Δυστυχώς δεν έχουμε ακόμη αντιληφθεί τι μας περιμένει τους αμέσως επόμενους μήνες σε σχέση με τα μη εξυπηρετούμενα ενυπόθηκα δάνεια που σχεδόν κάθε νοικοκυριό διατηρεί με τα κυπριακά τραπεζικά ιδρύματα. Λόγω της οικονομικής κρίσης τα εισοδήματα των νοικοκυριών, κυρίως του ιδιωτικού, συρρικνώνονται ραγδαία, οι άνεργοι αυξάνουν με ταχύτατους ρυθμούς και αυτό οδηγεί με την σειρά του στην δραματική αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων και στην επιδείνωση της ρευστότητας των τραπεζών…
Σε αυτό το επικείμενο ντόμινο δραματικών εξελίξεων, Κυβέρνηση και Κεντρική Τράπεζα δεν φαίνεται να έχουν επεξεργαστεί κάποιο σχέδιο αντιμετώπισης της κατάστασης. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας βρίσκονται από καιρό στα μαχαίρια και δεν διαφαίνεται λήξη αυτής της κόντρας σύντομα για να αποκατασταθεί η απαραίτητη επικοινωνία και συντονισμός για να σταματήσει αυτή η άνευ προηγουμένου τσαπατσουλιά και προχειρότης στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Η κυβέρνηση Αναστασιάδη η οποία έχει υπογράψει ένα σκληρό και δυσβάστακτο μνημόνιο και δέχθηκε και το καταστροφικό για την οικονομία κούρεμα καταθέσεων, το μόνο που κάνει είναι να παρακολουθεί απαθής την πορεία προς στην καταστροφή και να εφαρμόζει με ευλάβεια τις εντολές τη Τρόικας, την στιγμή μάλιστα που και οι ίδιοι οι ξένοι παραδέχονται ότι η Κύπρος αδικήθηκε και εξελίχθηκε σ’ ένα πειραματόζωο.
Τράπεζες και Συνεργατικά Ιδρύματα έχουν δημιουργήσει ειδικά τμήματα με πολυάριθμο προσωπικό που έχει επιφορτιστεί με την ανάκτηση των προβληματικών δανείων. Καθημερινή δουλεία των υπαλλήλων που στελεχώνουν τα ειδικά αυτά τμήματα είναι να πιέζουν και να απειλούν τους εξαθλιωμένους οικονομικά πολίτες, που δεν είναι σε θέση να πληρώνουν τις δόσεις των δανείων τους, να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση τους με πολύ ετεροβαρείς και δυσμενείς για αυτούς όρους.
Οι όροι του μνημονίου που το άθλιο πολιτικό σύστημα έχει υπογράψει με την τρόικα, σε ότι αφορά την εξυγίανση του αμαρτωλού τραπεζικού κατεστημένου, προβλέπει άμεση εκποίηση περιουσιών χωρίς εξαίρεση και καμία κοινωνική ευαισθησία. Ξένα και ντόπια κεφάλαια καραδοκούν να αρπάξουν τα σπίτια και τις περιουσίες μας με αποτέλεσμα αυτή η αναμονή να σπρώχνει προς τα κάτω τις τιμές των ακινήτων που κινδυνεύουν να πέσουν ακόμη και πιο κάτω από την αντικειμενική τους αξία με απρόβλεπτες συνέπειες για την οικονομία και την κοινωνία. Ποίος μπορεί να αποκλείσει ότι πίσω από τα ξένα αυτά κεφάλαια δεν κρύβονται τούρκικα συμφέροντα; Ας μην μας διαφεύγει ότι οι μεγαλομέτοχοι της Τράπεζας Κύπρου είναι δυσαρεστημένοι ξένοι, οι καταθέσεις των οποίων έχουν κουρευτεί και μετατραπεί σε μετοχές. Ποίος μας εξασφαλίζει ότι οι ξένοι μέτοχοι της Τ.Κ δεν θα θελήσουν στο άμεσο μέλλον να πουλήσουν μαζικά τις μετοχές που κατέχουν και συνεπώς οι υποθηκευμένες περιουσίες μας να περάσουν στα χέρια των τούρκων, υλοποιώντας με αυτό το τρόπο τα σχέδια τους για ένα δεύτερο αναίμακτο αυτή την φορά Αττίλα;
Σε μια περίοδο που η αγορά ακινήτων καταρρέει και η αγοραστική τους αξία έχει μειωθεί από 30% μέχρι 40%, τα ακίνητα που αναμένεται να βγουν μαζικά στο σφυρί, σύμφωνα με διάφορους υπολογισμούς, θα προκαλέσουν περαιτέρω πτώση στις τιμές. Ας μην ξεχνούμε τι έγινε στην Αμερική πριν από 13 περίπου χρόνια όταν το κραχ στα ακίνητα προκάλεσε μεγαλύτερη ζημιά από ότι το κραχ στις μετοχές.
