Πώς πρέπει να αντιδράσετε αν γίνετε μάρτυρες κακοποίησης ή θανάτωσης ζώου

παρκάκι της γειτονιάς; Μπροστά στα μάτια σας κάποιος γνωστός στο χωριό πυροβόλησε ένα αδέσποτο; Η κακοποίηση των ζώων έχει πολλές μορφές και κάποιες από αυτές μπορεί να μη γίνονται αμέσως αντιληπτές, ενώ άλλες μπορεί απλώς να οφείλονται σε άγνοια.

Η μόνη λύση για να εξαλειφθούν τα περιστατικά κακοποίησης, βασανισμού και θανάτωσης ζώων είναι η δική μας άμεση παρέμβαση και καταγγελία. Με τη βοήθεια της κ. Σοφίας Τζονίκη, γενικής γραμματέως της Πανελλήνιας Φιλοζωικής Ομοσπονδίας, σας παρουσιάζουμε έναν συνοπτικό πρακτικό οδηγό με τα βήματα που πρέπει να ακολουθήσετε ανάλογα με την περίπτωση.

1. Δηλητηρίαση με φόλες
Α) Αδέσποτα ζώα
Μάθετε εάν δραστηριοποιείται φιλοζωική οργάνωση στην περιοχή και ενημερώστε την.
Ειδοποιήστε τα (τοπικά) ΜΜΕ και κάντε ανάρτηση στο διαδίκτυο προκειμένου να αποφύγουν τη συγκεκριμένη περιοχή όσο το δυνατόν περισσότεροι πολίτες. Είναι σημαντικό να κατανοήσει ο κόσμος ότι οι φόλες δεν είναι επιβλαβείς μόνο για τα αδέσποτα, αλλά ελλοχεύουν και τεράστιοι κίνδυνο κυρίως για τα μικρά παιδιά.
Κάντε καταγγελία στο αστυνομικό τμήμα.
Τα όργανα της τάξης οφείλουν αμέσως:
Να προχωρήσουν σε έρευνα (ακόμη και στην περίπτωση καταγγελίας κατ’ αγνώστων) πριν διαβιβάσουν τη δικογραφία στην Εισαγγελία.
Να ενημερώσουν αμέσως τον δήμο και την Κτηνιατρική Υπηρεσία της περιοχής, προκειμένου να παραληφθούν τα νεκρά ζώα για υγειονομική ταφή ή αποτέφρωση.
Να ζητήσουν τοξικολογική εξέταση, ώστε να εντοπιστεί το είδος της θανατηφόρου ουσίας και να περιληφθεί η έκθεση στο φάκελο της δικογραφίας.

ΣΥΜΒΟΥΛΗ: Στις περιπτώσεις φόλας σε δημόσιους χώρους, είναι σημαντικό να ειδοποιείτε πάντα την αστυνομία και τον δήμο, γιατί είναι δική τους ευθύνη να ενημερώσουν και να προστατεύσουν τους πολίτες, επισημαίνοντας την επικινδυνότητα μιας περιοχής.
Β) Ιδιόκτητο / ∆εσποζόμενο ζώο
Κάντε μήνυση στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής σας, έστω και κατ’ αγνώστου, ώστε να συνταχθεί δικογραφία.
Μην αμελήσετε να μεταφέρετε το ζώο στον κτηνίατρο για νεκροψία, προκειμένου να στείλει ιστούς για τοξικολογική ανάλυση. Τα ευρήματα αποτελούν πολύτιμα στοιχεία σε περίπτωση που η υπόθεση φτάσει στο δικαστήριο.

2. Παθητική κακοποίηση* / παραμέληση ζώου από τον ιδιοκτήτη
Τραβήξτε φωτογραφίες – βίντεο που να αποδεικνύουν την παραμέληση.
Ενημερώστε την τοπική φιλοζωική οργάνωση.
Κάντε καταγγελία στην Κτηνιατρική ∆ιεύθυνση της οικείας Περιφέρειας, αναφέροντας αναλυτικά και με σωστή ιεράρχηση τα όσα γνωρίζετε για την παράλειψη τήρησης των κανόνων ευζωίας και των υγειονομικών διατάξεων (ακαθαρσίες, έντονη δυσοσμία κ.λπ.). Μπορείτε να κάνετε την καταγγελία τηλεφωνικά ή με fax, φροντίστε, όμως, να ζητήσετε τον αριθμό πρωτοκόλλου. Ο αριθμός αυτός βεβαιώνει ότι καταγράφηκε το γεγονός και είναι απαραίτητος για κάθε μελλοντική επικοινωνία σχετικά με την καταγγελία, καθώς και για την παραλαβή του αντιγράφου της καταγγελίας σας.
Ειδοποιήστε τη ∆ημοτική Αστυνομία (όπου υπάρχει) ή τον Δήμο. Οφείλουν να επισκεφτούν το χώρο, να κάνουν έκθεση αυτοψίας και να επιβάλουν διοικητικό πρόστιμο ανάλογα με την παράβαση.

