Γράφει ο καθηγητής Γιώργος Πιπερόπουλος
Κλείνει ο φετινός Ιούλιος, αφού αναρτήθηκαν οι βαθμολογίες των πανελληνίων, έληξε η «επιστράτευση» των καθηγητών και τα παιδιά μας κατέθεσαν τα μηχανογραφικά τους δελτία.
Αφορμή έψαχνα για να καλέσω την προσοχή σας στο στίχο του λαϊκού μας άσματος που περιγράφει με περισσή ψυχοκοινωνική διείσδυση την αμοιβαιότητα της σχέσης ανάμεσα στον δάσκαλο, που χρειάζεται το αστέρι του για να επιβεβαιωθεί, και στο μαθητή που εκφράζει την εσώτερη ανάγκη του να διαπρέψει, λέγοντας «ο πιο καλός ο μαθητής ήμουν εγώ στην τάξη, κι δάσκαλοί μου με είχανε μη βρέξει και μη στάξει…»…
Εκδικούμενοι αυτή τη σχέση, υποβαθμίζουν τη διαφορά οι υπόλοιποι της τάξης, διαφοροποιώντας τους πρώτους από τους εαυτούς τους κράζοντάς τους ως «φυτά, κοράκια και φλώρους».
Η αλήθεια είναι ότι η «πρωτιά» αναδεικνύει στην αντιμετώπιση των τρίτων το εγγενές κωμικοτραγικό στοιχείο της συμπεριφοράς κάθε αλεπούς που… «όσα δεν φτάνει τα κάνει κρεμαστάρια» αλλά και κάθε ξεχωριστής προσωπικότητας που γεύεται την «μοναξιά» καθώς στερείται χαρές της καθημερινότητας για να ξεπεράσει αυτήν την ίδια την ισοπεδωτική καθημερινότητα!..
Το σχολείο, όπως αργότερα το πανεπιστήμιο ή το ΤΕΙ, αποτελούν μια πράξη στην καθημερινά εξελισσόμενη, σύνθετο παράσταση της ζωής όπου ισχύουν οι ίδιοι κανόνες:
Οι πολλοί μένουν στην αφάνεια και αρκούνται στην αναγνώριση που τους προσφέρει ένας περιχαρακωμένος κύκλος επιδόσεων, φίλων και θαυμαστών.
Μερικοί ξεφεύγουν από την αφάνεια, δεσπόζουν στο κέντρο της ομάδας και απολαμβάνουν όσα περιέχει ο χαρακτηρισμός της «χρυσής μετριότητας».
Ελάχιστοι είναι εκείνοι που θέτουν ως στόχο την κορυφή, που θέλουν να διαπρέψουν, να ξεχωρίσουν, να πρωτεύσουν όντας έτοιμοι να υποστούν τις μύριες θυσίες, ταλαιπωρίες, πικρίες και στερήσεις ακόμη και την εφηβική και «καλοπροαίρετη» σκωπτική προσέγγιση των υπολοίπων συμμαθητών που έμμεσα τους προωθούν σε ακόμη ψηλότερες κορφές του συμβολικού Ολύμπου καθώς τους διαφοροποιούν από την υπόλοιπη ομάδα…
Κάθε φορά που συνομιλώ με παιδιά που πρωτεύουν διαπιστώνω ότι έχουν έντονο μέσα τους, πέρα από τον ψηλό δείκτη νοημοσύνης, και το θεμελιακό ψυχοκίνητρο της ανάγκης για αναγνώριση, διάκριση και επιτυχία!
O προικισμένος μαθητής που σήμερα πρωτεύει στο σχολείο ή σε πανελλήνια κλίμακα και αύριο θα εξελιχθεί σε σπουδαίο επιστήμονα, ο δημιουργικά προικισμένος έφηβος, τελικά γεννιέται ή γίνεται;
Η απάντησή μου είναι ότι «και γεννιέται…και γίνεται» καθώς στη μορφοποίηση της συμπεριφοράς μας εμπλέκονται τρείς αλληλένδετοι παράγοντες: ο βιολογικός, ο ψυχολογικός και ο κοινωνιολογικός.
Η διαμάχη ανάμεσα στους υποστηρικτές της κληρονομικότητας και του περιβάλλοντος στο θέμα της ποιοτικής και ποσοτικής σημασίας του ενός από τους δύο παράγοντες στην τελική διαμόρφωση, στην απόληξη που αποτελεί η ατομική συμπεριφορά και επίδοση κάθε καλού, μέτριου ή κακού μαθητή είναι, σχεδόν, πανάρχαια.
