Στον αέρα ο ΧΥΤΑ στο Γραμματικό

την ακύρωσή του είναι ορατός μετά την έκθεση-κόλαφο των επιθεωρητών Περιβάλλοντος
Στον αέρα ο ΧΥΤΑ στο Γραμματικό

Στον αέρα τινάζουν οι υπηρεσίες της Περιφέρειας και του υπουργείου Περιβάλλοντος το έργο για τον Χώρο Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων (ΧΥΤΑ) του Γραμματικού, προκαλώντας σοβαρούς κραδασμούς στον περιφερειακό σχεδιασμό της Αττικής για την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων του Λεκανοπεδίου. Την ώρα που η Ελλάδα κατηγορείται για ολιγωρία στη διαχείριση των στερεών αποβλήτων και ο ΣΥΡΙΖΑ διά του ευρωβουλευτή κ. Νίκου Χουντή σέρνει τον χορό των αποκαλύψεων, ορατός είναι πλέον ο κίνδυνος να ακυρωθεί ένα ήδη ολοκληρωμένο έργο, για το οποίο η μόνη εκκρεμότητα είναι η κατασκευή του οδικού δικτύου. 

Αιτία είναι η προφανής αστοχία χωροθέτησης και αξιόπιστων μελετών, αλλά και η ετεροχρονισμένη πράξη βεβαίωσης παράβασης των επιθεωρητών Περιβάλλοντος για ύπαρξη ρεμάτων, η οποία αδειάζει τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου (ΕΥΠΕ) που αδειοδότησαν το έργο και παραπέμπει στον εισαγγελέα λίγους μήνες πριν από τις αυτοδιοικητικές εκλογές την Περιφέρεια Αττικής και την κοινοπραξία Λάμδα Τεχνική, Ηλέκτωρ και Μεσόγειος που κατασκεύασαν το έργο. Παρά τη σοβαρότητα των ευρημάτων που προκύπτουν από την έκθεση των επιθεωρητών Περιβάλλοντος (ημερομηνία 9 Μαρτίου), οι διαπιστώσεις του πορίσματος δεν είναι καινούριες.

Από τις αναφορές του πορίσματος προκύπτει ότι οι περιβαλλοντικές αστοχίες του έργου ήταν σε γνώση των αρμόδιων υπηρεσιών (YΠΕΚΑ, πρώην Νομαρχία Ανατολικής Αττικής, Περιφέρεια) από το 2003, όταν από τότε σε γνωμοδοτήσεις για το έργο αναφερόταν ότι «υποτιμάται η ύπαρξη ρεμάτων που απολήγουν στον Ευβοϊκό κόλπο…».

Το Συμβούλιο της Επικρατείας

Από το φθινόπωρο του 2010, η ύπαρξη μη οριοθετημένων ρεμάτων στην περιοχή επιβεβαιώνεται με συνεχείς αυτοψίες των επιθεωρητών Περιβάλλοντος, γεγονός που προκαλεί μεγάλα ερωτήματα για την πολύχρονη αδιαφορία, εγείρει ευθύνες που πρέπει να επιμεριστούν στους υπευθύνους και δημιουργεί πλέον όλες τις προϋποθέσεις για επανεξέταση του έργου από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Η υπόθεση αναμένεται να κινηθεί γρήγορα αφού στο ΣτΕ εκκρεμεί νέα προσφυγή του Δήμου Μαραθώνα η οποία αναμένεται να εκδικαστεί στις 9 Απριλίου. Οπως εξηγεί στο «business stories» ο συνταγματολόγος και νομικός σύμβουλος του δήμου δρ Απόστολος Παπακωνσταντίνου, το Συμβούλιο της Επικρατείας, αν και απέρριψε με δύο αποφάσεις του (2007 και 2009) αιτήσεις ακυρώσεως της τέως Κοινότητας Γραμματικού και κατοίκων της περιοχής κατά της έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων, «έκρινε ότι οι αδειοδοτήσεις του έργου θα μπορούσαν να ακυρωθούν εάν επιβεβαιωνόταν η ύπαρξη των ρεμάτων και αποδεικνυόταν ότι δεν είναι δυνατή η συμπλήρωση των περιβαλλοντικών όρων».