ΣΥΜΒΟΥΛΗ: Αρχικά κάντε μια φιλική σύσταση στον ιδιοκτήτη. Μερικές φορές η παραμέληση είναι αποτέλεσμα άγνοιας. Ίσως είναι αποτέλεσμα και παροδικής δυσκολίας στη ζωή του. Ρωτήστε τον αν μπορείτε να τον βοηθήσετε για να βελτιωθούν οι συνθήκες διαβίωσης του ζώου. Προσπαθήστε να τον κάνετε να κατανοήσει τις υποχρεώσεις του και ενημερώστε τον για τις κυρώσεις σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Μη γίνεστε απειλητικοί και επιθετικοί, γιατί οι περισσότεροι θα αντιδράσουν άσχημα. Ο στόχος είναι να βοηθήσετε το ζώο. Να είστε ήρεμοι και ψύχραιμοι.
Εάν ο ιδιοκτήτης δεν συμμορφωθεί:
Πηγαίνετε στον εισαγγελέα (για την Αθήνα και την υπόλοιπη Αττική: κτίριο 16 στην παλιά Σχολή Ευελπίδων) και περιγράψτε όσο το δυνατόν πιο τεκμηριωμένα το περιστατικό στοιχειοθετώντας τη σοβαρότητά του με φωτογραφίες, βίντεο, άλλους μάρτυρες κ.λπ. Ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού, ο εισαγγελέας θα δώσει σχετική παραγγελία στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής όπου υπάγεται το σπίτι του «ακατάλληλου» ιδιοκτήτη.
Aν η καταγγελία αφορά σε περιοχή μακριά από την οποία μένετε, συντάξτε μια καταγγελτήρια επιστολή, καταγράφοντας όσο πιο αναλυτικά γίνεται το περιστατικό, επισυνάψτε τυχόν φωτογραφίες ή άλλα ντοκουμέντα και στείλτε την ταχυδρομικώς (ή με fax) στο τμήμα πρωτοκόλλου της Εισαγγελίας. Γράψτε στο κείμενο να επικοινωνήσουν μαζί σας μόλις παραλάβουν την επιστολή, ώστε να σας δώσουν τον αριθμό πρωτοκόλλου (ή πάρτε τους εσείς τηλέφωνο). Ανάλογα με τη σοβαρότητα του περιστατικού και τον κίνδυνο που διατρέχει το ζώο, το τμήμα πρωτοκόλλου προωθεί την καταγγελία στον εισαγγελέα για να επιληφθεί αμέσως. Η καταγγελία μπορεί να γίνει και ανώνυμα, αλλά φροντίστε να τη στοιχειοθετήσετε επαρκώς, αλλιώς υπάρχει πιθανότητα να καταλήξει στο αρχείο.

Ακριβώς τα ίδια βήματα ακολουθείτε στην περίπτωση που το ζώο εγκαταλείφθηκε ή ξεχάστηκε σε κλειστό σπίτι ή κτίριο. Επειδή υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να κινδυνεύει άμεσα η ζωή του, λόγω έλλειψης νερού και φαγητού, μην καθυστερήσετε καθόλου.

* Τι είναι η παθητική κακοποίηση;
Ελλιπής, κακή ή ακατάλληλη διατροφή
Ελλιπής κτηνιατρική φροντίδα
Κακές συνθήκες υγιεινής και διαβίωσης του ζώου
Ακατάλληλο κατάλυμα, εκτεθειμένο στα καιρικά φαινόμενα
Το ζώο είναι συνέχεια δεμένο / βρίσκεται μόνιμα στο μπαλκόνι / στην ταράτσα
∆εν ασκείται, δεν βγαίνει βόλτα, δεν έχει χώρο να κινηθεί.

3. Εγκατάλειψη ζώου
Ζητήστε βοήθεια από την τοπική φιλοζωική οργάνωση.
Αν γνωρίζετε σε ποιον ανήκει το ζώο ή φέρει μικροτσίπ καταχωρισμένο στο όνομα του ιδιοκτήτη, πηγαίνετε στο αστυνομικό τμήμα και κάντε καταγγελία ζητώντας την αυτεπάγγελτη ποινική δίωξη του ιδιοκτήτη για εγκατάλειψη και έκθεση σε κίνδυνο του κατοικιδίου του. ∆εν χρειάζεται να κάνετε μήνυση. Η καταγγελία σας αρκεί!