Το αναμενόμενο αυτό Κραχ αποτελεί κατά την άποψη μου το εφιαλτικότερο σενάριο για την κτηματαγορά και κυρίως του κλάδου της οικοδομής, που για χρόνια αποτελούσε έναν από τους σημαντικότερους πυλώνες της ανάπτυξης της οικονομίας. Δεν είναι όμως μόνο η αγορά ακινήτων που θα καταρρεύσει και τίποτα δεν θα είναι ικανό να την επαναφέρει, αλλά και τα νοικοκυριά τα οποία τα τελευταία χρόνια εναπόθεσαν όλες τις οικονομίες τους στην απόκτηση ενός σπιτιού. Η αναμενόμενη εκποίηση κυρίως της πρώτης κατοικίας εκτός του ότι θα δημιουργήσει απίστευτα κοινωνικά δράματα, δεν πρόκειται να βοηθήσει ούτε τον κλάδο των ακινήτων αλλά ούτε και τις τράπεζες, καθ’ ότι οι εν δυνάμει αγοραστές θα κρατούν αποστάσεις. Ποίος θα θέλει να αγοράσει π.χ. ένα ακίνητο –μέσω πλειστηριασμού –που δεν το έχει δει, και θα αισθάνεται και από πάνω τύψεις ότι με την ενέργεια του έχει ξεσπιτώσει μια οικογένεια που το είχε τόση ανάγκη; Είμαι της άποψης ότι οι μαζικοί πλειστηριασμοί ακινήτων θα ανοίξουν τους ασκούς του Αίολου και θα αποτελέσουν εκτός των προαναφερθέντων βόμβα στα θεμέλια των ίδιων των τραπεζικών ιδρυμάτων με απρόβλεπτες συνέπειες για την Κύπρο. Ας μου πουν οι ειδήμονες που ασχολούνται με το θέμα, ποίος θα ενδιαφέρεται πλέον να αγοράσει ακίνητο στην Κύπρο όταν με τις μαζικές εκποιήσεις οι τιμές τους θα πέσουν κάτω από τις αντικειμενικές τους αξίες; Ας μου απαντήσουν ακόμη κάποιοι, ποίος δανειολήπτης θα είναι πρόθυμος να συνεχίζει να πληρώνει το δάνειο του που είναι π.χ. 150 χιλιάδες ευρώ όταν η αξία του σπιτιού του θα έχει πέσει στις 100 χιλιάδες ευρώ;.
