Μια Ελληνίδα κατακτά τις ΗΠΑ

Σημαντική διεθνή καταξίωση για την επιστήμων ελληνικής καταγωγής Χρύσα Κουβελιώτου. Πρόκειται για την αστροφυσικό της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), η οποία επελέγη ως νέο μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, του ανώτερου επιστημονικού φορέα της χώρας.

Η κ. Κουβελιώτου είναι ανώτερη ερευνήτρια στο Κέντρο Διαστημικών Πτήσεων Μάρσαλ της NASA, στο Χάντσβιλ της Αλαμπάμα και, εδώ και χρόνια, διεξάγει έρευνες πάνω σε διάφορα αστρονομικά-αστροφυσικά φαινόμενα στο πεδίο των υψηλών ενεργειών, όπως οι μαύρες τρύπες, οι αστέρες νετρονίων (πάλσαρ) και ιδίως οι εκρήξεις ακτινών-γάμα.

Η Ελληνίδα επιστήμων άρχισε να εργάζεται στη NASA το 2000 και έχει υπάρξει επικεφαλής ερευνήτρια σε πολλές επιστημονικές έρευνες στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Σήμερα, μεταξύ άλλων, συμμετέχει στην επιστημονική ομάδα που μελετά τις εκρήξεις ακτινών γάμα (Gamma-Ray Bursts ή GRBs) μέσω του διαστημικού τηλεσκοπίου «Fermi». Ακόμα, συμμετέχει στις επιστημονικές ομάδες που κατευθύνουν τα τηλεσκόπια Swift και NuSTAR, μελετώντας τα πιο εκρηκτικά φαινόμενα στο σύμπαν.

Οι μελέτες της Χ. Κουβελιώτου έχουν ρίξει φως στις εκρήξεις ακτινών-γάμα (τα πιο φωτεινά και ισχυρά φαινόμενα που έχουν ποτέ καταγραφεί στις εσχατιές του διαστήματος) και η ίδια συμμετείχε στη διεθνή επιστημονική ομάδα που για πρώτη φορά επιβεβαίωσε ότι αυτά τα φαινόμενα προέρχονται από πηγές εκτός του γαλαξία μας (κυρίως από τη βαρυτική κατάρρευση μεγάλων άστρων και τη συνακόλουθη δημιουργία μαύρων οπών).

Επιπλέον, η κ. Κουβελιώτου με τους συνεργάτες της έκανε την πρώτη επιβεβαιωμένη ανακάλυψη ενός σπάνιου είδους πολύ πυκνών μαγνητικών άστρων νετρονίων (magnetars), που αποτελούν απομεινάρια εκρήξεων υπερκαινοφανών αστέρων (σούπερ-νόβα). Αυτά τα άστρα έχουν μαγνητικά πεδία τρισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερα από το γήινο.

Η Χρύσα Κουβελιώτου γεννήθηκε στην Αθήνα, σπούδασε Φυσική στο πανεπιστήμιο Αθηνών (1975), έκανε το μεταπτυχιακό της στην αστροφυσική στο βρετανικό πανεπιστήμιο του Σάσεξ (1977) και πήρε το διδακτορικό της από το Τεχνικό Πανεπιστήμιο του Μονάχου στη Γερμανία (1981), όντας πιθανώς η πρώτη επιστήμων στον κόσμο που έκανε PhD στις εκρήξεις ακτίνων-γάμα. Για 12 χρόνια δίδαξε Φυσική και Αστρονομία στο πανεπιστήμιο Αθηνών, αλλά τελικά την «κέρδισε» η έρευνα στη NASA.

Έχει δεχτεί διάφορα βραβεία για το έργο της, όπως το «Βραβείο Ρόσι» (2003) και το «Βραβείο Ντεκάρτ» (2004), ενώ πέρυσι τιμήθηκε με το «Βραβείο Αστροφυσικής Ντάνι Χάινεμαν» (το απονέμουν από κοινού το Αμερικανικό Ινστιτούτο Φυσικής και η Αμερικανική Αστρονομική Εταιρία), καθώς και το Μετάλλιο Διακεκριμένης Υπηρεσίας της NASA. Το περιοδικό “Time” την χαρακτήρισε ένα από τα 25 πρόσωπα με τη μεγαλύτερη επιρροή διεθνώς στο πεδίο έρευνας του διαστήματος, έχοντας κάνει πάνω από 370 επιστημονικές δημοσιεύσεις.

Όπως έχει δηλώσει η κ. Κουβελιώτου, «όταν ήμουν ακόμα στην Ελλάδα, παρακολούθησα τον Νιλ Άρμστρονγκ να κάνει το διάσημό βήμα του στο φεγγάρι.

Γοητεύτηκα τόσο που αποφάσισα αμέσως ότι ήθελα να γίνω αστροναύτης. Όμως δεν υπήρχαν Έλληνες αστροναύτες κι έτσι επέλεξα ένα άλλο μονοπάτι: την αστρονομία».

Πηγή: ΑΜΠΕ