποτό παράγει ένα ένζυμο που ονομάζεται «αλκοολική δευδρογονάση». Η καθημερινή όμως κατανάλωση αλκοόλ κάποια στιγμή εξαντλεί τις δυνατότητες του συκωτιού να παράγει αυτό τι συγκεκριμένο ένζυμο με συνέπεια στη συνέχεια αργά αλλά σταθερά η πλήρης καταστροφή του συγκεκριμένου σπλαχνικού οργάνου. Αυτή είναι μια πληροφορία που ίσως πολλοί να μην την γνωρίζουν σε όλες της τις λεπτομέρειες αλλά που οι γονείς, μας την μαθαίνουν από μικρούς στην προσπάθειά τους να μας τρομάξουν για το πώς να αποφεύγουμε το αλκοόλ.
Οι επόμενες γενιές θα έχουν και μια νέα πληροφορία να διδάξουν τα παιδιά τους. Ενώ είναι σε πολλούς γνωστό ότι κάθε φορά που καταναλώνουμε κάποια τροφή που περιλαμβάνει υδατάνθρακες, ένα άλλο σπλαχνικό όργανο το πάγκρεας παράγει ινσουλίνη προκειμένου να διαχειριστεί με όποιο τρόπο τα φορτία γλυκόζης που περνάνε στο αίμα. Μετά την αύξηση του παιδικού διαβήτη, δηλαδή του ινσουλινοεξαρτόμενου είτε σε παιδιά είτε σε μεγαλύτερους η νέα πληροφορία που θα μεταδίδουν οι γονείς στα παιδιά θα είναι ότι στο πάγκρεας υπάρχει μια περιοχή όπου συνυπάρχει μια μικρή συστάδα κυττάρων τα λεγόμενα β-παγκρεατικά κύτταρα τα οποία είναι και υπεύθυνα για την παραγωγή ινσουλίνης. Κάθε φορά όμως που υποχρεώνονται να παράγουν ινσουλίνη για μεγάλα ποσά γλυκόζης όπως αποδίδεται αυτή στο αίμα από την κατανάλωση οποιουδήποτε γλυκού ή άλλου υπερθερμιδογόνου σνακ όπως τα γαριδάκια, πατατάκια, περισσότερο από δυο τρία κομμάτια πίτσα κτλ τότε αυτά τα συγκεκριμένα κύτταρα εξαντλούνται και καταστρέφονται ανεπανόρθωτα.
Η διαδικασία εξάντλησης των β-παγκρεατικών κυττάρων ξεκινάει ήδη από την παιδική ηλικία κάθε φορά που το παιδί τρώει για κολατσιό ένα κρουασάν στο σχολείο ή ένα παγωτό πύραυλο το απόγευμα ή συνοδεύει στην οικογενειακή παραγγελία πίτσας στη βραδινή παραγγελία. Όταν το μεγαλύτερο μέρος από αυτά τα κύτταρα εξαντλείται ,τότε το βάρος της παραγωγής ινσουλίνης επιφορτίζεται από τα εναπομείναντα, μέχρι που στο τέλος έχουμε αυτό που αργότερα θα λέμε «κύρωση της λειτουργίας διαχείρισης γλυκόζης του παγκρέατος».
Αν είχα να διαλέξω μεταξύ του αν το παιδί μου ως ενήλικας θα πάθει κύρωση του ύπατος από το καθημερινό αλκοόλ ή από το να πάθει διαβήτη το υπέρβαρο κορμάκι του που πάχυνε από τα πολλά γλυκά και θερμιδογόνα φαγητά, μάλλον θα δυσκολευόμουνα να πάρω την απόφαση. Αν μπορώ σήμερα να επιλέξω να μην οδηγήσω άθελά του το παιδί μου να μην πάθει Διαβήτη, τότε γιατί εξακολουθώ να του δίνω καθημερινά γλυκά και άλλες τροφές με πολλούς υδατάνθρακες και λίπη.
Ίσως τώρα πια δεν σου ακούγεται παράξενο ότι δυο στα τρία παιδιά καθημερινά πίνουν και καπνίζουν τις σχεδόν «αντίστοιχες επιπτώσεις» με αυτές που έχουν ως επίδραση το κάπνισμα και το αλκοόλ. Η παιδική παχυσαρκία είναι μια άλλη διαφορετική κακοποίηση μόνο που περνά μπροστά απ’ τα μάτια μας ατιμώρητη. Ίσως ο τίτλος αυτού του κειμένου να έπρεπε να είναι «η παιδική παχυσαρκία ισούται με παιδική κακοποίηση» αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι τα αποτελέσματα και οι επιπτώσεις που υφίστανται στο μέλλον τα υπέρβαρα παιδιά είναι συνήθως μη αναστρέψιμες.
Αν βιώναμε ένα κράτος ουσιαστικής προστασίας του πολίτη και κατ’ επέκταση και όλων των λιλιπούτιων μελλοντικών πολιτών θα υπήρχαν κυρώσεις στους γονείς που κακοποιούν διατροφικά τα παιδιά τους όπως υπάρχουν κυρώσεις και για την σωματική βία.
Αν και τολμώ να πω ότι με την ενημέρωση που υπάρχει σήμερα, όπως όλοι οι γονείς γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν πρέπει να προσφέρουν αλκοόλ στα μικρά παιδιά όπως και ότι τα βλάπτει σημαντικά το να καπνίζουν κοντά τους, μου ακούγεται αδιανόητο να μην γνωρίζουν τις επιπτώσεις της παιδικής παχυσαρκίας. Ως γονείς και ως πολίτες φέρουμε τεράστια ευθύνη για το πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά και πνευματικά. Η σωστή καθημερινή διατροφή της οικογένειας όπως και η επιβεβλημένη καθημερινή σωματική άσκηση για την ομαλή ανάπτυξη μυών, αρθρώσεων και χόνδρων είναι θέματα αδιαπραγμάτευτα για τη μελλοντική υγεία του παιδιού. Για εμένα προσωπικά, μετά την ανάγνωση αυτού του κειμένου από κάθε γονιό (ή οποιονδήποτε άλλον εμπλέκεται με τη διατροφή του παιδιού όπως η γιαγιά ή ο παππούς), που υποθάλπει και διαιωνίζει ένα νοσογόνο οικογενειακό περιβάλλον, αν δεν αλλάξει άρδην η συμπεριφορά απέναντι στο πως τρέφει το παιδί, θα οφείλει να θεωρεί τον εαυτό του ως υπόλογο σε ένα αποτρόπαιο έγκλημα.
Εμείς όλοι οι επιστήμονες πτυχιούχοι διατροφολόγοι είμαστε άριστα εκπαιδευμένοι στο να βοηθήσουμε στην αλλαγή των διατροφικών συνηθειών της οικογένειας γιατί τελικά… «Τα παιδιά δεν χρειάζονται διαιτολόγο. Γονείς που να τρέφονται σωστά θέλουν» .
Συγγραφή άρθρου:
Ζουμπανέας Βαγγέλης, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος
.e-psychology.gr