Την απόφαση της κυβέρνησης για την πιλοτική εφαρμογή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος από την 1η Ιανουαρίου 2014, καθώς και την εντός του τρέχοντος έτους έκδοση της απαραίτητης Κοινής Υπουργικής Απόφασης, επιβεβαίωσε σήμερα, Πέμπτη, ο υφυπουργός Εργασίας Νίκος Παναγιωτόπουλος, απαντώντας σε επίκαιρη ερώτηση της βουλευτού της ΔΗΜΑΡ Ασημίνας Ξηροτύρη…
Ειδικότερα, ο κ. Παναγιωτόπουλος, αναφερόμενος στη συγκεκριμένη πολιτική πρωτοβουλία της κυβέρνησης, η οποία αποτελεί πλέον νομοθετημένη υποχρέωση (ν.4093/2012), τόνισε ότι «εντάσσεται στο γενικότερο πλαίσιο ανασχεδιασμού των πολιτικών κοινωνικής προστασίας και ανάπτυξης, για μια βιώσιμη Εθνική Στρατηγική Κοινωνικής Ένταξης».
Το Πρόγραμμα Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος είναι μια πολύ σημαντική τομή που γίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα στο πεδίο των οργανωμένων πολιτικών κοινωνικής προστασίας, σημειώνει το υπουργείο Εργασίας σε σχετική ανακοίνωση.
Το πρόγραμμα του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος, θα ξεκινήσει πιλοτικά την 1η Ιανουαρίου 2014 σε 2 περιοχές της χώρας, με συγκεκριμένα δυσμενή χαρακτηριστικά, ενώ αναμένεται η γενίκευση της εφαρμογής του μόλις ολοκληρωθεί η πιλοτική φάση.
Υπενθυμίζεται ότι στην υπό έκδοση ΚΥΑ θα καθορίζονται τα εξής:
• Οι δικαιούχοι για ένταξη στο πρόγραμμα.
• Η βάση υπολογισμού και το ύψος του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για κάθε άτομο ή οικογένεια.
• Οι διαδικασίες ένταξης στο πρόγραμμα και καταβολής της παροχής ως διαφοράς μεταξύ του πραγματικού εισοδήματος και του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος.
• Οι αρμόδιες υπηρεσίες για την εφαρμογή του προγράμματος, καθώς και η επιλογή των δύο περιοχών της Επικρατείας όπου θα εφαρμοστεί πιλοτικά το Πρόγραμμα.
Μιλώντας στη Βουλή ο υφυπουργός Εργασίας, κ. Νίκ. Παναγιωτόπουλος σημείωσε με έμφαση πως: “Θεωρούμε ότι είναι μία τομή, η οποία έπρεπε, βέβαια, να είχε γίνει από καιρό. Τώρα πλέον καθίσταται ιδιαίτερα επιτακτική η ανάγκη της. Και είναι παράδοξο, αν όχι ειρωνικό, ότι αυτή η τομή, που έπρεπε να έχει γίνει από καιρό, είναι νομοθετημένη στα πλαίσια των υποχρεώσεών μας από τις δανειακές συμβάσεις, τα επαίσχυντα μνημόνια.
Είναι νομοθετημένη, λοιπόν, η εφαρμογή ενός πιλοτικού προγράμματος εφαρμογής ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος στη χώρα. Το ποσό το οποίο διατίθεται γι’ αυτό είναι 20 εκατομμύρια. Θα πούμε κάποιες ειδικές λεπτομέρειες. Εμείς καλούμαστε να το σχεδιάσουμε και να το εφαρμόσουμε.
Είπαμε ότι θα το εφαρμόσουμε από 1/1/2014. Από κει και πέρα, όμως, είμαστε στη φάση του σχεδιασμού. Δεν είναι εύκολη υπόθεση, διότι είναι η πρώτη φορά που θα εφαρμοστεί στην Ελλάδα. Επίσης, η Ελλάδα παρουσιάζει ένα φαινόμενο -να το πω έτσι- που περιπλέκει τα πράγματα, ότι έχει πάρα πολλές αποσπασματικές, άσχετες μεταξύ τους, αλληλοσυμπληρούμενες, αλληλοδιαπλεκόμενες κοινωνικές παροχές.
