Σχέδιο Ανάν; Καμιά σχέση!

Γράφει η Σοφία Βούλτεψη

Η δίκαιη επίλυση του Κυπριακού δεν απαιτεί μόνο εθνική ομοψυχία σε…

Ελλάδα και Κύπρο.

Απαιτεί η ομοψυχία αυτή να βασίζεται στην ανάγκη σεβασμού των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Απαιτεί και μνήμη.

Για παράδειγμα, δεν πρέπει να ξεχνάμε – το είχε εύστοχα σημειώσει σε παλαιότερο άρθρο της η Κύπρια δημοσιογράφος, με βαθιά γνώστη του μεγάλου εθνικού ζητήματος – ότι όλα αυτά τα χρόνια τα Κυπριόπουλα πρώτα μαθαίνουν να λένε «δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία» και μετά… μαμά και μπαμπά!

Υπενθυμίζεται επίσης ότι οι Συνθήκες Ζυρίχης – Λονδίνου (1960) προβλέπουν πολιτική ισότητα των δύο κοινοτήτων και ο Μακάριος μιλούσε για ανεξαρτησία και πολιτική ισότητα.

Ένα το κρατούμενο και αυτά δεν τα αμφισβητεί – ούτε τα αμφισβήτησε – κανείς.

Αλλά και όλα αυτά τα χρόνια ουδείς μπήκε στον κόπο να επιβάλει στην άλλη πλευρά αυτό επί του οποίου συμφωνούσαν όλοι.

Γίνεται τώρα.

Προφανώς επειδή έχουν βρεθεί τα κοιτάσματα στην κυπριακή ΑΟΖ και επομένως θέλουν όλοι (και η Κύπρος) να κάνουν τη δουλειά τους χωρίς προβλήματα.

Αυτό, όμως, δεν μπορεί να αποτελεί λόγο για απώλεια μνήμης και σύγκριση μεταξύ αυτών που προβλέπει το σχέδιο κοινού ανακοινωθέντος και του Σχεδίου Ανάν.

Διότι απέχουν παρασάγγας.

Το μεν κοινό ανακοινωθέν (που δεν αποτελεί λύση, αλλά βάση για συζήτηση) προβλέπει «διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως αυτή καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, με μια και μόνη κυριαρχία, μια και μόνη διεθνή προσωπικότητα και μια και μόνη ιθαγένεια», με αναφορές δηλαδή στα ψηφίσματα του ΟΗΕ και στο κοινοτικό κεκτημένο.

Η σχιζοφρένεια του Σχεδίου Ανάν

Αντίθετα, το Σχέδιο Ανάν ήταν ένα σχιζοφρενικό κείμενο, που αγνοούσε τόσο τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, όσο και το κοινοτικό κεκτημένο – μην ξεχνάμε πως η Κύπρος έχει μπει ολόκληρη στην ΕΕ και το κοινοτικό κεκτημένο τελεί εν αναστολή στο υπό κατοχή βόρειο τμήμα της – και προέβλεπε τη δημιουργία ενός κράτους – τρελοκομείου.

Ας θυμηθούμε:

Το Σχέδιο Ανάν επιδόθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2002. Στις 17 Νοεμβρίου η τότε κυβέρνηση της Ελλάδας έδωσε επιλεκτικά σε μια εφημερίδα τις συνοδευτικές επιστολές Ανάν με οδηγίες που έθεταν ασφυκτικά πλαίσια μέχρι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Κοπεγχάγης.

Προέβλεπε (το Σχέδιο Ανάν), μια ανίσχυρη κεντρική κυβέρνηση, τρεις κυβερνήσεις, τέσσερα νομοθετικά σώματα, στήριξη στην ένταξη της Τουρκίας, διατήρηση του καθεστώτος εγγυήσεων, (δηλαδή δικαίωμα στις εγγυήτριες δυνάμεις για μονομερείς επεμβάσεις), παραμονή των εποίκων – αν και ο εποικισμός αποτελεί έγκλημα πολέμου- περιορισμούς στην αγορά ακινήτων, απαγόρευση ελεύθερης εγκατάστασης, παραμονή στρατού τρίτων χωρών, περιορισμούς στην Ιθαγένεια, αφού έμεναν χωρίς δικαίωμα ψήφου οι Ελληνοκύπριοι που θα εγκαθίσταντο υπό τουρκοκυπριακή διοίκηση, ίδρυση Ανωτάτου Δικαστηρίου με τη συμμετοχή τριών Ελληνοκυπρίων, τριών Τουρκοκυπρίων και τριών ξένων δικαστών και αναγνώριση της τουρκικής γλώσσας ως ευρωπαϊκής – συνέδεε δηλαδή το Σχέδιο Ανάν την «επίλυση» του Κυπριακού με την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ.

