Αβοκάντο ή βουτυρόδεντρο. Το δέντρο που καλλιέργησαν πρώτοι οι Αζτέκοι, κάτοικοι του Μεξικού. Οι καρποί αυτού του δέντρου ήταν συστατικό της διατροφής τους, θεωρούνταν όμως ότι ήταν σημαντικοί και… πέραν της διατροφής. Όπως διαπιστώθηκε μετά από αρχαιολογικές ανασκαφές στο Περού, σπόροι αβοκάντο ανακαλύφθηκαν σε ταφικό εύρημα του 8ου αιώνα π.Χ.
Οι σπόροι αυτοί συνόδευαν το νεκρό στην τελευταία του κατοικία, διότι οι αφροδισιακές τους ιδιότητες θεωρούνταν χρήσιμες και στη μετά θάνατο ζωή. Το αβοκάντο λατρεύτηκε και εκτιμήθηκε για τις διατροφικές και θεραπευτικές του ιδιότητες.
Το βουτυρόδεντρο πρωτοεμφανίστηκε και καλλιεργήθηκε στο Μεξικό, πάρα ταύτα η καλλιέργειά του εξαπλώθηκε. Το 17ο αιώνα διαδόθηκε η καλλιέργειά του στην Τζαμάικα και στη συνέχεια, στα μέση του 18ου αιώνα, στις τροπικές περιοχές της Ασίας. Αρχές του 20ού αιώνα πάλι στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, ειδικά στη Φλόριντα και στην Καλιφόρνια, και λίγο αργότερα στο Ισραήλ. Μετά το Ισραήλ ήρθε στην Ελλάδα και παράλληλα στην Ισπανία. Κάπως έτσι απέκτησε τη φήμη που έχει σήμερα.
Όσον αφορά τώρα στην Κρήτη, το εξωτικό αυτό δέντρο ξεκίνησε να καλλιεργείται πειραματικά τη δεκαετία του 1970, μέσω ενός προγράμματος από το Ινστιτούτο Ελιάς και Υποτροπικών Φυτών Χανίων. Σιγά-σιγά και αφού φάνηκε ότι οι καλλιέργειες αυτές πήγαιναν πολύ καλά, οι παραγωγοί ξεκίνησαν να κάνουν δειλά-δειλά τις πρώτες τους εμπορικές φυτείες. Το πρόγραμμα αυτό είχε επιδοτηθεί με 1,8 δισ., δυστυχώς όμως δεν αξιοποιήθηκε σωστά και δεν προχώρησε.
Το σχέδιο τότε προέβλεπε να φυτευτούν περίπου 20.000 στρέμματα και στην πραγματικότητα δε φυτεύτηκαν πάνω από 3.000 με 4.000 στρέμματα σε Ρέθυμνο και Χανιά.
Φάνηκε ότι ο κόσμος δεν ήταν έτοιμος. Παράλληλα οι συνεταιρισμοί ήταν ανύπαρκτοι και γενικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν ενθάρρυναν την προσπάθεια αυτή, με αποτέλεσμα να μην προχωρήσουν οι καλλιέργειες αβοκάντο στην Κρήτη. Μετά το 2007-2008, με την οικονομική κρίση, άρχισε ξανά η σκέψη για τις καλλιέργειες αβοκάντο. Χωρίς επιδοτήσεις πλέον, άρχισαν καλλιεργητές να φυτεύουν αβοκάντο στα Χανιά, διότι είχαν αντιληφθεί ότι ήταν από τις πιο δυναμικές καλλιέργειες όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σ’ όλο τον κόσμο. Οι καρποί του αβοκάντο τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν διαρκώς αυξανόμενη ζήτηση στις αγορές της Ευρώπης, ενώ αντίστοιχα η προσφορά τους είναι μικρή.
Εως 1.800 τόνοι στο νομό Χανίων
Σήμερα οι καλλιεργητές αβοκάντο στα Χανιά έχουν πολλαπλασιαστεί και το αβοκάντο πλέον αποτελεί μια επιτυχημένη υποτροπική καλλιέργεια στο νησί της Κρήτης. Στο νομό Χανίων παράγονται από 1.500 μέχρι 1.800 τόνοι αβοκάντο και μάλιστα είναι γνωστά για την ποιότητά τους. Τα χανιώτικα αβοκάντο έχουν αποκτήσει διεθνή φήμη, γι’ αυτό και έχουν γίνει περιζήτητα στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στις οποίες και εξάγονται.
Το βουτυρόδεντρο δεν ευδοκιμεί παντού. Ευδοκιμεί σε τροπικές περιοχές, αλλά και στο μεσογειακό κλίμα, σε περιοχές όπου ευδοκιμούν κυρίως εσπεριδοειδή και ειδικά λεμονιές. Η καλλιέργειά του έχει ιδιαίτερες απαιτήσεις όσον αφορά στο έδαφος, το κλίμα και το νερό. Στη δυτική Κρήτη φάνηκε από την πρώτη στιγμή ότι οι καλλιέργειες αυτές είναι ικανές για να αναπτυχθούν. Η καλλιέργειά τους χαρακτηρίζεται ως εύκολη για τα Χανιά και το Ρέθυμνο, και τον τελευταίο καιρό το Τμήμα Φυτικής Παραγωγής της Σχολής Τεχνολογίας Γεωπονίας του ΤΕΙ Κρήτης ασχολείται προκειμένου να αναπτυχθούν οι καλλιέργειες αυτές και σε άλλους νομούς της Κρήτης. Έχουν ήδη φυτευτεί βουτυρόδεντρα στην περιοχή του Κουτσουρά στο Λασίθι και υπάρχουν σημάδια ενθαρρυντικά ότι μπορούν να αναπτυχθούν και εκεί.
