Ισως να έχετε ήδη ακούσει για την αμερικανική ενεργειακή επανάσταση. Τα επιτεύγματα στην τεχνολογία εξόρυξης έχουν διευκολύνει την πρόσβαση σε αρκετά νέα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου στις ΗΠΑ, μειώνοντας δραστικά την εξάρτησή τους από τις εισαγωγές.
Οι αριθμοί είναι δηλωτικοί: η πτωτική πορεία στην παραγωγή αμερικανικού πετρελαίου αντιστρέφεται, οι εισαγωγές των ΗΠΑ από τον ΟΠΕΚ μειώνονται άνω του 20% την τελευταία τριετία και η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας προβλέπει πως …
η χώρα θα καταστεί η μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός του κόσμου έως το 2020. Επίσης, εκτιμά πως ίσως έως το 2035 να είναι oι ΗΠΑ ενεργειακά αυτάρκεις. Συνεπώς, οι κανόνες του παιχνιδού αλλάζουν και μάλιστα όχι ανώδυνα, καθώς η παραγωγική διαδικασία είναι και δαπανηρή και περίπλοκη.
Οι πετρελαιοπαραγωγοί χώρες όπως η Ρωσία, η Σαουδική Αραβία και η Βενεζουέλα θα έχουν προβλήματα. Οι υψηλές τιμές του εμπορεύματος και η ισχύς, που απέκτησαν από τον έλεγχο της ενεργειακής αγοράς, έδωσαν το περιθώριο στις ηγεσίες τους να τονώσουν τη δημοφιλία τους με γενναιόδωρες δημόσιες δαπάνες. Οταν όμως μεταμορφωθούν οι καταναλωτές σε παραγωγούς, θα πρέπει να προσαρμοστούν τάχιστα στα νέα δεδομένα.
Μία άλλη δραστική αλλαγή θα αφορά την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Τη μεταπολεμική περίοδο, οι ΗΠΑ κάλυπταν το 63% της διεθνούς αγοράς σε «μαύρο χρυσό» από τα πλούσια κοιτάσματα του Τέξας, όταν η Αραβική Χερσόνησος παρήγε ποσοστό κάτω του 5%. Τα νέα κοιτάσματα, όμως, που εντοπίστηκαν εκεί το 1960 αποτέλεσαν την αφορμή συγκρότησης του ΟΠΕΚ. Το 1971 η παραγωγική ικανότητα του Τέξας έφθασε στο ανώτατο όριό της και την πενταετία, που ακολούθησε, οι ΗΠΑ διπλασίασαν τις εισαγωγές τους. Μετά το εμπάργκο του ΟΠΕΚ το 1973, κομβικό σημείο της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής κατέστη η απρόσκοπτη πρόσβαση σε εισαγόμενο πετρέλαιο.
Με τα σημερινά δεδομένα, οι ΗΠΑ βαδίζουν σε μια νέα εποχή ενεργειακής αυτάρκειας, με συνέπεια να γίνονται ολοένα και πιο απρόθυμες να θυσιάσουν ανθρώπινες ζωές και να δαπανήσουν δισεκατομμύρια δολάρια, ώστε να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη ροή πετρελαίου και φυσικού αερίου διαμέσου επικίνδυνων ζωνών.
Αυτό δεν σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον θα εγκαταλείψει εντελώς τη Μέση Ανατολή, απλώς θα περιορίσει την εξάρτησή της από αυτήν. Εν τω μεταξύ, όσο λιγότερο εκτεθειμένη είναι η Ουάσιγκτον, τόσο περισσότερο θα εμπλέκεται στα τεκταινόμενα της περιοχής το Πεκίνο. Ταυτόχρονα, θα εντείνεται και η εξάρτησή του από τη Μέση Ανατολή για τις προμήθειές του σε καύσιμα.
Εως το 2030 η Κίνα θα εισάγει το 80% του πετρελαίου που χρειάζεται, και το μεγαλύτερο ποσοστό θα προέρχεται από τη Βόρεια Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Ενόσω οι εν λόγω περιοχές θα αποχαιρετούν τις ΗΠΑ και θα καλοδέχονται τους νέους πελάτες από την Κίνα, τόσο οι τελευταίοι θα επεκτείνουν την πολιτική τους επιρροή σε αυτές. Τα ερωτήματα που εγείρονται είναι συναρπαστικά. Πώς θα μετεξελιχθεί αυτή η πιο ασταθής γειτονιά του κόσμου με περισσότερη κινεζική και λιγότερη αμερικανική ανάμειξη; Τι προσδοκά για τη χώρα της η επόμενη γενιά Σαουδαράβων ηγετών; Μήπως η στήριξη του Κατάρ προς τη Μουσουλμανική Αδελφότητα σε άλλες αραβικές χώρες απομονώσει τη Σαουδική Αραβία; Τελικά, είναι πράγματι ένας εντελώς καινούργιος κόσμος.
Αλλαγή ρόλων για ΟΠΕΚ και ΗΠΑ
Την προσεχή πενταετία η αυξημένη παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου από τις ΗΠΑ θα καλύψει σε μεγάλο βαθμό την παγκόσμια ζήτηση, ακόμη και αν ανακάμψει η διεθνής οικονομία, αφήνοντας λίγα περιθώρια στον ΟΠΕΚ να αυξήσει την παραγωγή, χωρίς να υποχωρήσουν οι τιμές, σύμφωνα με την ΙΕΑ (International Energy Agency). Κατά τη γενική διευθύντριά της, Μαρία βαν ντερ Χόβερν, «το σοκ από τις ανακατατάξεις αυτές στην παγκόσμια αγορά θα είναι τόσο καθοριστικό όσο και η εκτίναξη της ζήτησης πετρελαίου από την Κίνα την τελευταία δεκαπενταετία». Η παγκόσμια ζήτηση θα ενισχυθεί 8% συνολικά έως το 2018, στα 96,7 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Οι πετρελαιοβιομηχανίες θα αναθεωρήσουν τις στρατηγικές των επενδύσεών τους αλλά και τον τρόπο μεταφοράς, αποθήκευσης και διύλισης του πετρελαίου. Η παραγωγή της Βορείου Αμερικής θα αυξηθεί κατα 3,9 εκατ. βαρέλια ημερησίως από το 2012 έως το 2018. Συνολικά το εν λόγω διάστημα η εκτός ΟΠΕΚ παραγωγή θα αυξηθεί κατά 6 εκατ. βαρέλια ημερησίως.
(The New York Times, Καθημερινή, 26/5/2013)