Τα συνεργατικά τραπεζικά ιδρύματα για παράδειγμα, στα οποία ο μέσος κύπριος πολίτης συνήθως αποτείνετο για να κάνει ένα οικιστικό δάνειο, ξέχασαν το λεγόμενο τους ανθρώπινο πρόσωπο, όπως προέβλεπε και η ιδρυτική πράξη του Συνεργατισμού. Τελευταία άρχισαν με διαδικασίες εξπρές να παραπέμπουν τους κατέχοντες οικιστικά δάνεια, σε παράτυπες και παράνομες Διαιτητικές Διαδικασίες όπου ο διοριζόμενος από αυτούς Διαιτητής, δίκην δικαστή, αποφασίζει με ένα κωμικό και αδιαφανή τρόπο την εκποίηση των σπιτιών των πολιτών. Αντί τα συνεργατικά ιδρύματα ν’ αρχίσουν να εξετάζουν επιχειρηματικά δάνεια που έδωσαν στον υπόκοσμο, σε πολιτικούς και αξιωματούχους των (όπως π.χ τον δάνειο 11 εκ. στο Διευθυντή τους Ερωτόκριτο Χλωρακιώτη) με πολύ χαμηλά επιτόκια, πλείστα εκ των οποίων έχουν διαγράψει, άρχισαν να ξεσπιτώνουν οικογένειες με ανήλικα τέκνα.
Τα συνεργατικά πήραν από τους κύπριους φορολογούμενους μέσω της κυβέρνησης 1.4 δις και έχουν κρατικοποιηθεί, οι δε εμπορικές τράπεζες έχουν κουρέψει τις καταθέσεις των πελατών τους και αφού προηγουμένως έκαναν, και οι μεν και οι δε, επαρκείς προβλέψεις στους ισολογισμούς τους έχουν επαρκώς επανακεφαλαιοποιηθεί . Συνεπώς η όποια εκποίηση ακίνητης περιουσίας από τα τραπεζικά ιδρύματα θα εμφανίζεται σαν καθαρό κέρδος στους ισολογισμούς τους και θα επιφέρει βελτίωση της κερδοφορίας τους και της ρευστότητας τους, από την άλλη όμως η εκποίηση της πρώτης κατοικίας θα φέρει κοινωνικά δράματα και πιθανή εκτροπή. Τούτου λεχθέντος έχω την άποψη ότι οι όποιες εκποιήσεις που πρέπει δυστυχώς θα πρέπει να γίνουν θα πρέπει να αφορούν υποθήκες των επιχειρηματικών δανείων και όχι την πρώτη κατοικία, γιατί πολλοί επιχειρηματίες, την περίοδο της φούσκας, έχουν κάνει υπερκέρδη πολλά από τα οποία φυγάδευσαν στο εξωτερικό. Με αυτό τον τρόπο οι επιχειρηματίες θα πιεσθούν να επαναπατρίσουν τα φυγαδεφθέντα στο εξωτερικό κεφάλαια και δεδομένου ότι πολλά από αυτά είναι κατάμαυρα θα φορολογηθούν και θα επιφέρουν ταυτόχρονα και βελτίωση των δημοσίων οικονομικών
Δεν πρέπει οι πολίτες να ανεχθούν άλλο την αμαρτωλή κομματοκρατία και τους τραπεζίτες εταίρους της που έφεραν την Κύπρο σε αυτό το απίστευτο χάλι. Δεν φταιει ο απλός πολίτης, που είτε λόγω του ότι έχασε την δουλειά του είτε λόγω του ότι μειώθηκαν τα εισοδήματα του δεν είναι σε θέση να εξυπηρετήσει το δάνειο του. Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης και ο Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας θα πρέπει άμεσα να αφήσουν κατά μέρος τα μουλαρόματα και να συνεννοηθούν για να επεξεργαστούν ένα σχέδιο προστασίας της πρώτης κατοικίας. Το θέμα της προστασίας της πρώτης κατοικίας είναι ιερό για τον μέσο κύπριο και αν δεν το χειριστούμε σωστά και το αφήσουμε αποκλειστικά στην κρίση των αμαρτωλών τραπεζιτών και της Τρόικας τότε η κοινωνική αναταραχή θα είναι ανεξέλεγκτη και η πιθανότητα γενικότερης εκτροπής κάτι περισσότερη από βέβαιη.
Όμηρος Αλεξάνδρου