Πρέπει, λοιπόν, να εξορθολογήσουμε αυτό το σύστημα και να καταλήξουμε πού θα πρέπει να εισχωρήσει το σύστημα του ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος, για να δώσει αυτό που περιγράψατε κι εσείς πολύ σωστά, το δίκτυ ασφαλείας, κάτω από το οποίο βρίσκονται οι συνθήκες ακραίας φτώχειας.
Απλά να πούμε ότι εδώ πρέπει να προσαρμοστούν οι συνθήκες. Οι συνθήκες λένε ότι ο αριθμός όσων θεωρούσαμε φτωχούς πριν το ξέσπασμα της κρίσης, έχει αυξηθεί κατά περίπου 80%, ένα πολύ σημαντικό ποσοστό.
Επίσης, ιδιαίτερα υψηλό είναι το ποσοστό του πληθυσμού με εισόδημα χαμηλότερο από το κόστος ενός βασικού καλαθιού αγαθών, το οποίο θεωρείται απαραίτητο για την εξασφάλιση ενός ελάχιστου επιπέδου αξιοπρεπούς διαβίωσης. Και αυτό είναι όλο το νόημα.
Το τρίτο βασικό στοιχείο είναι ότι οι δείκτες φτώχειας είναι ιδιαίτεροι υψηλοί για τους ανέργους, περίπου διπλάσιοι σε μέγεθος απ’ ότι στο γενικό πληθυσμό.
Οι άνεργοι αντιμετωπίζουν πολύ περισσότερο το θέμα της απουσίας ενός δικτύου ασφαλείας και επομένως αναζητούν πολύ πιο επιτακτικά την ανάγκη θέσπισης ενός συστήματος ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος και ιδίως οι μακροχρόνια άνεργοι, οι οποίοι δεν έχουν καν πρόσβαση στο επίδομα ανεργίας.
Τα παραδείγματα είναι πολλά. Αυτές τις ημέρες αντιμετωπίζω την περίπτωση ενός ανθρώπου ο οποίος κρίθηκε από τα όργανα πιστοποίησης αναπηρίας ότι έχει ένα ποσοστό αναπηρίας τόσο χαμηλό ώστε να τον αφήνει έξω από την καταβολή αναπηρικής σύνταξης.
Αυτός δεν μπορεί να αναπληρώσει κάποιο εισόδημα που έχασε από τη σύνταξη, που ήλπιζε ότι θα πάρει, με κάποια δουλειά, αφού το πρόβλημά του δεν του επιτρέπει να εργαστεί ιδίως σε χειρονακτική εργασία. Τι θα κάνει; Θα αφεθεί στην τύχη του;
Εδώ έρχεται το σύστημα του ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος και του δίνει κάποια χρήματα ώστε να εξασφαλίζει τα βασικά.
Είπαμε ότι με την ΚΥΑ θα καθοριστούν οι τέσσερις βασικοί όροι και προϋποθέσεις εφαρμογής που θέτει η διάταξη του Μεσοπρόθεσμου του Νοεμβρίου που ψηφίσαμε, δηλαδή τους δικαιούχους για ένταξη στο πρόγραμμα, τη βάση υπολογισμού και το ύψος του ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος για κάθε άτομο ή οικογένεια, τις διαδικασίες ένταξης σ’ αυτό το πρόγραμμα και τις αρμόδιες Υπηρεσίες για την εφαρμογή του προγράμματος.
Κλειδί είναι η καταβολή της παροχής. Η παροχή αυτή είναι μια διαφορά. Είναι η διαφορά μεταξύ του πραγματικού εισοδήματος του δικαιούχου και του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Θα εξηγήσω στη δευτερολογία μου τι σημαίνει αυτό.
