Μετά από τόσα χρόνια άσκησης της ειδικότητας αυτής, έχω εμπεδώσει πλήρως ότι η ιδανική οικογένεια, όπως τη διδαχτήκαμε στα βιβλία του δημοτικού, αποτελεί μια ……..
φωτεινή εξαίρεση, ενός κανόνα, που ακολουθεί σε γενικές γραμμές τον νόμο της ζούγκλας, δηλαδή της επιβολής του δυνατού επί του αδυνάτου. Και διατυπώνω κατηγορηματικά αυτή τη θέση, γιατί νομίζω ότι με τον τρόπο αυτό βοηθάω, όλους αυτούς που αισθάνονται άσχημα επειδή η δική τους οικογένεια, δεν εμπίπτει στα ιδανικά πρότυπα, που θεωρούνται ως γενικός κανόνας, Αποτελεί υποχρέωση της Ψυχιατρικής να απενοχοποιήσει την κοινωνία, από στρεβλές πεποιθήσεις, που προκαλούν περισσότερα προβλήματα, από όσα προσπαθούν να λύσουν.
Από τον ψυχίατρο Παύλο Σακκά. Αποσπάσματα από το σύγγραμμά του, Η Ψυχιατρική Αλλιώς, Ιατρικές Εκδόσεις ΒΗΤΑ.
Η φράση δυο «ΑΓΑΠΗΜΕΝΑ» ΑΔΕΛΦΙΑ αποτελεί ακόμα, το μεγαλύτερο ταμπού της σύγχρονης οικογένειας. Επιτρέπεται οι γονείς να τσακώνονται, να είναι βίαιοι ή αμελείς προς τα παιδιά τους, τα παιδιά όμως οφείλουν να είναι αγαπημένα μεταξύ τους. Μπορεί οι γονείς να χωρίσουν, να πάρουν διαζύγιο, να κάνουν νέες οικογένειες και καινούργια παιδιά, όμως τα αδέλφια, δεν έχουν κανένα λόγο να μην είναι αγαπημένα. Οφείλουν να είναι αγαπημένα και να υποστηρίζει το ένα το άλλο!
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη φενάκη από αυτή. Και το χειρότερο είναι ότι γύρω από αυτή διαπλέκονται οι περισσότερες ενοχές. Τόσο των ίδιων των αδελφών, που συνήθως ζηλεύουν και μισούν τα αδέλφια τους, όσο και των γονέων, οι οποίοι διαπιστώνουν την ανικανότητά τους, να κτίσουν σχέση αγάπης μεταξύ των παιδιών τους.
Έχω ακούσει πολλές διηγήσεις κατά τις οποίες ο ετοιμοθάνατος γονέας, έδινε ευχή στα παιδιά του, να είναι πάντα αγαπημένα. Ακόμα υπήρξαν γονείς, που πεθαίνοντας, δέσμευσαν με όρκο τα παιδιά τους να είναι αγαπημένα. Τόσο μεγάλη υπήρξε η αγωνία τους για την τύχη, της σχέσης των παιδιών τους μετά τον θάνατό τους, που τους ζήτησαν να ορκιστούν εκεί μπροστά τους, λίγο πριν ξεψυχήσουν.
Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσες φορές άκουσα να διαλύονται, καλές ή έστω ανεκτές σχέσεις αδελφών, μετά τον θάνατο ενός γονέα, που κατάφερε να αφήσει κάποια περιουσιακά στοιχεία στα παιδιά του. Και πιστέψτε με, το μέγεθος της κληρονομιάς, συνήθως δεν παίζει ουσιαστικό ρόλο. Απλώς η όποια πραγματική ή φαντασιωσική αδικία, παίζει συνήθως τον ρόλο του καταλύτη, στην ανάδυση απωθημένων συναισθημάτων αντιπαλότητας και επομένως στη διάλυση της σχέσης μεταξύ των αδελφών.
Σε κάθε οικογένεια δημιουργούνται συμμαχίες. Οι πιο αναμενόμενες είναι μεταξύ πατέρα και κόρης από τη μία και μητέρας και γιου, από την άλλη. Όμως μην ξεχνάμε ότι όταν μιλάμε για συμμαχίες, εννοούμε και πολέμους. Δηλαδή δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι σε κάθε οικογένεια υπάρχουν ανταγωνισμοί. Ο κανόνας είναι ότι ο ανταγωνισμός των γονέων μεταφέρεται στα παιδιά. Συνήθως με τη δημιουργία συμμαχιών. Άλλωστε πόσες φορές δεν έχω ακούσει τη φράση: «έστρεψε τα παιδιά εναντίον μου»;
Κλασικά τα παιδιά χρησιμοποιούνται στη διαμάχη μεταξύ των γονέων. Επομένως είναι απόλυτα αναμενόμενο, να δημιουργηθούν και μέτωπα μεταξύ των παιδιών. Μεταξύ αυτών που έχουν ως πρότυπό τους τον έναν γονέα και εκείνων, που θαυμάζουν και ίσως μιμούνται, τον άλλον γονέα. Τα αγόρια, εναντίον των κοριτσιών, ή τα μικρά εναντίον των μεγάλων. Αλλά και οποιοσδήποτε άλλος συνδυασμός, είναι πιθανός.
