“Με το να βελτιώνουν το σώμα και το μυαλό τους, για να αποκτήσουν ικανότητες που έχουν τα ζώα, μερικοί άνθρωποι προσπαθούν να γνωρίσουν έναν κόσμο που οι περισσότεροι δεν μπορούν να καταλάβουν”, λέει ο Frank Swain.
Στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο αριστοκράτης Horace Ridler επέστρεψε στην
Βρετανία από την Μεσοποταμία άλλος άνθρωπος. Γυρίζοντας την πλάτη στην ευγενή ανατροφή του, ο Ridler έκανε τατουάζ στο πρόσωπο και το σώμα του, φόρεσε ένα μεγάλο κρίκο στην μύτη και μάκρυνε τους λοβούς των αυτιών του.
Φορώντας ένα κουστούμι από πολύτιμες ρόμπες συστήθηκε ξανά ως Omi ο Άνθρωπος Ζέβρα, αυτή τη φορά, και περιόδευε με διάφορα τσίρκα, όπως τα Barnum and Bailey και RipleyΆs Odditorium.
Ο Ridler είναι μόνο ένας από μία σειρά ανθρώπων, που αποφάσισαν να αποκτήσουν εμφάνιση ζώων. Ο Αμερικανός Dennis Avner, γνωστός και ως Cat Man (ο άνθρωπος γάτα), υποβλήθηκε σε περισσότερες από 14 χειρουργικές επεμβάσεις, για να κάνει το πρόσωπό του να μοιάζει με γάτα. Έφτιαξε τα μάγουλά του, τα χείλη, τα μάτια, έκανε τατουάζ ρίγες, πρόσθεσε μουστάκια και μυτερά δόντια.
Την ίδια στιγμή, ο Leopard Man of Skye (ο άνθρωπος λεοπάρδαλη της περιοχής Skye) ζούσε επί είκοσι χρόνια σε ένα εγκαταλελειμμένο πέτρινο σπίτι στη βόρεια πλευρά της Σκωτίας. Είναι γνωστός για το λεοπάρ τατουάζ του, που καλύπτει ολόκληρο το σώμα του. Ο Tom Leppard, όπως τον ξέρουν οι φίλοι του, πριν από πέντε χρόνια μετακόμισε σε ένα πιο άνετο σπίτι στην ενδοχώρα, σε ηλικία 73 ετών.
Λίγοι είναι εκείνοι που πρόθυμα μετατρέπουν την εμφάνισή τους, γι’ αυτό και κερδίζουν την αναγνώριση από τον κόσμο. Σήμερα, εμπνευσμένοι από αυτούς τους ανθρώπους, προσθετικοί χειρούργοι, χάκερς σώματος και νέοι επιστήμονες μεταφέρουν την τάση αυτή σε άλλο επίπεδο.
Με την τεχνολογία και την βιολογία στην διάθεσή τους, στοχεύουν να μιμηθούν τις ικανότητες των ζώων, όχι μόνο την εμφάνισή τους. Μέχρι στιγμής έχουν ήδη καταφέρει πολλά, που παλαιότερα θεωρούνταν αδύνατα για τον άνθρωπο.
Μερικοί αυξάνουν τις σωματικές τους ικανότητες σε μέρη που δεν έχουμε σαν άνθρωποι αναπτυχθεί για να ζούμε, όπως το νερό. Η Nadya Vessey, για παράδειγμα, γεννήθηκε με μία πάθηση που δεν επέτρεπε στα πόδια της να αναπτυχθούν κανονικά. Πριν από μερικά χρόνια, σχεδίασε μία ουρά γοργόνας που της επιτρέπει να κινείται μέσα στο νερό σαν δελφίνι.
Άλλοι στρέφονται στην τεχνολογία, με σκοπό να αισθανθούν τον κόσμο που βρίσκεται κρυμμένος για όλους τους υπόλοιπους, όπως αυτός των ηλεκτρομαγνητικών πεδίων. Οι καρχαρίες, λόγου χάριν, έχουν κοιλώματα στο ρύγχος τους, που ονομάζονται αμπούλες του Lorenzini.