4. Kακοποίηση*/ βασανισμός / θανάτωση ζώων
Α) Ιδιόκτητο / δεσποζόμενο ζώο
Καλέστε αμέσως το 100. Υποχρεούται να παρέμβει αμέσως και σε συνεργασία με το αστυνομικό τμήμα της περιοχής όπου γίνεται η κακοποίηση να προχωρήσει σε δίωξη και σύλληψη του δράστη.
Αν το 100 αργεί, πηγαίνετε στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα για να κάνετε καταγγελία, ζητώντας την αυτεπάγγελτη ποινική δίωξη του δράστη. ∆εν χρειάζεται να κάνετε μήνυση. Θα πρέπει να έχετε κάποιο στοιχείο, όμως, που να οδηγεί στην ταυτοποίηση του δράστη (όνομα, διεύθυνση, αριθμό κυκλοφορίας Ι.Χ. κ.ά). Με την αυτεπάγγελτη ποινική δίωξη ενεργοποιείται η διαδικασία του αυτοφώρου, εντός του οποίου ο δράστης οδηγείται στον εισαγγελέα. Αν παρέλθει η προθεσμία του αυτοφώρου, το δικαστήριο θα οριστεί για δύο ή τρία χρόνια αργότερα.
Εάν η αστυνομία θεωρήσει ότι δεν είναι δική της αρμοδιότητα, θα την παραπέμψετε στους νόμους 1197/81 και 4039/12 αλλά και στις εγκυκλίους του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη προς τα αστυνομικά τμήματα σχετικά με την υποχρέωσή τους να ερευνούν κάθε καταγγελία κακοποίησης ζώου.
Εάν η αστυνομία αδυνατεί να ανταποκριθεί, είτε επειδή έχει άλλα επείγοντα περιστατικά και δεν προλαβαίνει είτε επειδή δεν έχει διαθέσιμο περιπολικό, πηγαίνετε κατευθείαν στον εισαγγελέα και ζητήστε να δώσει εντολή για την άμεση απομάκρυνση του ζώου και τη σύλληψη του δράστη.
Μόλις παραλάβει την εισαγγελική εντολή, το αστυνομικό τμήμα υποχρεούται να επέμβει αμέσως. Και εδώ θα πρέπει να πείσετε τον εισαγγελέα για τη σοβαρότητα του περιστατικού, παρουσιάζοντας όσο το δυνατόν περισσότερα αποδεικτικά στοιχεία (φωτογραφίες, βίντεο, ηχογράφηση, μάρτυρες κ.λπ.).

Β) Αδέσποτο ζώο – Άγνωστος δράστης
Όπως και παραπάνω, καλέστε αμέσως το 100, ώστε να συλληφθεί ο δράστης, ο οποίος με την αυτόφωρη διαδικασία θα οδηγηθεί στον εισαγγελέα. Τονίστε τη σοβαρότητα του περιστατικού και τον άμεσο κίνδυνο που διατρέχει τόσο το ζώο, όσο και οι παρευρισκόμενοι από τη βάναυση συμπεριφορά του δράστη. Ενημερώστε τους ότι υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να διαφύγει αν δεν παρέμβουν αμέσως.
Ενημερώστε το φιλοζωικό σωματείο της περιοχής.

ΣΥΜΒΟΥΛΗ: Εάν γίνετε μάρτυρες περιστατικού κακοποίησης, προσπαθήστε να κινητοποιήσετε περαστικούς και γείτονες, ώστε να μη διαφύγει ο δράστης.
Πάντα να ειδοποιείτε και τον αρμόδιο δήμο, ο οποίος υποχρεούται να έχει πρόγραμμα περίθαλψης, ώστε να επέμβει και να περιθάλψει το ζώο και να στηρίξει την καταγγελία. Αν όλοι οι δημότες απευθύνονται για οτιδήποτε αφορά στα αδέσποτα ζώα της περιοχής τους στον αρμόδιο δήμο και όχι αποκλειστικά στους φιλόζωους εθελοντές και τα φιλοζωικά σωματεία, τότε ο δήμος θα αναγκαστεί να θεσπίσει τα προγράμματα περίθαλψης και προστασίας για τα αδέσποτα ζώα, ως οφείλει.
Σε περίπτωση που διαπιστώσετε ότι έχει αναρτηθεί στο διαδίκτυο φωτογραφία ή βίντεο με περιεχόμενο κακοποίησης ζώου, προωθήστε το link, περιγράφοντας το περιεχόμενό του στη ∆ίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος στο ccu@cybercrimeunit.gov.gr, αλλά και στην Πανελλήνια Φιλοζωική Ομοσπονδία στο info@pfo.gr.