Γενικά θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι καλλιεργείς αβοκάντο αναπτύσσονται σε περιοχές με ήπιο χειμώνα. Δεν ευδοκιμούν σε περιοχές με πολύ αέρα, χρειάζονται έδαφος στραγγερό, γόνιμο, βαθύ, που δεν έχει πολύ ανθρακικό ασβέστιο, και θέλουν νερό καλής ποιότητας, που να μην έχει χλώριο, ούτε άλλα μέταλλα, ειδικά βόριο.
Η υγρή ατμόσφαιρα ευνοεί
Η υγρή ατμόσφαιρα, όπως στις τροπικές περιοχές, που βρέχει συνέχεια, ευνοεί αυτά τα δέντρα και ειδικά κατά την περίοδο της άνθισης, που είναι ο Μάιος μήνας. Όλα αυτά καθιστούν αναγκαίο τον προγραμματισμό και τον έλεγχο του χωραφιού και του σημείου όπου πρόκειται να γίνουν νέες φυτεύσεις. Επίσης, σημαντικό είναι να γίνει σωστά η επιλογή της ποικιλίας που θα φυτευτεί, μιας και οι ποικιλίες αβοκάντο ξεπερνούν τις 200. Στα Χανιά έχουν αναπτυχθεί με επιτυχία 22 ποικιλίες αβοκάντο. Από αυτές η πιο εμπορική ποικιλία είναι η Haas, ποικιλία διαθέσιμη από Μάρτιο ως Ιούνιο, ενώ η πιο νόστιμη είναι η Fuerte, που η εποχή της είναι από το Δεκέμβριο ως το Μάρτιο.
Ο καρπός τώρα του βουτυρόδεντρου, γνωστός ως αβοκάντο ή “αχλάδι του αλιγάτορα”, έχει σχήμα ωοειδές. Εξωτερικά το χρώμα του είναι σκούρο πράσινο και σε μερικές περιπτώσεις, ανάλογα με την ποικιλία και το κλίμα της περιοχής στο οποίο καλλιεργείται, μοβίζει ελαφρώς. Στο εσωτερικό του είναι κιτρινωπό προς κιτρινοπράσινο και η υφή του είναι βουτυρώδης, λιπαρή.
Το αβοκάντο προσφέρεται ιδιαίτερα για βιολογική καλλιέργεια. Δεν έχει εχθρούς και ασθένειες, άρα δεν επιβαρύνεται με φυτοφάρμακα. Η πυκνότητα του φυλλώματος και η ανάπτυξη του δέντρου έχουν σαν αποτέλεσμα έναν ανεπαρκή φωτισμό κάτω από το δέντρο, που δεν ευνοεί την ανάπτυξη ζιζανίων μέσα στην καλλιέργεια. Συνεπώς μπορεί να αναπτυχθεί χωρίς την ανάγκη προσθήκης χημικών λιπασμάτων και η καλλιεργητική φροντίδα που χρειάζεται είναι στον έλεγχο της ποσότητας του νερού, στο κλάδεμα και στην ενίσχυση του εδάφους μόνο με κοπριά.
Οι ευεργετικές του ιδιότητες
Τα τελευταία χρόνια, οι Κρητικοί ανακαλύπτουν όλο και περισσότερο τα μυστικά της καλλιέργειας του αβοκάντο, μα και τα οφέλη αυτού του καρπού. Έρευνες που γίνονται αποδεικνύουν τις ευεργετικές του ιδιότητες, που είναι πολυάριθμες. Ο καρπός του αβοκάντο είναι πλούσιος σε θρεπτικά συστατικά. Θεωρείται ως πλήρη τροφή, γιατί ο καρπός αυτός είναι προικισμένος από τη φύση. Περιέχει όλα τα μέταλλα σε μεγάλες ποσότητες, πρωτεΐνες, λίγα σάκχαρα, καλής ποιότητας λιπαρά, βιταμίνες της σπάνιας σειράς Β, που δεν υπάρχουν σε άλλα φρούτα παρά μόνο στο κρέας. Ο καρπός του αβοκάντο είναι μια πλήρης τροφή, όπως το γάλα, γι’ αυτό μάλιστα όσοι δεν είναι κρεατοφάγοι και όσοι προσέχουν τη διατροφή τους, αντικαθιστούν το κρέας με το αβοκάντο.
Οι θρεπτικές και αντιοξειδωτικές του ιδιότητες συμβάλλουν δραστικά στον ανθρώπινο οργανισμό και τα λιπαρά οξέα που περιέχει – ωφέλημα για την υγεία – το καθιστούν ως υψηλής ποιότητας καρπό για τη διατροφή. Καταλαβαίνουμε λοιπόν γιατί έχει μεγάλη ζήτηση στην Ευρώπη και σε άλλες βόρειες χώρες.
Της Βούλας Νεονάκη
Πηγή : Νέα Κρήτη