(Στο σημείο αυτό χτυπάει το κουδούνι λήξης του χρόνου ομιλίας του κύριου Υφυπουργού)
Αρκεί να καταλάβετε ότι κάποιος που παίρνει το επίδομα ανεργίας έχει 360 ευρώ το μήνα. Δεν έχει τίποτα άλλο.
Αν πούμε εμείς ότι το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στην Ελλάδα προσδιορίζεται σε ένα ποσό ύψους 680 ευρώ -το λέω εντελώς τυχαία, ως παράδειγμα, ότι τόσα χρειάζεται κάποιος για να εξασφαλίσει μια αξιοπρεπή διαβίωση στην Ελλάδα- τότε αυτό που θα καταβληθεί ως ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στο δικαιούχο είναι η διαφορά, δηλαδή το 680 μείον 360, δηλαδή ένα αριθμητικό ποσό. Αυτό είναι το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.
Πρέπει, λοιπόν, να προσδιοριστούν οι δικαιούχοι, οι διαδικασίες, οι υπηρεσίες. Και νομίζω πως όταν το θεσπίσουμε, θα αποτελέσει μια επανάσταση, αν θέλετε, όσον αφορά τις ολοκληρωμένες πολιτικές κοινωνικής προστασίας στην Ελλάδα. Αυτή τη στιγμή το σχεδιάζουμε και σύντομα θα το εφαρμόσουμε.
Η πιλοτική εφαρμογή αυτού του προγράμματος σε δυο περιοχές της χώρας με ιδιαίτερα σκληρές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες θα είναι ακριβώς ο τρόπος με τον οποίο θα διασφαλίσουμε ώστε η ολοκληρωμένη εφαρμογή του προγράμματος να γίνει χωρίς παθογένειες, χωρίς λάθη, χωρίς προβλήματα.
Γι’ αυτό πάντα προκύπτουν τα πιλοτικά προγράμματα εφαρμογής. Τις γραφειοκρατικές διαδικασίες ενδεχομένως κατά το δυνατόν θα τις περιορίσουμε.
Θα το εφαρμόσουμε πιλοτικά σε δυο περιοχές της χώρας. Αυτές οι δυο περιοχές δεν έχουν επιλεγεί ακόμα. Απλώς είναι δεδομένο ότι θα είναι δυο φτωχές περιοχές της χώρας. Θα το πω όσο πιο απλά μπορώ.
Η μια θα έχει περισσότερο αστικά χαρακτηριστικά και η άλλη περισσότερο περιφερειακά χαρακτηριστικά. Δεν θέλω να δώσω παραδείγματα γιατί έδωσα ήδη ένα αριθμητικό παράδειγμα και πολύ φοβούμαι ότι αύριο θα παρεξηγηθώ και θα γίνω πρωτοσέλιδο. «Έβαλε 680 ευρώ από το ελάχιστο εγγυημένο ο Υφυπουργός Εργασίας». Δεν είναι έτσι. Αυτά θα τα δούμε στην πορεία. Ένα παράδειγμα ανέφερα.
Είπατε για το ποσό όπως προσδιορίζεται στη Γερμανία. Θα δούμε. Αυτό που έχω να πω αυτήν την ώρα από το Βήμα είναι ότι μόνο η Ιταλία και η Ουγγαρία ανάμεσα στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν έχουν θεσμοθετήσει πρόγραμμα ελαχίστου εγγυημένου εισοδήματος. Όλες οι άλλες χώρες το έχουν κάνει.
Επομένως θα δούμε τα συγκριτικά στοιχεία από τις υπόλοιπες χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα κάνουμε τις αναγωγές στη δική μας κοινωνικοοικονομική πραγματικότητα και θα βγάλουμε και το ποσό που πρέπει εμείς να εκλάβουμε ως ελάχιστο εγγυημένο.