Μέσω αυτών, μπορούν να αισθανθούν τις διαταραχές στο ηλεκτρικό πεδίο, που προκαλούνται από τα θηράματά τους. Από την άλλη, τα πουλιά, οι αστακοί και οι μέλισσες φαίνεται να διαισθάνονται τα μαγνητικά πεδία, τα οποία μάλιστα χρησιμοποιούν για να βρουν τον δρόμο τους.
Έκτη αίσθηση
Τα τελευταία χρόνια, οι καλλιτέχνες που ασχολούνται με την τροποποίηση του οργανισμού έχουν πειραματιστεί με μαγνητικά εμφυτεύματα, για να μπορέσουν να αναπτύξουν κάτι αντίστοιχο με την λεγόμενη “έκτη αίσθηση”.
Με το να τοποθετούν μικροσκοπικούς μαγνήτες στα δάκτυλά τους, μπορούν να αισθανθούν τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία που υπάρχουν στις τεχνολογικές συσκευές. Το γεγονός ότι το κόστος έχει μειωθεί πολύ και πλέον είναι πιο εύκολο να βρει κανείς ισχυρούς τέτοιους μαγνήτες, κάνει τη διαδικασία περισσότερο δημοφιλή.
Ο Peyton Rowlands είναι ένας από εκείνους που ενθουσιάζονται με όλα αυτά, γι’ αυτό και έχει εμφυτεύσει έναν μαγνήτη στον παράμεσο του αριστερού του χεριού. “Δεν νιώθετε το δάκτυλό σας να τραβιέται από τίποτα, γιατί ο μαγνήτης είναι πάρα πολύ μικρός”, εξηγεί. “Θα νιώθετε μία ενέργεια όταν πλησιάζετε πολύ αντικείμενα που τα διατρέχει ηλεκτρικό ρεύμα”. Με το εμφύτευμα ο Rowlands ανακάλυψε ότι μπορεί να εντοπίσει τα πεδία γύρω από φούρνους μικροκυμάτων, ψυγεία και μετατροπείς ισχύος.
“Είναι μία πολύ ενδιαφέρουσα αίσθηση, μάλλον τρελή. Ένα από τα πράγματα που παρατήρησα είναι ότι το συνεχές ρεύμα το καταλάβαινα με τον ίδιο τρόπο, όπως άλλα μέταλλα ή έναν άλλο μαγνήτη, σαν να με έσπρωχνε πίσω, να με απωθούσε. Αντίθετα, το εναλλασσόμενο ρεύμα το ένιωθα σαν καρφίτσα και βελόνα, όπως το περιγράφουν οι άνθρωποι”.
Κάποια στιγμή, ο Rowlands κατάλαβε ότι ο οργανισμός του αντιδρούσε στον μαγνήτη και τον αφαίρεσε. Αυτός είναι ένας σχετικά κοινός κίνδυνος με τα εμφυτεύματα και πρέπει να είναι επικαλυμμένα με κάποιο βιοσυμβατό υλικό, ώστε να μην τα αποβάλει το σώμα. Αυτό δεν σημαίνει ότι και με το υλικό αυτό, ο οργανισμός δεν θα αντιδράσει. Όπως συνέβη με τον Rowlands, που τώρα ψάχνει εναλλακτική.
Το να αποκτήσει κανείς τις ικανότητες των ζώων δεν σημαίνει ότι πρέπει να βασίζεται μόνο στην τεχνολογία. Ο Daniel Kish έχασε την όρασή του όταν ήταν 13 μηνών μετά από βλάστωμα του αμφιβληστροειδούς, μία μορφή καρκίνου που επηρεάζει τα μάτια. Μέσα σε δύο μήνες, οι γονείς του παρατήρησαν ότι ήταν σε θέση να κινηθεί στον χώρο του άνετα και είχε αίσθηση του τι υπάρχει γύρω του.
“Ο ηχοεντοπισμός είναι κάτι που κάνω όσο θυμάμαι τον εαυτό μου”, λέει, “χρησιμοποιείται διακριτικά και υπάρχει στρατηγική, γι’ αυτό και δεν ήταν απαραίτητα εμφανές στους γονείς μου”.