Ένας άλλος παράγων που συχνά παίζει σημαντικό ρόλο στις ενδοοικογενειακές σχέσεις, είναι αυτός της δύναμης. Πολλές φορές ο γονιός ευνοεί το παιδί, που θεωρεί ότι είναι το πιο αδύνατο. Η δύναμη και η ισχύς, δεν είναι πάντα ουσιαστική. Δηλαδή πολλά παιδιά, προκειμένου να κερδίσουν τη φροντίδα των γονιών τους, «παίζουν» τον ρόλο του αδύναμου.
Γενικά πρέπει να αναλογιστούμε τον τρόπο που κάθε παιδί, προσπαθεί να τραβήξει το ενδιαφέρον των ανθρώπων του περιβάλλοντος του.
Αν το ένα αδελφάκι ήταν φρόνιμο, το άλλο είναι αναμενόμενο να είναι άτακτο. Αν το ένα παιδί τρέξει προς τα αριστερά και το κυνηγήσει ο γονιός, το άλλο θα τρέξει προς την αντίθετη κατεύθυνση, για να τραβήξει την προσοχή του γονιού. Μάλιστα αν καταλάβει ότι ο γονιός δεν αντιλήφθηκε την κίνησή του, τότε θα βάλει τις φωνές, θα τσιρίξει, ή θα πέσει και θα κτυπήσει!
Το λέω σε όλους τους γονείς: τα παιδιά είναι όχι μόνο πιο δυνατά από ό,τι νομίζουμε, αλλά είναι και διεστραμμένα. Δηλαδή δεν έχουν αναστολές να κάνουν πράγματα, που στους μεγάλους φαίνονται αδιανόητα. Μπορούν εύκολα να κλάψουν με τόσο πάθος και ένταση, τόσο σπαραχτικά, που να δίνουν την εντύπωση ότι τα σφάζουν. Μπορούν να κάνουν εμετό το αγαπημένο τους φαγητό, ή να μην παίξουν το αγαπημένο τους παιχνίδι, για να θορυβήσουν τη μητέρα τους, η οποία φοβάται ότι «κάτι έχει το παιδί».
Ακόμα μπορεί να αρχίσουν να κατουριούνται πάνω τους, όπως κάνει το μωρό, για να δείξουν ότι και αυτά έχουν τις ίδιες ανάγκες με το μωρό. Το σύμπτωμα αυτό βέβαια, όσο κλασικό και να ακούγεται, εντούτοις απαιτεί πλήρη άρση αναστολών, αλλά και διαστροφικό μυαλό, για να πραγματοποιηθεί. Σκεφτείτε πόσο δύσκολο είναι για έναν ενήλικα, να κατουρήσει επίτηδες το κρεβάτι του. Και όμως τα παιδιά δεν «κολλάνε» σε τέτοιες λεπτομέρειες. Η αποφασιστικότητά τους, στη διεκδίκηση του ενδιαφέροντος των γονέων, είναι πραγματικά απεριόριστη.
Αξίζει να σκεφτούμε το σοκ που παθαίνει ένα παιδί, όταν γεννηθεί ένα αδελφάκι. Ξαφνικά αντιλαμβάνεται ότι κάποιος άλλος, που μόλις μπήκε στον ζωτικό του χώρο, κερδίζει κομμάτια από ό,τι πολυτιμότερο διαθέτει, την αγάπη δηλαδή και το ενδιαφέρον των σημαντικών προσώπων του κόσμου του. Εκεί που μέχρι πριν από λίγο ήταν αυτό το επίκεντρο όλου του κόσμου του, τώρα διαπιστώνει ότι τα βλέμματα όλων είναι στραμμένα στο νέο αδελφάκι του.
Είναι λογικό και αναμενόμενο επομένως να κάνει οτιδήποτε για να ξανακερδίσει αυτό που έχασε. Όπως είναι αναμενόμενο να θέλει, ο παρείσακτος να φύγει από τη μέση.
Επίσης με τρόμο κάποιοι γονείς, μου έχουν αναφέρει, ότι άκουσαν νια παράδειγμα, το ένα τους παιδί να ζητά από τον Άγιο Βασίλη, να πάρει μαζί του το άλλο! Τέτοιες ευχές, αλλά και ανάλογες πράξεις δεν είναι σπάνιες. Δεν υπάρχει κανένας λόγος λοιπόν, να αισθάνεται κάποιος ενοχές για ανάλογες σκέψεις, δικές του ή των παιδιών του. Είναι απόλυτα φυσιολογικές και αναμενόμενες. Και υποχρέωση των ψυχιάτρων είναι να απαλλαξουν τους ανθρώπους αυτούς από τις παράλογες ενοχές τους. Οφείλουμε να μην ξεχνάμε ότι η σχέση μεταξύ των αδελφών είναι πάντοτε «ανταγωνιστική. Είναι σαν να υπάρχουν δύο ή περισσότερα ομοειδή μαγαζιά στην ίδια γειτονιά, δηλαδή καταστήματα που απευθύνονται στην ίδια πελατεία. Με τον ίδιο τρόπο που τα δυο μαγαζιά ανταγωνίζονται να κερδίσουν τη συγκεκριμένη πελατεία, και τα αδέλφια ανταγωνίζονται, προσπαθώντας να αποσπάσουν την αγάπη και τη φροντίδα των γονιών τους.
boro.gr