Σαν σήμερα, το 1904, πεθαίνει από δηλητηρίαση που του προκάλεσαν οι χημικές ουσίες των χρωμάτων, ο Νικηφόρος Λύτρας, ένας από τους…
Γεννημένος στην Τήνο, ο Λύτρας θεωρείται πως άνοιξε τον καμβά της νεοελληνικής ζωγραφικής, τόσο ως εκπρόσωπος της Σχολής του Μονάχου όσο πρωτοπόρος στη διδασκαλία των Καλών Τεχνών στην Ελλάδα.
Γιος λαϊκού μαρμαρογλύπτη, φεύγει από την Τήνο για την Αθήνα σε ηλικία δεκαοκτώ ετών, για να παρακολουθήσει το τότε Σχολείο των Τεχνών. Μέντοράς του είναι ο Γερμανός διευθυντής της Σχολής, Λούντβιχ Τίερς, ο οποίος αντιλαμβάνεται την καλλιτεχνική ιδιοφυΐα του Λύτρα και αναλαμβάνει την καθοδήγησή του.
Ο Νικηφόρος Λύτρας λαμβάνει υποτροφία για να σπουδάσει στη Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου, όπου «χτυπάει» η καρδιά της ευρωπαϊκής καλλιτεχνικής ζωής. Εκεί ασχολείται με την «ιστορική ζωγραφική», αντλώντας έμπνευση από την την ελληνική μυθολογία και ιστορία (Ο απαγχονισμός του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, Η Πηνελόπη διαλύει τον ιστό της, Η Αντιγόνη εμπρός στο νεκρό Πολυνείκη).
Η μετέπειτα καλλιτεχνική του πορεία είναι τόσο εκτενής και πολυδιάστατη, που πολύ δύσκολα μπορεί να κατηγοριοποιηθεί. Κυρίαρχο μοτίβο του έργου του, αποτελούν οι ηθικογραφικοί του πίνακες, με θέματα της ζωής στο χωριό και την πόλη, που ακτινοβολούν ολόκληρη τη θέρμη και τη φωτεινή του αγάπη για την ελληνική ζωή και το αγνό ελληνικό σπίτι (Ψαριανό μοιρολόι, Παιδί που στρίβει τσιγάρο, Η αναμονή, Ο κακός έγγονος, Η κλεμμένη, το Μετά την πειρατείαν, Η αρραβωνιασμένη, Το λιβάνισμα, Η ορφανή, Τα άνθη του επιταφίου, Ο όρθρος, Ο γαλατάς, Το φίλημα, Το αυγό του Πάσχα, Ο μάγκας και Τα κάλαντα).
Διατήρησε για 38 ολόκληρα χρόνια την έδρα της Ζωγραφικής στη Σχολή Καλών Τεχνών, από την οποία μετέφερε την καλλιτεχνική του ιδιοσυγκρασία, σε μια σειρά από σπουδαίους Έλληνες ζωγράφους, όπως ο Γεώργιος Ιακωβίδης, ο Πολυχρόνης Λεμπέσης, ο Περικλής Πανταζής, ο Γεώργιος Ροϊλός και ο Νικόλαος Βώκος. Παρά την προσωπική του προτίμηση στην καλλιτεχνική φόρμα της Σχολής του Μονάχου, ο Νικηφόρος Λύτρας προέτρεπε πάντα τους μαθητές του να είναι ανοιχτοί στα νέα ρεύματα.
