Μετά την Ουκρανία ποιος;

επανάσταση του σχιστολιθικού στις ΗΠΑ- η πολιτική αστάθεια στα εσωτερικά της Ουκρανίας έχει δώσει την κατάλληλη ευκαιρία στην Ρωσία να ενισχύσει την θέση της στην γεωπολιτική σκακιέρα της ενέργειας. Εν τω μεταξύ, η τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη ανέβηκε απότομα την Δευτέρα ύστερα από την δυναμική είσοδο της Ρωσίας στην περιοχή της Κριμαίας, η οποία τροφοδότησε νέους φόβους για διακοπές στην εισροή του φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές αγορές. Επίσης, οι αγορές αντέδρασαν με τον παγκόσμιο δείκτη για την τιμή του πετρελαίου (Brent) να φτάνει μέχρι $112,39 το βαρέλι, το υψηλότερο επίπεδο από τα τέλη Δεκεμβρίου, ενώ ο δείκτης πετρελαίου των ΗΠΑ αυξήθηκε μέχρι 2,6% στα $105,33.

Λαμβάνοντας υπόψη το πρόσφατο παρελθόν (Νότια Οσσετία) και την πρόσφατη ανακοίνωση συμφωνίας στις 29 Ιανουαρίου για την κατασκευή του αγωγού “South Stream” μέσω της Μαύρης Θάλασσας προς την νότιο-ανατολική Ευρώπη, γίνεται αντιληπτό ότι η δυναμική παρουσία της Ρωσίας στην Κριμαία αποτελεί κίνηση στρατηγικού αλλά και ζωτικού χαρακτήρα όσον αφορά τα γεωπολιτικά της ενέργειας. Σημειώνεται ότι από την οπτική γωνία της Μόσχας, η ταχεία εξάπλωση του σχιστολιθικού αερίου, η ενίσχυση του ρόλου του υγροποιημένου αερίου καθώς και η ανάπτυξη του Νότιου Διαδρόμου φυσικού αερίου και τα υποσχόμενα κοιτάσματα στην λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, αντιλαμβάνονται ως οι μεγαλύτερες απειλές για την δεσπόζουσα θέση της Ρωσίας στην εσωτερική αγορά ενέργειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις για τον αγωγό South Stream, ο αγωγός της Gazprom θα είναι πλήρως λειτουργικός έως το 2018 και θα είναι σε θέση να προμηθεύσει σχεδόν το 15% της ετήσιας ζήτησης φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Η Κριμαία αποτελεί ένα στρατηγικό κομμάτι του παζλ καθώς παρέχει πρόσβαση όχι μόνο στην Μαύρη θάλασσα -και κατ΄επέκταση τις ευρωπαϊκές αγορές- αλλά και στην λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου. Η Ρωσία επιδιώκει να μειώσει, όσο το δυνατόν περισσότερο, τον αυξανόμενο ανταγωνισμό στον παγκόσμιο ενεργειακό χάρτη, με πρώτο στόχο τους την παρεμπόδιση της ολοκλήρωσης του Νότιου Διαδρόμου φυσικού αερίου και της ευρωπαϊκής εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Επιπλέον, η εύκολη πρόσβαση στην Ανατολική Μεσόγειο μέσω της Μαύρης Θάλασσας και του Βοσπόρου, προσφέρει την δυνατότητα στην Ρωσία να συμμετέχει ενεργά στην ανάπτυξη (ή στην παρεμπόδιση) του ορυκτού πλούτου της Ανατολικής Μεσογείου.

Οι τρέχουσες εξελίξεις στην Ουκρανία ενδεχομένως να οδηγήσουν στην επιτάχυνση των διαδικασιών για τις εξαγωγές φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη. Επιπλέον, μπορεί επίσης να ωθήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση να σκεφτεί πιο σοβαρά την αξιοποίηση και εκμετάλλευση των ενδογενών πηγών ενέργειας της Ευρώπης. Παράλληλα, τα γεγονότα στην Ουκρανία και οι κινήσεις της Ρωσίας δημιουργούν μεγάλη ανησυχία στις χώρες του Καυκάσου και ιδιαίτερα στο Αζερμπαϊτζάν το οποίο ενδέχεται να ξεκινήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου στην Ευρώπη το αργότερο μέχρι το 2019 μέσω του Νότιου Διαδρόμου. Το μεγάλο ερώτημα είναι: μετά την Ουκρανία, ποίος θα είναι ο επόμενος;

* Η κα Νίκη Τζαβέλα είναι Ευρωβουλευτής