Ενα καρκίνωμα στο σώμα του σχολείου

– Γιάννη πώς σου φάνηκαν τα θέματα ;

– Τι να σου πω, ρε Δημήτρη, πολλά και
δύσκολα. Χρειάστηκα δώδεκα σελίδες για να τα γράψω, χώρια τη θεωρία, και μου πήραν 1 ώρα και 45 λεπτά. Νομίζω ότι αυτό ήταν το τελειωτικό χτύπημα στα Μαθηματικά Γενικής. Θα καταντήσουν το μάθημα σαν τη Φυσική Γενικής, που το επιλέγουν εκατό άτομα σε όλη την Ελλάδα.

– Ναι, δεν χρειαζόταν τόση δυσκολία σε ένα μάθημα Γενικής Παιδείας. Ασε που αδικούνται αυτά τα παιδιά σε σχέση με τους άλλους υποψηφίους που έχουν πάρει άλλο μάθημα. Θα έπρεπε τα θέματα να έχουν καλύτερη διαβάθμιση, ώστε να ξεχωρίσουν οι αδύνατοι από τους καλούς και οι καλοί από τους άριστους. Τώρα προβλέπω μαζική αποτυχία στο μάθημα !

– Το άλλο πάλι, να μπλέκουν την πιθανότητα με το όριο με αυτόν τον τρόπο; Αυτά δεν είναι μαθηματικά, είναι καραγκιοζιλίκια!

– Σωστά, αυτά είναι τελείως αλλοπρόσαλλα. Γενικά νομίζω ότι όλοι είμαστε υπέρ των δύσκολων θεμάτων στα Μαθηματικά Κατεύθυνσης, αλλά στα Μαθηματικά Γενικής η φιλοσοφία έπρεπε να είναι διαφορετική. Αλλωστε, είναι ένα μάθημα που διδάσκεται δύο μόνο ώρες την εβδομάδα.

– Μπράβο… σε τελική ανάλυση, αν θέλουν δυσκολότερα θέματα, ας ξαναγράψουν το σχολικό βιβλίο, ώστε να δώσουν δείγμα τέτοιων θεμάτων, και να το κάνουν τετράωρο. Εμένα μου άρεσαν τα θέματα, αλλά θέλει πραγματικά ευφυΐα ώστε να καταλάβει η επιτροπή ότι το μάθημα αυτό είναι μάθημα επιλογής;

Ο παραπάνω (φανταστικός) διάλογος μεταξύ δύο μαθηματικών αποτυπώνει ένα μέρος των συζητήσεων που έγιναν σε διάφορα «πηγαδάκια» ή σε μαθηματικά μπλογκ, μετά την εξέταση στα Μαθηματικά Γενικής Παιδείας την περασμένη Δευτέρα. Οι εκπαιδευτικοί στέκονται στο επιμέρους και χάνουν την ουσία. Δεν αντιλαμβάνονται ότι μέσα στο ασφυκτικό πλαίσιο των αναλυτικών προγραμμάτων, με δεδομένα την κακή ποιότητα των σχολικών βιβλίων, τον υψηλό βαθμό δυσκολίας σε σχέση με την ηλικία των μαθητών, τον βομβαρδισμό των πληροφοριών που αυτοί δέχονται μέσα σε εννιά μήνες , τις πολυπληθείς τάξεις, την πλήρη απουσία των εποπτικών μέσων, όσο και ευσυνείδητος να είναι ο εκπαιδευτικός, όσο και να δίνει την ψυχή του στο δημόσιο σχολείο, δεν μπορεί να ανάψει το ενδιαφέρον των μαθητών (τουλάχιστον της πλειοψηφίας), δεν μπορεί να πετύχει το στόχο της κατανόησης σε βάθος του περιεχομένου αυτού του πολύ ενδιαφέροντος και ουσιαστικού μαθήματος.

Πέρα από την όποια κριτική ασκείται στην επιτροπή των θεμάτων για τον υψηλό δείκτη δυσκολίας, που ξεπέρασε όλες τις προηγούμενες χρονιές, για την ανεπάρκεια του σχολικού βιβλίου, για τις λιγοστές ώρες διδασκαλίας, για την άνιση μεταχείριση των παιδιών που επέλεξαν το συγκεκριμένο μάθημα, ο ίδιος ο θεσμός των εξετάσεων μένει στο απυρόβλητο.

Τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των θέσεων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση έχει μειωθεί σημαντικά, η χρηματοδότηση των ΑΕΙ και των ΤΕΙ ακολουθεί φθίνουσα πορεία, το διδακτικό προσωπικό έχει υποστεί τεράστιες μειώσεις στον έτσι κιι αλλιώς χαμηλό μισθό του. Τα παιδιά των εργατικών οικογενειών βιώνουν στο σπίτι τα αποτελέσματα των σαρωτικών μεταρρυθμίσεων στο χώρο της εργασίας, μιας και οι γονείς τους έμειναν άνεργοι ή έγιναν εποχικά απασχολούμενοι ή εργάζονται δύο με τρεις μέρες την εβδομάδα με άθλιες αμοιβές. Πηγαίνουν σε φροντιστήρια με τεράστιες θυσίες της οικογένειάς τους, αλλά δύσκολα θα ατσαλώσουν το χαρακτήρα τους και θα πειθαρχήσουν σε ένα πρόγραμμα προετοιμασίας για τις εξετάσεις. Το μόνο που καταφέρνουν στις περισσότερες περιπτώσεις είναι να καμουφλάρουν τις αδυναμίες τους, μιας και τα κενά, ειδικά στα Μαθηματικά, εμφανίζονται από τις τελευταίες τάξεις του δημοτικού. Στον αντίποδα, τα παιδιά που προέρχονται από τα ανώτερα στρώματα πηγαίνουν σε ιδιωτικά σχολεία (που δεν εφαρμόζουν βέβαια το αναλυτικό πρόγραμμα και διδάσκουν ουσιαστικά μόνο τα βασικά μαθήματα στις τελευταίες τάξεις – π.χ. την ώρα της Αστρονομίας κάνουν Μαθηματικά), κάνουν ιδιαίτερα στο σπίτι και γενικά κάνουν την καλύτερη δυνατή προετοιμασία για τις εξετάσεις.

Σε μια κοινωνία ταξικά διαιρεμένη, λοιπόν, οι εξετάσεις επισφραγίζουν ένα μάλλον προδιαγεγραμμένο αποτέλεσμα. Μια μικρή μειοψηφία μαθητών συνεχίζει τις σπουδές και οι υπόλοιποι καταλήγουν στα αζήτητα. Μήπως αν τα θέματα είχαν καλύτερη διαβάθμιση, τα βιβλία ήταν πιο καλογραμμένα, οι ώρες διδασκαλίας περισσότερες, το αποτέλεσμα θα ήταν διαφορετικό; Μα δεν είναι οι θέσεις στις ανώτερες σχολές λιγότερες από τους μισούς υποψηφίους; Μα δεν ξεκινούν τα παιδιά πάντα από διαφορετικές αφετηρίες λόγω της κοινωνικής τους προέλευσης ;

Ας σκεφτούν οι συνάδελφοι μαθηματικοί ότι, για να λύσουν ένα πρόβλημα που τους απασχολεί στον τομέα τους, δεν κλείνουν τις σημειώσεις τους και τους υπολογιστές τους, δεν ρυθμίζουν το χρονόμετρο στις τρεις ώρες, αλλά απεναντίας χρησιμοποιούν όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, μιλούν ακόμη και μεταξύ τους προκειμένου να φτάσουν στο ζητούμενο. Οι εξετάσεις είναι ξένο σώμα στη μαθησιακή διαδικασία και ως τέτοιο έπρεπε να αντιμετωπίζεται από τους εκπαιδευτικούς όλων των ειδικοτήτων. Δυστυχώς όμως, το γεγονός ότι έχουν περάσει οι ίδιοι τις πανελλαδικές και τις πάσης φύσεως εξετάσεις έχει «ποτίσει» όλο τους το σκεπτικό και δεν μπορούν να φανταστούν ένα σχολείο απαλλαγμένο από αυτές. Φτάνουν στο σημείο να αναπαράγουν τυφλά το «επιχείρημα» των αστών δημοσιολόγων, ότι η ελληνική κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει τόσους πτυχιούχους, αποδεχόμενοι πλήρως τις ανάγκες της καπιταλιστικής παραγωγής. Φυσικά, η κατάργηση των εξετάσεων και η ελεύθερη πρόσβαση στις πανεπιστημιακές σχολές μοιάζει σήμερα πολύ μακρινή, έχει πάψει πια να είναι σύνθημα στα χείλη των μαθητών και δεν έχει την υποστήριξη –ούτε σε επίπεδο λόγων– των καθηγητών. Οι ίδιοι οι καθηγητές, άλλωστε, έχουν αποδεχτεί το διαγωνισμό της ντροπής του ΑΣΕΠ, που ακυρώνει το πανεπιστημιακό τους πτυχίο και κρίνει την «αξιοσύνη» τους ως εκπαιδευτικών μέσα σε ένα τετράωρο.

Η κατάργηση των εξετάσεων στο πλαίσιο του καπιταλισμού δεν καταργεί φυσικά την κοινωνική ανισότητα και δε συνεπάγεται τη δημιουργία του σχολείου της γενικής και πολυτεχνικής μόρφωσης. Ωστόσο, η κατάργηση αυτού του ταξικού φραγμού είναι μια ανακούφιση για τα παιδιά των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Ας οικοδομήσουμε, λοιπόν, οι εκπαιδευτικοί μια σταθερή συμμαχία με τους μαθητές μας στη βάση των συνθημάτων: Κατάργηση των εξετάσεων και των «αξιολογικών» κρίσεων, ελεύθερη πρόσβαση στις πανεπιστημιακές σχολές, γενναία αύξηση της χρηματοδότησης για την παιδεία, μόρφωση και δουλειά για όλους.

Ενας μαθηματικός