Με το Σχέδιο Ανάν, τα συνιστώντα κράτη θα είχαν δικές τους σημαίες και ύμνους – μάλιστα ο ΟΗΕ είχε σπεύσει να… προκηρύξει και τον σχετικό δημόσιο διαγωνισμό αλά Γιουροβίζιον!

Ειδικά όσον αφορά στην παραμονή των εποίκων, το Σχέδιο Ανάν προέβλεπε να μείνουν στην Κύπρο όχι μόνο αυτοί που είχαν παντρευτεί ή γεννηθεί εκεί, αλλά και 45.000 άτομα επιπλέον.

Όσον αφορά στους περιορισμούς στην αγορά ακινήτων από Ελληνοκυπρίους, αυτοί θα αίρονταν μετά 15 χρόνια, ενώ όσον αφορά στην ελεύθερη εγκατάσταση, δεν επιτρεπόταν άνω του 5% για 19 χρόνια.

Προέβλεπε επίσης ότι ως το 2011 θα έμεναν στο νησί 12.000 στρατιώτες των εγγυητριών δυνάμεων (6.000 από την κάθε μια), που το 2018 θα μειώνονταν σε 3.000 από την κάθε μια.

Προβλεπόταν επίσης ότι ο αριθμός των στρατιωτών θα επανεξεταζόταν οριστικά το 2010 και θα αποχωρούσαν οριστικά με την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. – άλλη μια πίεση για είσοδο της Τουρκίας.

Και διευκρινιζόταν ότι ο εναέριος χώρος, τα χωρικά ύδατα και η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη ανήκουν στην Ενωμένη Δημοκρατία της Κύπρου – οπότε αποκλείονταν οι έρευνες για κοιτάσματα πριν από τη λύση.

Μέχρι την «τελική» του μορφή, το σχέδιο Ανάν υπέστη αρκετές αλλαγές (όπως να λογίζεται ως μία ψήφος αυτή των τριών ξένων δικαστών – που την καθιστούσε ακόμη καθοριστικότερη – και η επιστροφή 100.000 προσφύγων στις πατρογονικές εστίες), αλλά στην ουσία του παρέμεινε το ίδιο.

Τον Φεβρουάριο του 2003 οι κυπριακές εκλογές εξελίχθηκαν σε δημοψήφισμα κατά του Σχεδίου Ανάν και οδήγησαν στην ήττα Κληρίδη και στον προεδρικό θώκο τον Τάσσο Παπαδόπουλο.

Ακολούθησε, στις 16 Απριλίου 2003, επί ελληνικής προεδρίας, η ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, αλλά με εξαίρεσή της από τον ευρωστρατό, καθώς το Κείμενο της Άγκυρας για τον Ευρωστρατό είχε μετονομαστεί σε Κείμενο των Βρυξελλών (Νοέμβριος 2002).

Έτσι, αποφασίστηκε ότι η Κύπρος δεν θα λαμβάνει μέρος σε στρατιωτικές επιχειρήσεις του ευρωστρατού στις οποίες θα γίνεται χρήση μέσων του ΝΑΤΟ και δεν θα λαμβάνει διαβαθμισμένες πληροφορίες προερχομένες από το ΝΑΤΟ.

(Ανάλογες αποφάσεις είχαν ληφθεί και για τη Μάλτα, της οποίας όμως, τον Μάρτιο του 2008, έγινε δεκτό το αίτημα για επανένταξη στο ΝΑΤΟ, με την Κύπρο να παραμένει η μοναδική χώρα-μέλος της ΕΕ εκτός Συμμαχίας).

Στο δημοψήφισμα της 24ης Απριλίου 2004, με τον αείμνηστο Τάσσο Παπαδόπουλο («παρέλαβα κράτος, δεν θα παραδώσω κοινότητα»), το Σχέδιο Ανάν απορρίφθηκε με το «Όχι» να λαμβάνει 75,8% και το «Ναι», 24,1%.

