Οι αντιδράσεις για τις διαθεσιμότητες στο Δημόσιο, ο αναβρασμός στην Κοινοβουλευτική Ομάδα και η επόμενη αξιολόγηση της τρόικας δημιουργούν… προεκλογικό κλίμα
«Κρυφοί άσοι» στα χέρια της κυβέρνησης το πρωτογενές πλεόνασμα, οι αποκρατικοποιήσεις και η δέσμευση των Ευρωπαίων για ελάφρυνση …
χρέους το 2014
Εντονο προβληματισμό προκαλούν στην κυβέρνηση αλλά και στα στελέχη της Κ.Ο. της Ν.Δ. οι τελευταίες εξελίξεις, καθώς το κλίμα που διαμορφώνεται τόσο στο εσωτερικό όσο και στις ήδη δύσκολες σχέσεις με τους δανειστές προμηνύουν ένα «θερμό φθινόπωρο». Τα
προβλήματα και οι αντιδράσεις που παρουσιάστηκαν με τις αλλαγές στο Δημόσιο, αλλά κυρίως η στάση των Ευρωπαίων και του ΔΝΤ, όπου και περίμεναν μέχρι την τελευταία ουσιαστικά στιγμή για να ανακοινώσουν την εκταμίευση της επόμενης δόσης, όχι μόνο δημιουργούν πονοκέφαλο στο Μαξίμου, αλλά επαναφέρουν στο προσκήνιο μια έντονη συζήτηση για το κατά πόσο είναι εφικτό σε αυτό το περιβάλλον η κυβέρνηση να μπορέσει να προχωρήσει δυναμικά τις μεταρρυθμίσεις.
Σε αυτή τη λογική μάλιστα έχουν αρχίσει και πάλι να γίνονται εισηγήσεις για το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών τον Οκτώβριο -μετά τις γερμανικές εκλογές- με βασικό επιχείρημα την ανάγκη επίσπευσης των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων. Μάλιστα δεν είναι λίγοι οι οποίοι στις πρόσφατες δηλώσεις του γραμματέα του Υπουργικού Συμβουλίου Μπαλτάκου πως αν δεν ψηφιστούν τα νομοσχέδια το επόμενο διάστημα η χώρα θα οδηγηθεί σε εκλογές βλέπουν ακριβώς το κλίμα.
Η αξιολόγηση του Σεπτεμβρίου
Είναι πλέον βέβαιο πως το φθινόπωρο τα δεδομένα θα αλλάξουν. Στα τέλη Σεπτεμβρίου θα πραγματοποιηθεί εξάλλου η επόμενη αξιολόγηση του προγράμματος από την τρόικα. Η Αθήνα έχει λάβει το μήνυμα από παντού, και από το ΔΝΤ και από την Ε.Ε., πως δεν θα υπάρξει καμία ανοχή σε καθυστερήσεις στην υλοποίηση των δεσμεύσεων. Την ίδια ώρα όμως στο Μέγαρο Μαξίμου γνωρίζουν πολύ καλά πως η ελληνική κοινωνία έχει ξεπεράσει τα όριά της και πως καμία κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να περάσει νέα μέτρα από τη Βουλή.
Ακόμα και υπουργοί που σήμερα βρίσκονται στην πρώτη γραμμή, εκφράζουν επιφυλάξεις για το κατά πόσο είναι εφικτό να υλοποιηθούν όλες οι αλλαγές στο Δημόσιο τους επόμενους μήνες. Αν μάλιστα δεχθούμε πως η λογική των οριζόντιων μέτρων στις διαθεσιμότητες του Δημοσίου δεν θα συνεχισθούν τότε φαίνεται πολύ δύσκολο να βρεθούν άλλοι 12.500 δημόσιοι υπάλληλοι μέχρι το τέλος του έτους.
Το μπαλάκι όπως φαίνεται θα περάσει πλέον στους δημάρχους οι οποίοι και είναι αμφίβολο αν θα θελήσουν ή αν θα μπορέσουν να προχωρήσουν εκείνοι σε μετακινήσεις και αλλαγές υπαλλήλων τους. Ακόμα και στο οικονομικό επιτελείο όπου και διατηρούν την αισιοδοξία τους για πλεόνασμα στο τέλος του έτους κατανοούν πως οι πολίτες δύσκολα θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους καθώς τα χαράτσια θα συνοδευτούν από νέες εισφορές στην εφορία.