Να πω ότι κατά τη μελέτη του καθηγητή Ματσαγγάνη, που είναι ένας από τους ειδήμονες πάνω στο συγκεκριμένο θέμα και μπορώ να τον αναφέρω από αυτό εδώ το Βήμα, για μονομελές νοικοκυριό, δηλαδή για έναν άνθρωπο, έχει προσδιορίσει το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα στο ποσό των 360 ευρώ το μήνα, όσο είναι το επίδομα ανεργίας, ενώ για ένα ζευγάρι με δυο παιδιά το ποσό αυτό ανέρχεται στα 972 ευρώ το μήνα.
Άρα ποικίλλει ανάλογα με τις ανάγκες, ανάλογα με τη σύσταση. Αυτό θα το δούμε. Δεν έχει προσδιοριστεί ακόμα. Εκεί έγκειται το πρώτο βασικό στοιχείο του σχεδιασμού μας.
Δεν έχουμε χρόνο. Πρέπει να τρέξουμε γρήγορα. Είναι άλλωστε υποχρέωσή μας από το νόμο 4093/2012.
Το πιλοτικό θα δείξει το δρόμο. Θα πρέπει γρήγορα μετά να πάμε σε ολοκληρωμένη εφαρμογή.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, θεωρώ ότι είναι μία μέγιστης σημασίας εισοδηματική ενίσχυση σε άτομα και οικογένειες που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.
Δεν έχουμε χρόνο. Πρέπει να τρέξουμε γρήγορα. Είναι άλλωστε υποχρέωσή μας από το νόμο 4093/2012.
Το πιλοτικό θα δείξει το δρόμο. Θα πρέπει γρήγορα μετά να πάμε σε ολοκληρωμένη εφαρμογή.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, θεωρώ ότι είναι μία μέγιστης σημασίας εισοδηματική ενίσχυση σε άτομα και οικογένειες που διαβιούν σε συνθήκες ακραίας φτώχειας.
Συνδυάζει την ενίσχυση του εισοδήματος με δράσεις κοινωνικής επανένταξης ή παροχές οι οποίες δεν αποτιμώνται σε καταβολή αριθμητικού ποσού κάθε μήνα, όπως για παράδειγμα πρόσβαση σε μέσα μαζικής μεταφοράς ή υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης. Εμείς θα προσδιορίσουμε το πακέτο αυτό.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, νομίζω ότι είναι μία μεγάλη τομή, θα έλεγα, μια πραγματική επανάσταση στις πολιτικές κοινωνικής προστασίας στη χώρα μας. Εντάσσουμε την εφαρμογή αυτού του προγράμματος στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής για την κοινωνική ένταξη, την «πράσινη βίβλο» που δημοσιοποιήσαμε πρόσφατα και η οποία θα καθορίσει τις βασικές αρχές κοινωνικής προστασίας σε αυτή τη χώρα.
Η βασική διαφορά είναι ότι μέχρι τώρα όλα γίνονταν αποσπασματικά, ασυντόνιστα, ανάμεσα σε δράσεις Υπουργείων, τα οποία δεν μιλούσαν μεταξύ τους για να συνεννοηθούν και να κατευθύνουν καλύτερα τους πόρους στις ανάγκες.
Τώρα, οι συνθήκες μας επιβάλουν αυτά να τα συγκεντρώσουμε κάτω από ένα συνολικό πλέγμα προστασίας, το οποίο δίνει πραγματική, αν θέλετε, ελπίδα σε κάποιον οποίος είναι εκτός μάχης, να παλέψει για να ξαναμπεί και στην απασχόληση και στην κοινωνική ένταξη.
Δεν είναι εύκολη υπόθεση και νομίζω ότι δεν έχει καμία σημασία να θεωρητικολογούμε γύρω από αυτό. Έχουμε συγκεκριμένα πράγματα να κάνουμε. Τα κάνουμε, όμως. Τα κάνουμε για πρώτη φορά. Και τα κάνουμε στη βάση ενός οργανωμένου σχεδίου”, κατέληξε ο υφυπουργός Εργασίας.