Ο άνθρωπος νυχτερίδα
Μόνος του ο Kish είχε μάθει να απεικονίζει το περιβάλλον γύρω του, κάνοντας ένα κλικ με την γλώσσα του και ακούγοντας τους ήχους που αντανακλώνται. Ο ηχοεντοπισμός χρησιμοποιείται από τις νυχτερίδες και τα κητοειδή, όπως οι φάλαινες και τα δελφίνια, για να αισθάνονται τον περιβάλλοντα χώρο.
Ο Kish ξεχωρίζει δύο μεθόδους ηχοεντοπισμού, τον ενεργό, με την κίνηση της γλώσσας που ονομάζει “flash sonar” (κατ’ αντιστοιχία με το φλας της φωτογραφικής μηχανής) και τον παθητικό, που στηρίζεται στην προσοχή της ακουστικής κάθε χώρου. Και οι δύο τρόποι αποτελούν τις δεξιότητες που χρησιμοποιεί ο μικρός για να αντισταθμίσει την έλλειψη όρασής του.
“Υπάρχει μία παρανόηση, ότι δηλαδή θα πρέπει να είσαι προικισμένος για να αναπτύξεις αυτήν την ικανότητα”, λέει. “Θα έλεγα ότι δεν είναι αλήθεια. Μπορείτε και εσείς να αποκτήσετε κάποια σημεία της, αλλά στην πραγματικότητα έχει να κάνει με το κίνητρο που έχει ο καθένας και την ευκαιρία να αφομοιώσει την ικανότητα αυτή”.
Και αυτό είναι όντως αλήθεια, αφού μετά τον Kish, ο Sam Oldridge από την Βρετανία μπορεί να καταλάβει τον χώρο από τον ήχο, ήδη από την ηλικία των οκτώ. Ως πρόεδρος του World Access for the Blind, ο Kish κάνει εργαστήρια που διδάσκει σε τυφλούς πώς να “βλέπουν” μέσω του ήχου και πώς να χρησιμοποιούν σωστά το μπαστούνι τους.
“Ο εγκέφαλος είναι ένας πολύ ενδιαφέρων μηχανισμός, ένας τεράστιος προσαρμοστικός μηχανισμός”, λέει ο Kish. Την ίδια στιγμή παραδέχεται ότι είναι πολύ δύσκολο για ένα άτομο χωρίς προβλήματα όρασης να μάθει τη μέθοδο του ηχοεντοπισμού, επειδή στερείται από το κίνητρο της αναγκαιότητας.
“Το να μάθει κανείς τη μέθοδο αυτή είναι πιο εύκολο από την εκμάθηση μίας γλώσσας. Το ξέρω γιατί τα έχω κάνει και τα δύο. Και σαν γλώσσα, αν δεν τον χρησιμοποιείτε καθημερινά, τότε το ξεχνάτε και το χάνετε”.
Θα μπορούσαν, όμως, οι άνθρωποι χωρίς προβλήματα όρασης, να εκπαιδεύσουν τα μάτια τους, ώστε να βλέπουν καλύτερα και πιο καθαρά; Ο Rowlands πιστεύει πως ναι. Εργάζεται σαν ερευνητής με την ομάδα Science for the Masses, που λειτουργεί ανεξάρτητα από κάποιο ακαδημαϊκό ίδρυμα, και συμμετέχει σε ένα πρόγραμμα που στόχο έχει να εκπαιδεύσει τα μάτια, ώστε να βλέπουν μέσα από ένα υπέρυθρο φάσμα. Και αυτό μπορεί να πετύχει μόνο μέσω της διατροφής του.
Το κλειδί είναι η βιολογία του ματιού. Το ανθρώπινο αμφιβληστροειδή χρησιμοποιεί κυρίως τα μόρια photopsin και rhodopsin για να αντιληφθεί το φως, ενώ για παράδειγμα τα ψάρια του γλυκού νερού χρησιμοποιούν το μόριο της porphyropsin. Αυτό τους δίνει μεγαλύτερη ευαισθησία στο βαθύ κόκκινο και τους επιτρέπει να βλέπουν το υπέρυθρο φάσμα.