Σε κάθε περίπτωση ο προβληματισμός προκαλείται από το γεγονός ότι το β’ εξάμηνο του 2013 θα πέσουν όλοι οι φόροι μαζί και προφανώς αυτό θα δημιουργήσει και κοινωνικές εντάσεις. Στο υπουργείο Οικονομικών, πάντως, θεωρούν πως η εκτέλεση του Προϋπολογισμού κινείται ικανοποιητικά και πως η τρύπα του 1,6 δισ. που έχει παρουσιαστεί θα αρχίσει σύντομα να κλείνει.
Με δεδομένο ότι το τέλος του ’13 ο Προϋπολογισμός θα είναι ισοσκελισμένος στην κυβέρνηση θεωρούν ότι δεν θα χρειαστούν νέα μέτρα καθώς θα έχει καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό.
Πρωτογενές πλεόνασμα και συνέχιση των αποκρατικοποιήσεων
Αυτό όμως που προβληματίζει την κυβέρνηση είναι το γεγονός ότι μέσα στο φθινόπωρο θα πρέπει να ολοκληρωθούν η εκκαθάριση και η αποκρατικοποίηση της ΕΑΣ, της ΕΛΒΟ και της ΛΑΡΚΟ, να προχωρήσει η πληρωμή των ληξιπρόθεσμων προς την ΕΥΔΑΠ, έτσι ώστε να προχωρήσει η ιδιωτικοποίησή της και να ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του έτους και η κινητικότητα 12.500 χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων.
Ουσιαστική όμως ανησυχία προκαλείται από το γεγονός ότι το Μνημόνιο τελειώνει το 2014 και πλέον η μόνη πηγή χρηματοδότησης θα είναι τα 1,8 δισ. που θα δίνει κάθε τρίμηνο το ΔΝΤ μέχρι το 2016. Οι υπόλοιπες υποχρεώσεις της χώρας θα πρέπει να καλυφθούν από δανεισμό και εκεί ξεκινούν τα προβλήματα, καθώς ήδη έχει ξεκινήσει μία άτυπη συζήτηση στο εσωτερικό της κυβέρνησης πως αν είναι η χώρα να δανείζεται από τις αγορές με επιτόκιο της τάξης του 6% ή 7% , ίσως είναι καλύτερα να υπάρξει ένα νέο Μνημόνιο και μία νέα συμφωνία με τους εταίρους μας με ένα επιτόκιο του 2%.
Το νέο Μνημόνιο, πάντως, σαφώς θα συνοδεύεται και από νέα μέτρα με ό,τι αυτό σημαίνει για την κυβερνητική σταθερότητα και την κοινωνική συνοχή. Οι απειλές λοιπόν του κ. Μπαλτάκου για πρόωρη προσφυγή στις κάλπες σε περίπτωση που οι βουλευτές δεν υπερψηφίσουν όλες τις μνημονιακές υποχρεώσεις ίσως δεν είναι και τόσο… απειλές, αλλά διαμορφώνουν το κλίμα για μια αιφνιδιαστική κίνηση το φθινόπωρο από την πλευρά του πρωθυπουργού, ο οποίος έχοντας στα χέρια του έναν ισοσκελισμένο Προϋπολογισμό, τη δέσμευση των Ευρωπαίων για ελάφρυνση χρέους το 2014 και μία, δύο επιτυχίες στον τομέα των επενδύσεων και των αποκρατικοποιήσεων θα θέσει το διακύβευμα των αλλαγών και των μεταρρυθμίσεων προς τους πολίτες.