Πάντως «Μεγαλοφυΐα» είχε πει κάποτε ο Αϊνστάιν «είναι το άθροισμα δύο μόνο παραγόντων όπου το 1 τοις εκατό είναι η ευφυΐα και το 99 τοις εκατό ο…ιδρώτας!» Με άλλα λόγια ο πρώτος μαθητής όπως και ο τελευταίος ΚΑΙ γεννιέται ΚΑΙ γίνεται..
Η ζωή του καθένα μας, από την αρχή ως το τέλος, αποτελεί μια ξέχωρη κουκίδα μέσα στα εκατομμύρια άλλων που στο σύνολό τους συνθέτουν «το υπαρξιακό μωσαϊκό της ζωής κάθε Λαού» ή αλλιώς την προσωπογραφία του.
Ερχόμαστε στον κόσμο φορτωμένοι με κληρονομικές προδιαθέσεις που μας επιφύλαξε η φύση καθώς διάλεξε 23 χρωμοσώματα του κάθε γονέα μας και δημιουργούμε βιώματα επηρεασμένοι από το κοινωνικό, το ψυχολογικό και το οικονομικό περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε, δρούμε, ωριμάζουμε.
Σε κάθε κοινωνικό σύστημα από την ουτοπιστική ΠΟΛΙΤΕΙΑ του Πλάτωνα μέχρι την ψευδεπίγραφη σοσιαλδημοκρατία της απόλυτης ισότητας που ισοπεδώνει τα πάντα προς χάριν αποφυγής δημιουργίας συμπλεγμάτων «κατωτερότητας» στους λιγότερο προικισμένους ελαχιστοποιώντας έτσι και τις αναγκαίες προσφορές σε ολάκερο το κοινωνικό σύστημα των πραγματικά προικισμένων και ταλαντούχων η ΔΙΑΦΟΡΑ είναι και ευδιάκριτη και απαραίτητη και χρειάζεται ενίσχυση.
Εδώ και μερικά χρόνια στον Αγγλοσαξονικό χώρο έχει επικρατήσει η άποψη να δίνεται μεγαλύτερη σημασία στον μαθητή του Λυκείου που έχει ψηλές επιδόσεις σε συνδυασμό με πολλές κοινωνικό-πολιτιστικές και αθλητικές δραστηριότητες και ΟΧΙ αποκλειστικά ΜΟΝΟ στον μαθητή που περιχαρακώνει τον εαυτό του στην απόλυτη πρωτιά των βαθμών.
Πιστεύω ότι αυτή η τάση χρειάζεται να υιοθετηθεί από παιδιά και δασκάλους και καθηγητές και στο σύγχρονο ελληνικό εκπαιδευτικό-παιδαγωγικό σύστημα γιατί έτσι θα κερδίσει στον 21ο αιώνα και η Ελλάδα παρά τα δραματικά δεδομένα της οικονομικής μας κατάστασης…
Διαβάζουμε, βλέπουμε ακούμε στα ΜΜΕ και τα Blogs από την ημέρα που αναρτήθηκαν οι φετινές βαθμολογίες για δραματικές πτώσεις βάσεων σε όλα σχεδόν τα γνωστικά επίπεδα. Ας ψάξουμε τις αιτίες, ας σκύψουμε με προσοχή και αγάπη πάνω από τα παιδιά μας και ας δημιουργήσουμε με κουράγιο και προοπτική βάθους χρόνου απαλλαγμένοι από την ηλιθιότητα του «πολιτικού κόστους».
Ποτέ δεν θα λείψουν από ανάμεσά μας «φυτά, κοράκια και φλώροι» που ανέκαθεν βηματίζουν στον ήχο ενός διαφορετικού τυμπανιστή!..
Αρκεί ως σώφρονες παιδαγωγοί, δάσκαλοι, καθηγητές και στελέχη του κοινωνικού συστήματος να αμείβουμε αυτά τα παιδιά για τον κόπο και τις προσωπικές τους θυσίες που κάποια μέρα στο μέλλον θα απολήξουν θετικά για όλους τους υπόλοιπους, συμπεριλαμβανομένων και των συμμαθητών τους που έχουν μέτριες ακόμη και φτωχές επιδόσεις…