Τότε, η Λευκωσία είχε αποστείλει στις χώρες-μέλη του ΟΗΕ υπόμνημα με το οποίο εξηγείτο γιατί οι Ελληνοκύπριοι ψήφισαν «Όχι» και όπου ως σημαντικότερο στοιχείο αναφερόν πως στο Σχέδιο Ανάν δεν γινόταν πουθενά αναφορά σε δικοινοτική διζωνική ομοσπονδία, που αποτελεί στόχο από το 1977.

Οι προσπάθειες συνεχίστηκαν

Πρέπει, όμως, να θυμηθούμε ότι οι προσπάθειες για λύση δεν σταμάτησαν μετά το δημοψήφισμα.

Ο Τάσσος Παπαδόπουλος επιδίωκε λύση και για τον λόγο αυτό, όταν τελείωσε η αναταραχή, σε συνεργασία με τα κόμματα, κωδικοποίησε τα 13 σημεία, όπου απαιτούνταν αλλαγές, όσον αφορά στο Σχέδιο Ανάν:

Ασφάλεια –εγγυήσεις, διασφάλιση επιστροφής εδαφών, χρονοδιάγραμμα επιστροφής εδαφών, έποικοι, ζητήματα σχετικά με Συνθήκη Σένγκεν, πολιτική ισότητα, τρόπος λήψης αποφάσεων σε διοικητικό επίπεδο, καθορισμός μηχανισμός για δημοσιονομική πολιτική, διασφάλιση επενδύσεων στην τουρκοκυπριακή πολιτεία, διασφάλιση λειτουργίας της Κεντρικής Τράπεζας, οικονομικά ζητήματα που αφορούσαν κυρίως τις αποζημιώσεις, διαδικασία επίλυσης δικοινοτικών διαφορών, προεδρικό συμβούλιο.

Στα τέσσερα πρώτα συμφώνησαν όλοι, στα άλλα είχαν διαφορετικές προτάσεις.

Στις 22 Δεκεμβρίου 2004, κατά τη συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου, όλα τα κυπριακά κόμματα συμφώνησαν σε πέντε βασικούς πυλώνες (απόφαση που επικυρώθηκε κατά τη συνάντηση Καραμανλή – Παπαδόπουλου στη συνάντησή τους της 25ης Ιανουαρίου 2005):

1. Το Σχέδιο Ανάν δεν γίνεται δεκτό ως έχει (απαιτούνται ουσιαστικές αλλαγές).

2. Η Ελληνοκυπριακή πλευρά δεν αποδέχεται νέες διαπραγματεύσεις υπό πίεση και ασφυκτικά χρονικά περιθώρια.

3. Αποκλεισμός νέας επιδιαιτησίας (οποιουδήποτε) διότι το προηγούμενο πείραμα (με τον Κόφι Ανάν) αποδείχτηκε ολέθριο.

4. Αποσύνδεση της διαδικασίας επίλυσης του Κυπριακού από την ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας.

5. Για να κληθούν οι Ελληνοκύπριοι σε νέο δημοψήφισμα, πρέπει προηγουμένως να υπάρξει συμφωνημένη λύση.

Εδώ βρισκόμαστε τώρα.

Είναι η ώρα της μεγάλης ευθύνης και δεν χωρούν κραυγές και «ανησυχίες».

Ειδικά από τον ΣΥΡΙΖΑ, που ως Συνασπισμός είχε υποστηρίξει το Σχέδιο Ανάν, ως ΣΥΡΙΖΑ καλούσε την Κύπρο να βρεθεί εκτός ευρώ, πανηγυρίζοντας για το νέο «ηρωικό Όχι», του οποίου όλοι γνωρίζουμε την κατάληξη και τώρα διαμαρτύρεται για «επιλεκτική ενημέρωση» και «εθνικά επικίνδυνους χειρισμούς» εκ μέρους του προέδρου Αναστασιάδη, επειδή αυτός, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα, ενημέρωσε μόνο τον Σαμαρά και την κυβέρνηση.

Τώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ μιλά για την ανάγκη μιας δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας με μία ιθαγένεια, μία κυριαρχία, μία διεθνή προσωπικότητα, χωρίς ξένη στρατιωτική παρουσία.

Αλλά προφανώς όταν υποστήριζε το Σχέδιο Ανάν δεν είχε… προσέξει πως όλα αυτά απουσίαζαν…

elzoni.gr