Με την κίνησή του αυτή ο Αντώνης Σαμαράς θα επιδιώξει να προχωρήσει τις δύσκολες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και να ξεπεράσει τα προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί με στόχο τη χάραξη μιας ευρύτερης πολιτικής αλλαγών το 2014. Με νωπή τη λαϊκή εντολή εξάλλου θα μπορέσει να διαχειρισθεί καλύτερα και το εκλογικό αποτέλεσμα των ευρωεκλογών αλλά και των εκλογών για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΕΙΧΑΝ ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ ΕΚΛΟΓΕΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ
Το παρασκήνιο της ΕΡΤ και το φλερτ με τις κάλπες
Η σύσκεψη στην οποία αποφασίστηκε το κλείσιμο της δημόσιας τηλεόρασης, η αποχώρηση Κουβέλη και η πίεση από Γαλλία, Γερμανία
Το θέμα των εκλογών δεν πέφτει για πρώτη φορά στο τραπέζι, καθώς, σύμφωνα με πληροφορίες, ο Αντώνης Σαμαράς είχε εξετάσει πολύ σοβαρά αυτό το ενδεχόμενο τον Ιούνιο, όταν και είχε διαπιστωθεί πως στο θέμα της κινητικότητας στο Δημόσιο δεν είχε γίνει καμία ουσιαστική κίνηση.
Σε μια θυελλώδη σύσκεψη μάλιστα στο γραφείο του πρωθυπουργού είχε για πρώτη φορά αποτυπωθεί ανοιχτά η πρόταση αυτή από συνεργάτες του, αλλά και υπουργούς, που εκτιμούσαν πως θα έπρεπε να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές, επισημαίνοντας την ανάγκη από τη μία να προχωρήσουν οι αλλαγές και από την άλλη να διασφαλιστεί η παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη.
Σε εκείνη τη σύσκεψη που είχε ξεκινήσει στις 10 το βράδυ και κράτησε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες η εκτίμηση πολλών ήταν πως ο Αντώνης Σαμαράς θα έπρεπε να εκμεταλλευθεί την πολιτική κρίση που είχε διαμορφωθεί με την απόφασή του να κλείσει η ΕΡΤ και να προχωρήσει σε εκλογές με σημαία την ανάγκη να επικρατήσει διαφάνεια καταγγέλλοντας προσπάθειες από συγκεκριμένα συμφέροντα που δεν επιθυμούν να χάσουν τα προνόμιά τους.
Με την πρόταση αυτή είχαν συμφωνήσει ακόμα και μέλη του οικονομικού επιτελείου που ανοιχτά δήλωναν πως «όπως διαμορφώνεται η κατάσταση στην οικονομία δεν θα υπάρξει καλύτερη ευκαιρία».
Κατά των εκλογών, πάντως, είχε ταχθεί τότε ξεκάθαρα ο Γιάννης Στουρνάρας λέγοντας χαρακτηριστικά πως αν η κυβέρνηση προχωρούσε σε εκλογές εν μέσω διαπραγμάτευσης με την τρόικα τότε κανείς δεν θα έπαιρνε πλέον τη χώρα στα σοβαρά στο εξωτερικό και πως θα μας άφηναν στην τύχη μας.
Διχογνωμία επικράτησε και μεταξύ των συνεργατών του πρωθυπουργού. Ο Αντώνης Σαμαράς, πάντως, αφού είχε ακούσει προσεκτικά όλες τις τοποθετήσεις, είχε τότε ξεκαθαρίσει πως δεν υπήρχε για αυτόν θέμα πρόωρης προσφυγής στις κάλπες. Συνομιλητές του είχαν, τότε, καταλήξει στην εντύπωση πως για τον ίδιο αυτό το ενδεχόμενο ήταν μια σοβαρή διέξοδος.
Το κλίμα είχε βαρύνει επικίνδυνα μετά την ανικανότητα του κ. Μανιτάκη να προχωρήσει σε οποιαδήποτε μορφή αλλαγής στο Δημόσιο, η τρόικα απειλούσε ανοιχτά με «στάση πληρωμών» στις δόσεις και το Μαξίμου έψαχνε εναγωνίως τρόπο για να αντιστραφεί το κλίμα.
Η κρίσιμη σύσκεψη
Σε μία από τις πολλές συζητήσεις που είχαν προηγηθεί, στις αρχές του καλοκαιριού, ως εναλλακτικό σενάριο είχε πέσει στο τραπέζι και το θέμα της ΕΡΤ. Μέσα σε άκρα μυστικότητα ο Γιάννης Στουρνάρας είχε πάρει το πράσινο φως να εξετάσει το ενδεχόμενο να προκύψει από εκεί το νούμερο των απολύσεων που έψαχνε η κυβέρνηση έτσι ώστε να ικανοποιηθούν οι δανειστές μας.
