Οι τενοντίτιδες (φλεγμονή των τενόντων από οξύ η χρόνιο τραυματισμό) και οι αρθρίτιδες (φθορά του χόνδρου σε μια άρθρωση, συνήθως λόγω ηλικίας) είναι καταστάσεις που ταλαιπωρούν πλήθος ασθενών και συνήθως για μεγάλο χρονικό διάστημα. ΟΙ παραδοσιακές θεραπείες για αυτές τις παθήσεις είναι
τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα, η φυσικοθεραπεία, οι εγχύσεις (ενέσεις) κορτιζόνης ή υαλουρονικού οξέως και πλήθος άλλων λιγότερο τεκμηριωμένων θεραπειών (γλυκοζαμίνες, χονδροϊτίνη, διαιτητικά συμπληρώματα κοκ). Πολλές από αυτές τις παθήσεις σε κάποιο στάδιο θα χρειαστούν χειρουργική θεραπεία για την ανακούφιση του ασθενούς.
Τα τελευταία χρόνια εμφανίστηκαν νεότερες «βιολογικές» θεραπείες που χρησιμοποιούν ουσίες που παράγονται από τον ίδιο τον οργανισμό του ασθενούς και μετά από επεξεργασία επανατοποθετούνται στον τένοντα ή την άρθρωση για να ευοδώσουν την επούλωσή του. Η χρήση του ξεκίνησε πριν μερικά χρόνια σε τραυματισμούς αθλητών στην Αμερική αλλά σύντομα επεκτάθηκε σε ένα πλήθος πιο χρόνιων καταστάσεων.
Η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη είναι η έγχυση αυτόλογων αιμοπεταλίων (Platelet Rich Plasma, PRP). Μια μικρή ποσότητα αίματος (20 κυβικά εκατοστά) λαμβάνεται από τον ασθενή με μια απλή αιμοληψία και στην συνέχεια επεξεργάζεται (φυγοκεντρείται) ώστε να πάρουμε σε υψηλή πυκνότητα τα αιμοπετάλια. Τα αιμοπετάλια είναι κυτταρικά στοιχεία που κυκλοφορούν στο αίμα και είναι υπεύθυνα για την πήξη του αίματος όταν έχουμε αιμορραγία. Στην επιφάνειά τους όμως, έχουν και άλλους ισχυρούς επουλωτικούς παράγοντες τους οποίους εκμεταλλευόμαστε για να βοηθήσουν την τενοντίτιδα ή την αρθρίτιδα. Μετά την φυγοκέντριση τα συμπυκνωμένα αιμοπετάλια τοποθετούνται με ένεση στον πάσχοντα τένοντα ή άρθρωση. Για την πιο ακριβή τοποθέτηση μπορεί να καθοδηγηθεί η βελόνα της ένεσης με την βοήθεια υπερήχων. Η όλη διαδικασία διαρκεί 1-2 ώρες, μπορεί να γίνει και στο ιατρείο και ο πόνος για τον ασθενή είναι παρόμοιος με δυο αιμοληψίες.
Η λιγότερο συχνά χρησιμοποιούμενη μέθοδος είναι η έγχυση αυτόλογων μεσεγχυματικών κυττάρων (stem cells). Αφού πάρουμε με ένεση λίγο από το υγρό που φυσιολογικά υπάρχει σε μια άρθρωση (αρθρικό υγρό) αυτό στέλνεται σε ειδικά εργαστήρια που ξεχωρίζουν κάποια κύτταρα με μεγάλη επουλωτική ικανότητα (stem cells), τα πολλαπλασιάζουν και μας τα παραδίδουν μετά από λίγες εβδομάδες, για να τα τοποθετήσουμε με ένεση στην πάσχουσα άρθρωση όπως και στην προηγούμενη μέθοδο.
Οι συνηθέστερες ενδείξεις των μεθόδων αυτών είναι τενοντίτιδες ή οξείς τραυματισμοί τενόντων στον ώμο (τενοντίτιδα του στροφικού πετάλου) στον αγκώνα (επικονδυλίτιδες) στο γόνατο (τενοντίτιδα του επιγονατιδικού τένοντα “,jumper’s knee”) και στην πτέρνα (τενοντίτις του αχιλλείου). Επίσης χρησιμοποιούνται για την ταχύτερη αποκατάσταση σε θλάσεις μυών σε αθλητές. Η χρήση τους στην οστεοαρθρίτιδα (την φθορά δηλαδή της άρθρωσης-κυρίως του γόνατος) είναι πιο αμφιλεγόμενη.
Τα πλεονεκτήματα των μεθόδων αυτών είναι ότι είναι ασφαλείς (αφού χρησιμοποιούνται παράγοντες από τον ίδιο τον ασθενή) και ότι στοχεύουν να πυροδοτήσουν μια επουλωτική διαδικασία στον οργανισμό αντί να καταστείλουν απλώς την φλεγμονή (όπως κάνει η κορτιζόνη). Στα μειονεκτήματά τους συμπεριλαμβάνεται το κόστος το οποίο έχει σημαντικά περιοριστεί τα τελευταία χρόνια για τα αυτόλογα αιμοπετάλια (PRPs), ενώ πρόσφατα άρχισε να δραστηριοποιείται μια ελληνική εταιρεία στο χώρο των μεσεγχυματικών κυττάρων (stem cells) γεγονός που αναμένεται να περιορίσει το κόστος και σε αυτή την κατηγορία.
Οι βιολογικές θεραπείες δεν είναι πανάκεια ούτε είναι κατάλληλες για όλους τους ασθενείς και όλα τα στάδια μιας τενοντίτιδας ή αρθρίτιδας. Ανοίγουν όμως ένα νέο κεφάλαιο στην συντηρητική αντιμετώπιση πλήθους παθήσεων και είναι κάτι που θα βλέπουμε όλο και συχνότερα στο μέλλον.