Δημόσιο Συμφέρον: νέα «κολυμβήθρα του Σιλωάμ»;

Μαρικέρη Τόμπρα, Δικηγόρος

H εντατική και εύκολη χρήση της εννοίας του δημοσίου συμφέροντος από το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας , όχι μόνο στο πεδίο των συνταγματικών διατάξεων που ορίζουν το πλαίσιο για την….
άσκηση οικονομικής πολιτικής, επειδή εκεί εκδηλώνεται ο κρατικός παρεμβατισμός, αλλά όλων των Συνταγματικών Δικαιωμάτων , προβληματίζει το νομικό και όχι μόνον, κόσμο της χώρας .

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος στο βιβλίο του «Το γενικό συμφέρον και οι περιορισμοί των συνταγματικών δικαιωμάτων : κριτική προσέγγιση των τάσεων της νομολογίας» διατυπώνει την άποψη ότι «το ζήτημα της υπερπληθώρας δικαστικών αποφάσεων , στις οποίες γίνεται επίκληση των λόγων δημοσίου συμφέροντος, οφείλεται σε πολλές περιπτώσεις στην ερμηνευτική αμηχανία αλλά και αυθαιρεσία του δικαστή.»

Ουδόλως συμμερίζομαι την παραπάνω άποψή του .

Μπορεί ,όμως, η επίκληση του δημοσίου συμφέροντος να αποτελεί την «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» και ,σε κάθε περίπτωση, νόμιμο εργαλείο επίλυσης κατ΄ουσία νομικών ζητημάτων παραβίασης συνταγματικώς κατοχυρωμένων ατομικών δικαιωμάτων ;

Στο σύστημα της δικής μας συνταγματικής δικαιοταξίας, η εκ μέρους του Δικαστή αναγωγή σε δημόσιο συμφέρον ακόμη και ενός επωφελούς για το κοινωνικό σύνολο σκοπού και ο χαρακτηρισμός αυτού του δημοσίου συμφέροντος ως «υπέρτατου». ουδόλως είναι σε θέση να καταστήσει συνταγματικώς επιτρεπτή την επιβολή της εκτοπίσεως των συνταγματικώς κατοχυρωμένων ατομικών δικαιωμάτων, έναντι της επιδιώξεως της πραγματοποιήσεως ακόμη και ενός τέτοιου δημοσίου σκοπού κι έτσι να αναχθεί το ονοματιζόμενο ως «υπέρτατο» δημόσιο συμφέρον σε πρόσχημα για την παράκαμψη της συνταγματικής νομιμότητας.

Ελλείψει προβλέψεως στο Σύνταγμα επιφυλάξεως υπέρ του νόμου, η προστασία συνταγματικώς κατοχυρωμένου ατομικού δικαιώματος είναι απόλυτη και ουδείς διαθέτει ex constitutione οιαδήποτε δυνατότητα, κατ΄ επίκληση οιουδήποτε κατονομαζομένου από αυτόν δημοσίου συμφέροντος, να επιφέρει περιορισμούς στην έκταση της προστασίας του ατομικού δικαιώματος.

Ο δικαστικός έλεγχος «εκπνέει» πριν από τα όρια της σκοπιμότητας ,αφού στη φύση της εξέτασης των λόγων δημοσίου συμφέροντος αναπόφευκτα υποβόσκει έλεγχος σκοπιμότητας και η δικαστική εξουσία δικαιούται να ασκεί, αποκλειστικά και μόνο, έλεγχο νομιμότητας των πράξεων της Διοίκησης.

Είναι χαρακτηριστικό ότι η χρήση του όρου «γενικό συμφέρον»η «δημόσιο συμφέρον» είναι εξαιρετικά φειδωλή στο Σύνταγμά μας. Ο συντακτικός νομοθέτης επέλεξε να χρησιμοποιήσει τον όρο μόνον σε 4 περιπτώσεις ,εκ των οποίων οι 3 είναι διατάξεις που αφορούν στο λεγόμενο «οικονομικό Σύνταγμα».

Σήμερα το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας έχει την μοναδική ευκαιρία και την υποχρέωση θα τολμούσα να πω ,με αρετή και τόλμη ,να μην χρησιμοποιήσει το προσχηματικό «υπέρτατο δημόσιο συμφέρον» σαν «κολυμβήθρα του Σιλωάμ» και «δεξαμενή καθαγιασμού» των αντισυνταγματικών πράξεων της Διοίκησης και της Τράπεζας της Ελλάδος σε βάρος των αιτούντων φυσικών προσώπων, στην υπόθεση ακύρωσης του «κουρέματος» των ομολόγων τους, γνωστή σαν PSI plus .

Σήμερα ,περισσότερο από ποτέ ,αρετή και τόλμη θέλει όχι μόνον η ελευθερία αλλά και η δικαιοσύνη.