Στις μέρες μας, πολύς λόγος γίνεται, από τη μια πλευρά, για τις τεράστιες πλουτοπαραγωγικές πηγές της πατρίδας μας και τη δυνατότητα αξιοποίησης τους, και από την άλλη για τα αλυσιδωτά κρούσματα διαφθοράς και εξαγοράς, μιζών και μαύρου χρήματος, σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας ζωής. Όλα αυτά, είναι αλληλένδετα με τη δυσμενή οικονομική θέση που έχει περιέλθει, τα τελευταία χρόνια, η πατρίδας μας.
Κι αν για πολλές των περιπτώσεων απαιτήθηκαν ή απαιτούνται προκαταρκτικές, προανακρίσεις, ανακρίσεις, πορίσματα, δίκες και τόσες άλλες χρονοβόρες δικονομικές διαδικασίες, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ξεκάθαρα φαίνεται η ενοχή και η ανοχή όλων αυτών που απαρτίζουν την Ελληνική Πολιτεία.
Οι περιπτώσεις είναι πολλές, αλλά μια τέτοια ήρθε στο νου μου καθώς την έζησα, τα πρώτα χρόνια της υπηρεσίας μου στο Λιμενικό Σώμα. Αναδύεται μέσα από ένα σπουδαίο κλάδο της εθνικής μας οικονομίας, την αλιεία.
***
Τα θέματα αλιείας, υπάγονται στο Υπουργείο Γεωργίας. Το ίδιο Υπουργείο, έχει την ευθύνη της επιστημονικής παρακολούθησής της και της νομοθετικής ρύθμισης όλων των δράσεών της. Για τους τρόπους, τις μεθόδους, τα μέσα, τα είδη, τις ζώνες, τις εποχές αλιείας κ.ο.κ.
Η αστυνόμευση της θαλάσσιας αλιείας, δηλαδή ο έλεγχος τήρησης της σχετικής νομοθεσίας, είναι αρμοδιότητας του Λιμενικού Σώματος. Το προσωπικό του βεβαιώνει τις αλιευτικές παραβάσεις και επιβάλλει τις προβλεπόμενες διοικητικές κυρώσεις (πρόστιμα, κατασχέσεις, αργίες κλπ). Οσάκις δε, η νομοθεσία προβλέπει και ποινικές κυρώσεις, τις παραπέμπει παράλληλα στη Δικαιοσύνη.
Η βασική αλιευτική νομοθεσία της χώρας μας είναι, από το 1966, το ΒΔ 666/1966 «Περί αδειών αλιευτικών σκαφών». Η μοναδική μέχρι σήμερα κωδικοποίησή της, έγινε το 1970 με το Ν.Δ 420/1970 «Αλιευτικός Κώδιξ». Και τα δυο, στο βασικό τους κορμό, εξακολουθούν και ισχύουν.
Τα δυο αυτά νομοθετήματα, κάλυπταν, για χρόνια, όλο σχεδόν το φάσμα των αλιευτικών δραστηριοτήτων εκτός από την αλιεία κοραλλιών.
***
Στο βυθό των ελληνικών θαλασσών, ιδιαίτερα στο Αιγαίο, υπήρχε – σήμερα σπανίζει – το κόκκινο κοράλλι. Πρόκειται για υπολείμματα από το σκελετό οργανισμού του ζωικού βασιλείου. Αρχαιολογικά ευρήματα δείχνουν ότι από παλιά θεωρούνταν πολύτιμο, υφίστατο επεξεργασία και ήταν εμπορεύσιμο είδος. Είναι τόσο πολύτιμο στην κοσμηματοποιία ,ώστε αποκαλείται κόκκινο χρυσάφι. Ένας από τους λόγους για τους οποίους το επεξεργασμένο κοραλλένιο κόσμημα στοιχίζει ανά γραμμάριο περισσότερο από ένα χρυσό, οφείλεται στο γεγονός ότι το μισό μέχρι και τα τρία τέταρτα του ακατέργαστου χάνεται ή πετιέται κατά την επεξεργασία.
Στην Ευρώπη, ιδιαίτερα οι Ιταλοί, από το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα, ασχολήθηκαν με την αλιεία και την κατεργασία του. Τη δεκαετία του ’70 άρχισαν να δραστηριοποιούνται και στους ελληνικούς βυθούς με τη συνεργασία ελλήνων αλιέων και δυτών. Έτσι το κόκκινο κοράλλι, άρχισε να φεύγει από τον ελληνικό βυθό, κυρίως προς την Ιταλία, βοηθούντος και του υπάρχοντος νομοθετικού κενού.
