Σεμινάριο στον Όμιλο Φίλων Αστρονομίας

Ο εισηγητής θα προσπαθήσει να μας δείξει τον κόσμο μέσα από τα μάτια τους.
Θα λάβετε απάντηση στους πανάρχαιους τρόμους και προσδοκίες που ταλανίζουν την ψυχή σας τις κρύες σκοτεινές νύχτες του χειμώνα;

Φοβάμαι πως όχι.
Αν τα έχετε καταφέρει να τους/τις απαντήσετε ΔΕΝ ανήκετε στο ανθρώπινο είδος και ΔΕ θέλουμε να μας αποκαλύψετε το δρόμο.

“Μια νυχτερίδα με προβλήματα αντίληψης στο υπερευαίσθητο sonar της, μια τυφλή καθηγήτρια φυσικής ειδική στην ανάλυση των χρωμάτων, ένας μοναχικός τύπος μ’ ένα σπιρτόκουτο, ένα πανέξυπνο ηλεκτροφόρο ψάρι του Αμαζονίου, με βραχυκυκλωμένο τον δεξιό αισθητήρα της ηλεκτρότητας, ένας πρίγκιπας με ρούχα τσαγκάρη κι ένας ερασιτέχνης φωτογράφος, βρίσκονται στον προθάλαμο αναμονής ενός οφθαλμιατρείου.

Η νυχτερίδα γεμάτη αίματα παραπονιέται ότι δεν είναι σίγουρη για το πότε βλέπει και πότε ακούει τα κλαδιά των δέντρων, η καθηγήτρια φυσικής ξέρει τα πάντα για το χρώμα του αίματος αλλά δεν έχει δει ποτέ της το κόκκινο, ο μοναχικός τύπος ισχυρίζεται ότι αυτό το κόκκινο πραγματάκι στο σπιρτόκουτό του είναι ένα σκαθάρι – ενώ κανείς δεν μπορεί να δει τι περιέχει το σπιρτόκουτό του – και το ηλεκτροφόρο ψάρι του Αμαζονίου παραπονιέται ότι δεν μπορεί να αντιληφθεί καλά την ηλεκτρότητα του κόκκινου και την μπερδεύει με το βαθύ μπλε.

Οι άλλοι δύο παραμένουν σιωπηλοί και σε σύγχυση. Ο μεν πρίγκιπας βλέπει όλα τα πράγματα μέσα από το σώμα ενός τσαγκάρη, ο δε φωτογράφος κάθε φορά που βλέπει τις φωτογραφίες που τράβηξε, καταλήγει να αλλάζει την αντίληψή του για τον κόσμο.

Και οι έξι ήρωές μας κατέληξαν στον συγκεκριμένο προθάλαμο, έχοντας αποδράσει προηγουμένως από μια σειρά επίπονων νοητικών πειραμάτων, στα οποία ήταν για πολλά χρόνια εγκλωβισμένοι ως φιλοσοφικά πειραματόζωα.

 Σκοπός των πειραμάτων αυτών ήταν μεταξύ άλλων, να μελετήσουν το υποκειμενικό βίωμα της αισθητηριακής εμπειρίας σε σχέση με την πραγματικότητα. Με άλλα λόγια, το ζητούμενο των πειραμάτων ήταν να κατανοήσουν το μυστήριο της υποκειμενικής αντίληψης της πραγματικότητας – εφόσον βεβαίως κανείς δέχεται ότι κάτι τέτοιο, δηλαδή η πραγματικότητα, υπάρχει πραγματικά.”

Πώς, όμως, ορίζεται η πραγματικότητα;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα, όπως και σε αρκετά παρόμοια ερωτήματα, δεν είναι πραγματικά προφανής για τούτο, εδώ και μερικές εκατοντάδες χρόνια, οι φιλόσοφοι, οι καλλιτέχνες και οι επιστήμονες διαφωνούν συστηματικά επί του θέματος.

Πάντως “επινοώ κάτι” ή “ανακαλύπτω κάτι” και τα δυο προϋποθέτουν προηγούμενη κατάσταση ολικής ή μερικής ανυπαρξίας. Δηλαδή επινοώ την πραγματικότητα σημαίνει ότι πριν δεν είχε επινοηθεί, όπως επίσης ανακαλύπτω την πραγματικότητα μπορεί να γίνει άπαξ.

Ή μήπως υπό προϋποθέσεις κάποιοι, κάπου, μερικές φορές μπορούν να επανανακαλύπτουν και να ξαναεπινοούν;

Ευχαριστώ τον Άλκη Γούναρη, τον Δημήτρη Λιαντίνη και τον Jean Francois Lyotard για τις δανεικές ιδέες και την κερασμένη έμπνευση.

Εισηγητής: Καλλίας Ιορδάνης καταξιωμένος ανήσυχος φωτογράφος

Σάββατο 8 Ιουνίου, στις 6 το απόγευμα
στον Όμιλο Φίλων Αστρονομίας, Αλεξανδρείας 113