Η Διεθνής Αμνηστία επισήμανε σε έκθεσή της, που δημοσιοποιήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2012, ότι η κατάσταση στην Ελλάδα σε ό,τι αφορά τον σεβασμό των δικαιωμάτων των μεταναστών «αρχίζει να λαμβάνει διαστάσεις ανθρωπιστικής κρίσης»…
Στο Δίκτυο Καταγραφής Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας συμμετέχουν η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και 29 οργανώσεις και φορείς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του δικτύου, σε 48 από τα 87 περιστατικά που καταγράφηκαν από τον Ιανουάριο ως τον Σεπτέμβριο του 2012 τα θύματα πιστεύουν ότι οι δράστες συνδέονται με εξτρεμιστικές ομάδες.
Από τα 87 καταγεγραμμένα περιστατικά του 2012
✱ Τα 83 σημειώθηκαν σε δημόσιους χώρους (πλατείες, δρόμους, μέσα μαζικής μεταφοράς).
✱ Τα 50 εξ αυτών αφορούν βαριά σωματική βλάβη και τα 30 απλή σωματική βλάβη.
✱ Υπήρξαν, επίσης, δύο περιπτώσεις φθοράς ξένης ιδιοκτησίας και εμπρησμών εναντίον επιχειρήσεων ή κατοικιών αλλοδαπών.
✱ Τα 73 καταγεγραμμένα κρούσματα έλαβαν χώρα σε περιοχές του αθηναϊκού κέντρου, τρία στον Πειραιά και πέντε στην Πάτρα.
✱ Τα θύματα ήταν συνολικά 85 άνδρες και δύο γυναίκες, στην πλειονότητά τους από 18 ως 35 ετών, κυρίως από το Πακιστάν, το Αφγανιστάν, το Μπανγκλαντές, τη Γουινέα και τη Σομαλία.
Ο Γιώργος Τσαρμπόπουλος, επικεφαλής της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στην Ελλάδα, παρακολουθώντας από πολύ κοντά την κλιμάκωση του ρατσιστικού φαινομένου, μας επισήμανε τρία χρονικά σημεία-κλειδιά:
«Το 2009, εξαιτίας της συγκέντρωσης μεγάλου αριθμού άστεγων και άπορων προσφύγων που ζητούσαν άσυλο και μεταναστών χωρίς χαρτιά σε συγκεκριμένες περιοχές των αστικών κέντρων, αλλά και της χρόνιας αδυναμίας της πολιτείας να δώσει λύσεις, εμφανίζονται συντονισμένες ξενοφοβικές αντιδράσεις “αγανακτισμένων περιοίκων” οι οποίοι διαμαρτύρονται για την υποβάθμιση των περιοχών τους. Παρ’ όλο που το πρόβλημα είναι υπαρκτό και απαιτεί άμεση κρατική αντιμετώπιση, ακροδεξιά στοιχεία εκμεταλλεύονται την κατάσταση, κατευθύνουν τις τοπικές αντιδράσεις και ενίοτε οργανώνουν αυτόκλητες συνοικιακές ομάδες περιπολίας για να απαλλάξουν την περιοχή από τους μετανάστες».
Δεύτερο σημείο-κλειδί είναι η δολοφονία του 44χρονου από την Ηλεία Μανώλη Καντάρη από ομάδα αλλοδαπών τον Μάιο του 2011: «Τις επόμενες ημέρες η Αθήνα βιώνει το πρώτο εκτεταμένο πογκρόμ από ακροδεξιές ομάδες που επιτίθενται αδιακρίτως εναντίον προσφύγων και μεταναστών στο κέντρο της Αθήνας, τους κυνηγούν στους δρόμους, τους κατεβάζουν με τη βία από τα μέσα μαζικής μεταφοράς, τους χτυπούν και ενίοτε τους μαχαιρώνουν».
Ακολούθησε ένα χρόνο μετά στις 19 Μαΐου 2012 στην Πάτρα η δολοφονία το Θανάση Λαζανά από Αφγανούς
Και τρίτον, «η κορύφωση της οικονομικής κρίσης το 2012, αν και δεν αρκεί από μόνη της να δικαιολογήσει την έξαρση του ρατσισμού, αποτελεί ένα επιπλέον στοιχείο που ευνοεί ακραίες συμπεριφορές, καθώς οι απελπισμένοι συμπολίτες μας αναζητούν αποδιοπομπαίους τράγους».
Οι ειδικοί εκτιμούν ότι, υπό κανονικές συνθήκες, οι καταγγελίες αλλοδαπών χωρίς χαρτιά (νομιμοποιητικά έγγραφα) για ρατσιστικές επιθέσεις θα ήταν πολύ περισσότερες. Από τη στιγμή, όμως, που αμέσως μόλις περάσουν το κατώφλι της Αστυνομίας κινδυνεύουν να απελαθούν, διστάζουν να το κάνουν.
Παρ’ ότι η βιαιότητα των επιθέσεων παρουσιάζεται αυξημένη, παράλληλα παρατηρείται μεγαλύτερη ανοχή ή φόβος από μάρτυρες που ούτε παρεμβαίνουν για να βοηθήσουν τα θύματα ούτε δέχονται να καταθέσουν υπέρ τους.
Ειδική κατηγορία αποτελούν 15 περιστατικά κατά τα οποία η ρατσιστική βία συναντά την αστυνομική.
Οταν, δηλαδή, ένστολοι, κατά τη διάρκεια τέλεσης των καθηκόντων τους και σε επιχειρήσεις ρουτίνας, κατέφυγαν σε πρακτικές άσκησης βίας.
Καταγράφηκαν, επίσης, περιπτώσεις προσαγωγών στα αστυνομικά τμήματα, κράτησης και κακομεταχείρισης για κάποιες ώρες, καθώς και η καταστροφή νομιμοποιητικών εγγράφων.
Η Ελληνική Αστυνομία υπογραμμίζει στις επίσημες ανακοινώσεις της ότι ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι βασική προτεραιότητα.
Παράλληλα, αστυνομικές πηγές επισημαίνουν ότι γίνεται προσπάθεια να εκλείψουν οι περιπτώσεις κακής μεταχείρισης μεταναστών. Προσθέτουν, επίσης, ότι ο αριθμός των ατυχών γεγονότων θεωρείται μικρός για μια υπηρεσία που οφείλει να αντιμετωπίσει έναν τόσο μεγάλο αριθμό περιστατικών.
Οπως επισήμανε το δημοσίευμα του BBC: «Ο αριθμός των μεταναστών στην Ελλάδα ενδέχεται να αποτελεί σήμερα το 10% του πληθυσμού. Αυτό είναι τεράστιο σοκ για μια χώρα που παλιά έστελνε η ίδια πολλούς Ελληνες στο εξωτερικό».