Αν και το Λιμενικό Σώμα προσπαθούσε να αποτρέψει το κακό, επιβάλλοντας μόνο διοικητικές κυρώσεις (πρόστιμα, που δεν μπορούσαν να υπερβούν τις 100.000 και 200.000 δραχμές) σύμφωνα με το ΒΔ 666/1966 και το ΝΔ 420/1970. Αυτές τις κυρώσεις και μόνο άλλωστε μπορούσε να επιβάλλει με το επί χρόνια ισχύον νομοθετικό πλαίσιο. Κάποιοι στο Υπουργείο Γεωργίας έκαναν τα «στραβά μάτια» και ούτε καν άγγιζαν το θέμα..Έτσι οι παραβάτες, ακόμη κι όταν είχαν την ατυχία να πιαστούν, «καθάριζαν» με πρόστιμο μερικών χιλιάδων δραχμών, ενώ από την εμπορία των κοραλλιών, απεκόμιζαν κέρδη εκατομμυρίων.
Ο δίαυλος επικοινωνίας παραβατών και ψηλά ισταμένων στο Υπουργείο Γεωργίας, καλά κρατούσε για πολλά χρόνια.
Κάτι φάνηκε ότι θα άλλαζε, το Δεκέμβριο του 1987, με το Νόμο 1740/1987 «Αξιοποίηση και προστασία κοραλλιογενών σχηματισμών, ιχθυοτρόφων υδάτων, υδατοκαλλιεργειών και άλλες διατάξεις» αλλά εις μάτην .Ο νόμος προέβλεπε έκδοση ειδικής άδειας για τη συλλογή επεξεργασία και εμπορία κοραλλιών έναντι καταβολής ανταποδοτικού τέλους υπέρ του Δημοσίου, ύψους ενός εκατομμυρίου ( 1.000.000 ) δρχ. το χρόνο καθώς και την επιβολή διοικητικών κυρώσεων, πρόστιμο μέχρι δέκα εκατομμύρια (10.000.000) δραχμές και ποινικών (φυλάκιση τουλάχιστον 3 μήνες). Με το Ν. 2040/1992 το διοικητικό πρόστιμο ορίστηκε σε δεκαπέντε εκατομμύρια (15.000.000) δραχμές.Οι λεπτομέρειες εφαρμογής του όμως, όπως συνηθίζεται, θα ορίζονταν με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος το οποίο τελικά εκδόθηκε μετά από επτά (7) χρόνια. Ήταν το ΠΔ 324/1994 «Εκμετάλλευση κοραλλιογενών σχηματισμών». Δηλαδή, με απλά λόγια :
Επί εικοσιπέντε (25) χρόνια η Ελληνική Πολιτεία – σκόπιμα ή όχι – αδιαφορούσε. Όταν ευδόκησε να νομοθετήσει, τα κοράλλια είχαν πλέον εξαφανιστεί από τον ελληνικό βυθό και μαζί με αυτά και τα χρήματα που θα της αποδίδονταν αν οι νόμοι λειτουργούσαν έγκαιρα προς το κοινό και όχι το ίδιον όφελος.
***
Αναφέρθηκε μια πολύ ειδική περίπτωση με τα κοράλλια. Αλλά το θέμα είναι γενικότερο. Η μη χρηστή διαχείριση και εκμετάλλευση του «εθνικού μας πλούτου», των κοιτασμάτων ποικιλίας ορυκτών, της γεωθερμίας, των υδρογονανθράκων κλπ, έχει επιτείνει το δημοσιοοικονομικό πρόβλημα της Ελλάδος.
Κρατικοί λειτουργοί και πολίτες, τα πρόσωπα των δυο πλευρών του συστήματος, εκμεταλλεύονταν άλλοτε την «κωλυσιεργία», άλλοτε την «γραφειοκρατία» και άλλοτε τα «παραθυράκια» του νόμου, μετατρέποντας την Πολιτεία από «ενάρετη» σε «διάτρητη» και από «ευημερούσα» σε «πτωχεύσασα».
Μήπως ήρθε ο καιρός, μέσα από την κρίση που ζούμε, όλοι μας (πολιτικοί και πολίτες) να ξαναβρούμε το δρόμο μας ;
Μήπως πρέπει επιτέλους να ενδιαφερθούμε για την Πατρίδα, και όχι για την «πάρτη» μας ; Μήπως πρέπει να αξιοποιήσουμε και όχι να ξεπουλήσουμε τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της ;
Αλεξανδρούπολη Μάρτιος 2013
ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ
Υποναύαρχος Λ.Σ (ε.α)