* Κακοποίηση θεωρείται μεταξύ άλλων: η δηλητηρίαση, το κρέμασμα, ο πνιγμός, το κάψιμο, η σύνθλιψη, ο ακρωτηριασμός (κόψιμο άκρων, αυτιών και ουράς), οι κυνομαχίες, η διακίνηση οπτικοακουστικού υλικού με πράξεις βίας εναντίον ζώων, συμπεριλαμβανομένης και της σεξουαλικής κακοποίησής τους.

5. Πεταμένα νεογέννητα στα σκουπίδια

Μόνο στην περίπτωση που πιάσετε κάποιον επ’ αυτοφώρω να τα πετάει ή γνωρίζετε ποιος το έκανε, μπορείτε να τον καταγγείλετε στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα, ζητώντας την αυτεπάγγελτη ποινική δίωξή του και επομένως τη σύλληψή του στο πλαίσιο του αυτοφώρου.

Δεν χρειάζεται να κάνετε μήνυση. Η καταγγελία σας αρκεί!

Αφαίρεση ζώου από τον ιδιοκτήτη σε περίπτωση κακοποίησης

Ζητήστε βοήθεια από την τοπική φιλοζωική οργάνωση. Με εντολή του αρμόδιου εισαγγελέα αφαιρείται προσωρινά ή οριστικά το ζώο που κακοποιείται από τον ιδιοκτήτη και παραδίνεται σε έναν από τους παρακάτω ως μεσεγγυούχο:
στο καταφύγιο αδέσποτων ζώων του αρμόδιου δήμου (εάν υπάρχει)
σε ενδιαφερόμενο φιλοζωικό σωματείο
σε ενδιαφερόμενο ιδιώτη.

Αν η μεταχείριση του ζώου είναι ιδιαίτερα βάναυση ή αποτρόπαια, η αφαίρεση μπορεί να είναι οριστική, ενώ ο εισαγγελέας μπορεί επίσης να απαγορεύσει στον ιδιοκτήτη την απόκτηση άλλου ζώου.

Πώς να «πιάσει τόπο» η καταγγελία σας

Η Σοφία Τζονίκη, γενική γραμματέας της Πανελλήνιας Φιλοζωικής Ομοσπονδίας μας συμβουλεύει:

Εάν δεν είστε ο ίδιος αυτόπτης μάρτυρας ενός περιστατικού, πριν απευθυνθείτε στις Αρχές, ελέγχετε πάντα την εγκυρότητα των καταγγελιών που ακούσατε.

Ζητήστε βοήθεια από την τοπική φιλοζωική οργάνωση.

Όταν μιλάτε με τις Αρχές (αστυνομία, δήμο, Εισαγγελία, Κτηνιατρική Υπηρεσία κ.ά.), να είστε πάντα ψύχραιμοι, ακόμη και αν δεν σας αντιμετωπίζουν με τον τρόπο που θα θέλατε. Μην εκδηλώνετε μεγάλη συναισθηματική φόρτιση -πιθανόν αυτή να φέρει αντίθετα αποτελέσματα- και εστιάζετε στα κρίσιμα σημεία χωρίς υπερβολικές λεπτομέρειες. Να ζητάτε πάντα τον αριθμό πρωτοκόλλου της καταγγελίας και αντίγραφο της κατάθεσης, ώστε να μπορείτε να ενημερώνεστε για την εξέλιξη.

Το κλειδί για μια σωστή καταγγελία ή μήνυση είναι η γνώση της νομοθεσίας (ν. 4235/2014, 4039/12 και 1197/81). Εκτυπώστε τα κρίσιμα χωρία και έχετέ τα μαζί σας.

Τα αδικήματα κατά των ζώων διώκονται αυτεπάγγελτα και οδηγούν σε σύλληψη του δράστη στο πλαίσιο του αυτοφώρου. Αυτό σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να κάνετε μήνυση, παρά μόνο καταγγελία. Μόνο στην περίπτωση που είστε ιδιοκτήτης ζώου συντροφιάς που κακοποιήθηκε, καταθέτετε μήνυση εναντίον του δράστη.

Τα στοιχεία επικοινωνίας με τις αρμόδιες Αρχές και υπηρεσίες μπορείτε να τα βρείτε εύκολα μέσω του ∆ιαδικτύου και πενταψήφιων τηλεφωνικών αριθμών για τις πληροφορίες καταλόγου.