Ο Rowlands ελπίζει ότι με το να αποφεύγει τη ρετινόλη (βιταμίνη Α), το βασικό συστατικό για την ανάπτυξη των photopsin και rhodopsin, θα μπορέσει να αναγκάσει το σώμα του να χρησιμοποιήσει τη porphyropsin.
Όσο τρελό και αν ακούγεται, δεν είναι πρώτη φορά που γίνεται αυτό το πείραμα. Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ προσπάθησε να κάνει κάτι αντίστοιχο, για να επιτρέψει στα πλοία να επικοινωνούν μέσω υπέρυθρων ακτίνων, που ο εχθρός δεν θα μπορούσε να δει. Η ανακάλυψη όμως των υπέρυθρων γυαλιών ακύρωσε την προσπάθεια αυτή.
Το πιθανότερο είναι ότι ο Rowlands δεν θα καταφέρει να βλέπει το θερμικό φάσμα, αλλά τουλάχιστον η όρασή του θα είναι πιο καθαρή, γιατί θα μπορεί να βλέπει μέσα από τη σκόνη και το νέφος. “Θα ήθελα να έχω μεγαλύτερο οπτικό πεδίο, πιθανότατα θα μπορώ να βλέπω πιο μακριά στον ορίζοντα από οποιονδήποτε άλλο”, εξηγεί.
“Το ίδιο πράγμα ισχύει και με τα γυαλιά ηλίου και τα φιμέ τζάμια. Θα μπορώ να δω μέσα από αυτά πιο εύκολα”. Την ίδια στιγμή, εκτιμά ότι αν πετύχει το πείραμα, θα μπορεί να δει το φως που εκπέμπεται από τα τηλεχειριστήρια της τηλεόρασης ή ακόμα και μέσα από μερικά είδη ένδυσης.
Σαφώς, το πείραμα φέρει και αρκετούς κινδύνους. Το να στερείς απαραίτητα θρεπτικά συστατικά από τον οργανισμό σου, μπορεί να τον θέσει σε κίνδυνο, γι’ αυτό και όσοι συμμετέχουν στο πείραμα έχουν φτιάξει ένα συμπλήρωμα τροφής, για να αντισταθμίσουν το ρίσκο που υπάρχει.
Το γεγονός ότι ο Rowlands και οι υπόλοιποι εργάζονται εκτός κάποιου ακαδημαϊκού χώρου, χωρίς συγκεκριμένα προσόντα, μπορεί να φαίνεται περίεργο, όμως είναι αποφασισμένοι να αποδείξουν ότι η επιστήμη μπορεί να υπάρξει και έτσι.
Είναι εύκολο να παρατηρούμε το ζωικό βασίλειο και να νιώθουμε δέος για τα απίστευτα κατορθώματά του. Τόσο ο Rowlands όσο και ο Kish, όμως, λένε ότι το ανθρώπινο γένος δεν πρέπει να υποτιμάται.
“Δεν μπορούμε να βάλουμε από πριν περιορισμούς για το κάθε άτομο”, λέει ο Kish, “Κρίνοντας από την ευκολία με την οποία μπορώ να εκπαιδεύσω κάποιον να χρησιμοποιεί μπαστούνι και ηχοεντοπισμό, φαίνεται ότι η ικανότητα είναι ήδη εκεί, απλά πρέπει να ενεργοποιηθεί. Είναι ουσιαστικά αχρηστευμένη, αλλά είναι εκεί”.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο εγκέφαλός μας είναι εκείνος που μας δίνει φαντασία και μας οδηγεί στην καινοτομία, πράγμα που κανένα άλλο γένος δεν έχει. Το να αναπαράγουμε ασυνήθιστες ικανότητες των ζώων, θα μπορούσε να αποτελέσει ένα ακόμα από τα ταλέντα μας. Πώς θα σας φαινόταν σαν υπερδύναμη;