Πώς προστατεύεται το ιδιωτικό στο απέραντο ψηφιακό σύμπαν; Πώς διαφυλάσσονται τα προσωπικά δεδομένα στο διαδίκτυο;

Σε αυτά και σε άλλα ερωτήματα απαντά το βιβλίο «Η σχέση πνευματικών δεδομένων και πνευματικής ιδιοκτησίας στο διαδίκτυο», της δικηγόρου Βικτώριας Μπαντή- Μαρκούτη.

Σε 339 σελίδες η συγγραφέας ερευνά, καταγράφει, αναλύει, σχολιάζει, θέτει ερωτήματα και επιχειρεί απαντήσεις για αυτό τον νέο ιντερνετικό κόσμο, όπου …
συγκρούονται δικαιώματα και υποχρεώσεις .

Προτάσσοντας το απόφθεγμα «Η ιδιωτική ζωή είναι σαν τον καθαρό αέρα- κάποτε υπήρχε πολύ και από τα δύο, αλλά η τεχνολογία τα μείωσε», πληροφορεί για τα διεθνή κείμενα που διασφαλίζουν την ιδιωτική ζωή: Το άρθρο 12 της Παγκόσμιας Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το άρθρο 17 της Διεθνούς Σύμβασης Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων, το άρθρο 16 της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα του Παιδιού. Οι συμβάσεις αυτές – τονίζει- διέπονται από τη δυτική αντίληψη της ζωής, γιατί στην υποσαχάρια Αφρική η έννοια της ιδιωτικότητας σχεδόν δεν υφίσταται. Εκεί ο Χάρτης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του 1981 δεν λέει λέξη για το δικαίωμα αυτό, δίνει όμως έμφαση στα δικαιώματα της οικογένειας, της κοινότητας και του κράτους.

Αναφερόμενη στην Ελλάδα, υπογραμμίζει το νομικό οπλοστάσιο που μπορεί να επικαλεσθεί ο θιγόμενος πολίτης και συγκεκριμένα τα άρθρα: 2, 9, 19 και 93 του Συντάγματος, τις διατάξεις 17 ως 60, 281 έως 288, 914, 119 και 920 του Αστικού Κώδικα, τα άρθρα 361 έως 367, 369, 370 και 370 Α του Ποινικού Κώδικα, και τα άρθρα 329 και 330 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Στην ενότητα για τα προσωπικά δεδομένα στην Ελλάδα επισημαίνει ότι ο νόμος 2472 του 1997 κάνει μια εξισορρόπηση μεταξύ της ελευθερίας της έκφρασης και της προσωπικής ζωής, καθορίζοντας ότι : «Η επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων των δημοσίων προσώπων για δημοσιογραφικούς σκοπούς επιτρέπεται αποκλειστικά για την άσκηση δημοσιογραφικού επαγγέλματος, ενώ δεν επιτρέπεται για την άσκηση ερασιτεχνικής δημοσιογραφίας».

Ως χαρακτηριστική υπόθεση σύγκρουσης δικαιωμάτων παραθέτει την δικαστική απόφαση για τη προβολή ρεπορτάζ τηλεοπτικού σταθμού που δημοσιοποίησε συνομιλίες μητροπολίτη με ερωτικούς του συντρόφους. Η απόφαση έκρινε ότι η επίκληση του άρθρου 5 του Συντάγματος για το δικαίωμα των πολιτών στην πληροφόρηση είναι προσχηματική, διότι η πληροφόρηση του κοινού μπορούσε να γίνει με έκθεση των γεγονότων χωρίς αναπαράσταση συνομιλητών, δραματοποίηση. Έτσι, η επανάληψη επί έξι συνεχόμενες ημέρες της εκπομπής κρίθηκε ότι συνιστά σκανδαλοθηρική προσέγγιση της επικαιρότητας η οποία μπορεί να επιφέρει βλάβη στην ηθική και πνευματική ανάπτυξη των ανηλίκων , γι ΄αυτό και επιβλήθηκε το πρόστιμο των 250.000 ευρώ.

Και για να καταλάβει κανείς πόσο έντονα υποκειμενικά είναι τα θέματα αυτά, η συγγραφέας σημειώνει ότι συμφωνεί με την άποψη της μειοψηφίας, όπως δημοσιεύθηκε στο κείμενο της απόφασης του Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης, κατά την οποία δεν θα έπρεπε να επιβληθεί καμία κύρωση, διότι η ιδιωτική ζωή του μητροπολίτη, ο οποίος τέθηκε σε εξάμηνη αργία από την Εκκλησία για τέτοιες συμπεριφορές, ενδιαφέρει πλήρως το κοινό, η δε προβολή των πτυχών της ζωής του, έστω και με δραματοποιημένο τρόπο, βοηθά την κάθαρση της Εκκλησίας.

Τα ασαφή όρια φαίνεται πως δημιουργούν ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα αν λάβουμε υπόψη μας μια από τις πολλές υποθέσεις που αναλύει η συγγραφέας, όπως είναι αυτή του Νικολά Σαρκοζί. Όταν ήταν υπουργός Εσωτερικών είχε προσφύγει στα δικαστήρια κατά του εκδοτικού οίκου First να μην εκδώσει τη βιογραφία της γυναίκας του, στην οποία αποκάλυπτε τις σχέσεις της με τον ίδιο και τον εραστή της.

Το δικαστήριο δέχθηκε την προσφυγή και κατέσχεσε 25.000 αντίτυπα. Όμως, το βιβλίο εκδόθηκε χωρίς ποινικά προβλήματα από τον εκδοτικό οίκο Hachette πως; Με τη μορφή μυθιστορήματος υπό τον τίτλο «Ανάμεσα στην καρδιά και στη λογική»… Το έργο – διατριβή της Βικτώριας Μπαντή- Μαρκούτη ολοκληρώνεται με ένα καίρια κεφάλαιο που αφορά τα διαδικτυακά μέτρα προστασίας, θέματα κρυπτογραφίας, το λογισμικό κατασκοπείας και τους μηχανισμούς αυτοπροστασίας.

Στο τέλος του τόμου ο αναγνώστης, είτε επιστήμονας είναι, είτε οργισμένος πολίτης, είτε θιγόμενο δημόσιο πρόσωπα, είτε προσβληθείσα νοικοκυρά, μπορεί να ανατρέξει στη πλούσια βιβλιογραφία, στην πολυπολιτισμική νομολογία, στους ειδικευμένους διαδικτυακούς τόπους και μετά… διαβασμένος και διαβασμένη, να απευθυνθεί σε δικηγόρο έχοντας κατά νου τα λόγια της συγγραφέως για αυτό το νέο.. «φρούτο»: «Το διαδίκτυο, αποτελεί παγκόσμια τηλεπικοινωνιακή υπηρεσία και νέα παγκόσμιο βήμα που πρέπει να έχει ανθρωποκεντρικό χαρακτήρα».

Μιλώντας με ειδικούς στην προώθηση ιστοσελίδων και έμπειρους web designers μας τόνισαν όμως ότι η χαοτική φύση του διαδικτύου καθιστά ιδιαίτερα προβληματική τον εντοπισμό ανώνυμων συγγραφέων που κατέχουν ειδικές γνώσεις και απλό λογισμικό που εύκολα ο καθένας μπορεί να εξασφαλίσει.

Πηγή: ΑΠΕ/ΜΠΕ, Κώστας Μαρδάς