Σημειώνεται ότι τον Ιούνιο του 2012 ο Δήμος Μαραθώνα κατέθεσε νέα αίτηση ακυρώσεως στο Συμβούλιο της Επικρατείας υπό το φως των ελέγχων των επιθεωρητών Περιβάλλοντος και τις διαπιστώσεις περί ρεμάτων, στρεφόμενος κατά της απόρριψης του ΥΠΕΚΑ αιτήματος του δήμου να ανακαλέσει την περιβαλλοντική μελέτη του έργου. «Είναι σαφές ότι μετά το πρόσφατο πόρισμα της Ειδικής Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος καθίσταται πολύ πιθανή τόσο η ακύρωση των αδειοδοτήσεων του έργου από το Συμβούλιο της Επικρατείας όσο και η επιστροφή των χρηματοδοτήσεων που έχουν καταβληθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αλλά και η αναζήτηση τυχόν ποινικών, αστικών και πειθαρχικών ευθυνών εκεί όπου αναλογούν», σημειώνει ο κ. Παπακωνσταντίνου.

Ο ΧΥΤΑ του Γραμματικού ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2009 και αφού είχαν προηγηθεί οι οξύτατες αντιδράσεις των κατοίκων. Ωστόσο, μόλις προ εξαμήνου, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, ολοκληρώθηκε η εγκατάσταση, με μοναδική εκκρεμότητα τις απαλλοτριώσεις στον νότιο άξονα της περιοχής που έχει εμποδίσει τα έργα οδοποιίας συνολικού ύψους 3 εκατ. ευρώ. Στελέχη πάντως της κοινοπραξίας ισχυρίζονται ότι το έργο θα μπορούσε να υποδέχεται σκουπίδια αν η Περιφέρεια δεν είχε αποφασίσει να τεθεί σε λειτουργία ο ΧΥΤΑ μαζί με το εργοστάσιο ολοκληρωμένης διαχείρισης απορριμμάτων που είναι σε διαγωνιστική διαδικασία.

Το ύψος της σύμβασης για τον ΧΥΤΑ του Γραμματικού ανέρχεται κατά τον ανάδοχο σε περίπου 16,5 εκατ. ευρώ, κατά άλλες πηγές σε 25 εκατ. ευρώ, ενώ στην κοινοπραξία έχουν καταβληθεί και 500.000 ευρώ περίπου για αποζημιώσεις λόγω καθυστερήσεων του έργου. Σε 1,5 εκατ. ευρώ υπολογίζεται το κόστος των αρχαιολογικών ανασκαφών.

«Η θέση του ΧΥΤΑ ήταν εκ προοιμίου ακατάλληλη»

Η έκθεση των επιθεωρητών Περιβάλλοντος στο 16σέλιδο πόρισμά τους επισημαίνει ότι η κατασκευή ΧΥΤΑ στη συγκεκριμένη θέση έπρεπε εκ προοιμίου να κριθεί ακατάλληλη και αποδεικνύει ότι η ύπαρξη του ρέματος διαπιστώθηκε με διαδοχικές αυτοψίες από το φθινόπωρο του 2010 έως τον Νοέμβριο του 2013, από «χάρτες της Γεωλογικής Υπηρεσίας Στρατού», από «γνωμοδότηση της αρμόδιας υπηρεσίας της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών ΝΑ Αττικής», αλλά και από αναφορά της ίδιας της Ειδικής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος (ΕΥΠΕ) του ΥΠΕΚΑ, η οποία αδειοδότησε το έργο! 

Αξίζει να σημειωθεί ότι στο διαβιβαστικό προς τον εισαγγελέα οι επιθεωρητές Περιβάλλοντος παρατηρούν ότι προκύπτουν ενδείξεις σχετικά με το ότι ο υδροφόρος ορίζοντας είναι πολύ κοντά στην επιφάνεια του εδάφους, παρότι στη Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων το βάθος του προσδιορίζεται στα 90 μέτρα, ενώ στον χώρο του ΧΥΤΑ εντόπισαν πηγές και πηγάδια η ύπαρξη των οποίων παραβιάζει τα κριτήρια καταλληλότητας χωροθέτησης που η ίδια η πολιτεία είχε θέσει, αφού δεν πρέπει να βρίσκονται σε απόσταση μικρότερη των 1.000 μέτρων.

Η έκθεση έρχεται έναν μήνα μετά το πόρισμα της Επιτροπής Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία σε αυτοψία που έκανε κλιμάκιό της σε πολλούς ΧΥΤΑ -μεταξύ αυτών και του Γραμματικού- διαπίστωνε σοβαρούς κινδύνους ρύπανσης του περιβάλλοντος αλλά και πολιτικές σκοπιμότητες, επισημαίνοντας ότι η καταλληλότητα του χώρου κρίθηκε αφού είχε προηγηθεί η χωροθέτηση και μάλιστα όχι με επιστημονικά κριτήρια αλλά με τεχνικές μελέτες.