Το πρόβλημα της «νευρικής ορθορεξίας»…
Μήπως είστε οπαδοί της σωστής διατροφής σε υπερβολικό βαθμό; Μάλλον ήρθε η ώρα να αναθεωρήσετε, καθώς οι υγιεινές σας συνήθειες μπορεί να σας οδηγήσουν σε προβλήματα.
Οι μέχρι τώρα γνωστές διατροφικές διαταραχές είναι η νευρική ανορεξία και η νευρική βουλιμία. Σχετικά πρόσφατα όμως οι ειδικοί άρχισαν να κάνουν λόγο και για μια νέα διαταραχή που σχετίζεται με τη διατροφή, η οποία ωστόσο δεν εκδηλώνεται πάντα εμφανώς όπως οι άλλες δύο.
Η νέα αυτή διαταραχή, για την οποία δεν υπάρχουν προς το παρόν σαφή διαγνωστικά κριτήρια, φέρει την άτυπη ονομασία «νευρική ορθορεξία» (όρεξη για το ορθό, το σωστό) και σχετίζεται με την εμμονή με τη σωστή διατροφή.
Αν και δεν είναι επίσημα μια ιατρικά αναγνωρισμένη πάθηση, είναι πολλοί οι ειδικοί που τη θεωρούν ένα ραγδαία αυξανόμενο φαινόμενο, το οποίο χρειάζεται επιστημονική αντιμετώπιση.
Πώς ξεκινάει
Η νευρική ορθορεξία συνήθως έχει αφετηρία την επιθυμία κάποιου να υιοθετήσει έναν πιο υγιεινό τρόπο διατροφής. Έτσι αλλάζει τις διατροφικές του σύνηθες προτιμώντας π.χ. φρούτα και λαχανικά, ενώ αποφεύγει κατεργασμένα προϊόντα, λιπαρά κ.λπ.
Συγχρόνως τον ενδιαφέρει πολύ η προέλευση των τροφίμων (π.χ. βιολογικά λαχανικά, κοτόπουλα ελευθέρας βοσκής κ.λπ.), σε σημείο μάλιστα να ανησυχεί υπερβολικά για το αν αυτό που τρώει ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του. Και κάπου εδώ ξεκινάνε τα προβλήματα, καθώς συχνά αυτή η ανησυχία επεκτείνεται και σε άλλους τομείς της ζωής του και όχι μόνο στο φαγητό.
Συμπτώματα
Τα άτομα που υποφέρουν από ορθορεξία παρουσιάζουν τα ακόλουθα συμπτώματα:
– Σκέφτονται τουλάχιστον τρεις φορές την ημέρα για το αν η διατροφή τους είναι αρκετά υγιεινή.
– Σχεδιάζουν τι θα φάνε από την προηγούμενη μέρα.
– Νιώθουν καλά για τον τρόπο διατροφής τους, αλλά δεν απολαμβάνουν το φαγητό τους.
– Περιορίζουν συνεχώς την ποσότητα της τροφής τους.
– Απομονώνονται κοινωνικά καθώς οι διατροφικές τους συνήθειες τους εμποδίζουν να φάνε εκτός σπιτιού.
– Έχουν κριτική διάθεση για όσους δεν τρώνε όπως αυτοί.
– Παραλείπουν τροφές που κάποτε τους άρεσαν προκειμένου να τις αντικαταστήσουν με πιο «σωστά» τρόφιμα.
– Νιώθουν ενοχές και κατηγορούν τον εαυτό τους αν «παραστρατήσουν» ή, αντίθετα, νιώθουν ότι έχουν τον απόλυτο έλεγχο όταν τρώνε σωστά.
Η άποψη της ψυχολόγου
Τα άτομα που ασχολούνται υπερβολικά με την ποιότητα του φαγητού τους συχνά ανησυχούν υπερβολικά και για την υγεία τους, ψάχνοντας συνεχώς για πιθανά σωματικά συμπτώματα, ενώ μπορεί να έχουν και υποχονδριακές τάσεις.
To πρόβλημα επηρεάζει εξίσου άντρες και γυναίκες και συνήθως πρόκειται για άτομα που θέλουν να αισθάνονται ότι έχουν πάντα τον έλεγχο.
Αυτή η ανάγκη τους καλύπτεται από την επιλογή τροφών που τους κάνουν να νιώθουν «ασφαλείς», καθώς θεωρούν ότι τρώγοντας σωστά μπορούν να προστατέψουν την υγεία τους.
Ωστόσο αυτή η ικανοποίηση είναι πρόσκαιρη, αφού μπορεί να νιώσουν ενοχές για το αν όντως η επιλογή τους ήταν η καλύτερη στην προσπάθειά τους να επιβάλουν το σωστό.
Συχνά τα άτομα αυτά αισθάνονται ευάλωτα και εκτεθειμένα σε εξωτερικούς κινδύνους, ενώ μπορεί να πάσχουν από ψυχοσωματικές ασθένειες, καθώς η ορθορεξία παρατηρείται συνήθως στο πλαίσιο άλλων ιδεοψυχαναγκαστικών διαταραχών.
Η άποψη του διατροφολόγου
Κάθε είδους εμμονή είναι σίγουρο πως αποπροσανατολίζει από την έννοια της ισορροπημένης διατροφής. Η προσκόλληση σε μοντέλα διατροφής άκρως «υγιεινά», έτσι όπως τα συναντάμε σε καταστάσεις ορθορεξίας, οδηγεί τελικά το άτομο σε ακρότητες με αντίκτυπο στην ψυχοσωματική του υγεία.
Δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιος ορθορεκτικός στην προσπάθεια του να βρει μια τροφή με πολύ χαμηλά λιπαρά, καθόλου αλάτι, μη επεξεργασμένη και βιολογικά πιστοποιημένη αποκλείει σωρεία απαραίτητων τροφών από το διαιτολόγιο του, με αποτέλεσμα διατροφής ελλείψεις αλλά και έντονο ψυχολογικό στρες.