Με την επιστροφή Σαμαρά από το Ελσίνκι πραγματοποιήθηκε και νέα σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, όπου και από πολλούς διατυπώθηκαν ενστάσεις για τις επιπτώσεις που θα είχε μια τέτοια κίνηση στην κυβερνητική σταθερότητα.
Η άλλη πρόταση που συζητήθηκε ήταν να επισπευθεί η εκκαθάριση της ΕΑΣ, της ΕΛΒΟ και της ΛΑΡΚΟ, επικράτησε όμως η άποψη πως για επικοινωνιακούς λόγους δεν θα έπρεπε να πειραχθεί η αμυντική βιομηχανία της χώρας. «Δεν θα έχουμε σφαίρες για τους Τούρκους», ακούσθηκε χαρακτηριστικά από συνεργάτη του πρωθυπουργού και έτσι επιλέχθηκε η ΕΡΤ.
Τα μηνύματα από το εξωτερικό
Οι αντιδράσεις που προκλήθηκαν και η αποχώρηση του Φώτη Κουβέλη έλυσαν και τα χέρια του Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος άρχισε πλέον να φλερτάρει με το ενδεχόμενο των εκλογών. Δεν είναι τυχαίο πως στενοί του συνεργάτες ήταν οι πρώτοι που έσπευσαν να εμφανιστούν αισιόδοξοι ακόμα και για την επόμενη μέρα μιλώντας για αυτοδυναμία και καταγγέλλοντας συνδικαλιστικές πρακτικές που «δεν θέλουν να χάσουν τα προνόμιά τους και υποσκάπτουν τις προσπάθειες της χώρας».
Είναι χαρακτηριστικό ότι στο Μέγαρο Μαξίμου μετρώντας τις αντιδράσεις οι εκλογές φάνηκαν ως μονόδρομος, που μάλιστα έλυνε αρκετά αδιέξοδα που είχαν παρουσιαστεί. Μάλιστα την ευθύνη θα την έριχναν στη ΔΗΜ.ΑΡ. και στο ΠΑΣΟΚ, καθώς υπολόγιζαν πως θα αποχωρούσαν από την κυβέρνηση. Πράγματι ο Φώτης Κουβέλης έκανε πράξη την απειλή του, σκεπτόμενος όπως λένε στο Μαξίμου την επόμενη μέρα των εκλογών, δεν είχαν όμως υπολογίσει τις πιέσεις που θα δεχόταν ο Ευάγγελος Βενιζέλος από το εξωτερικό.
Η αλήθεια είναι πως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος και βρέθηκε εκείνες τις μέρες στο Παρίσι, έλαβε το μήνυμα τόσο από τους Γερμανούς όσο και από τους Γάλλους πως η Αθήνα θα πρέπει να ξεχάσει τις εκλογές, μήνυμα το οποίο μεταφέρθηκε αρμοδίως και στον Αντώνη Σαμαρά στο ανώτατο μάλιστα επίπεδο από το Βερολίνο. Κάπου εκεί και υπό την απειλή «αν πάτε σε εκλογές θα είστε μόνοι σας την επόμενη μέρα» υπήρξε επαναπροσδιορισμός στρατηγικής, με τον Αντώνη Σαμαρά να προχωρά σε ανασχηματισμό και να προσπαθεί να διαμορφώσει μια νέα ατζέντα.
Αγνωστο είναι αν τελικά ο πρωθυπουργός θα προχωρούσε τότε σε εκλογές αν δεν υπήρχε το σχετικό «απαγορευτικό», το σίγουρο όμως είναι πως αν αυτό συνέβαινε πριν από τις γερμανικές εκλογές, η πίεση που θα ασκείτο προς την Ελλάδα θα ήταν αφόρητη. Η Ανγκελα Μέρκελ είχε επενδύσει στις προσπάθειες που καταβάλλονται στην Αθήνα και οποιαδήποτε αλλαγή στο σχεδιασμό θα επηρέαζε και την εικόνα της απέναντι στο «προεκλογικό» της ακροατήριο.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΟΤΤΑΡΙΔΗΣ
dkottaridis@e-typos.com
Δημοσιεύεται στον Τύπο της Κυριακής