Ηλίας Ηλιού: Τι απέμεινε από τα διδάγματά του στην Αριστερά του ΣΥΡΙΖΑ

Εικοσιοχτώ χρόνια συμπληρώνονται, από το θάνατο ενός από τους μεγαλύτερους πολιτικούς που πέρασαν από την ιστορία της Αριστεράς αλλά και της ελληνικής πολιτικής σκηνής, του Ηλία Ηλιού. «Ο Νέστορας της Αριστεράς», κυνηγήθηκε όσο λίγοι, εξορίστηκε, αλλά πάντα έμεινε πιστός σε αυτό που πίστευε: Την Ελλάδα και τον δημοκρατικό σοσιαλισμό…

Ο Ηλίας Ηλιού γεννήθηκε στο Κάστρο της Λήμνου τον Μάιο του 1904. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρωτοδιορίστηκε δικηγόρος στο Πρωτοδικείο Μυτιλήνης το 1928. Η πρώτη του επαφή με την πολιτική, ήταν το 1923, όταν ως φοιτητής εντάχθηκε στη νεολαία του κόμματος του Αλέξανδρου Παπαναστασίου, με το οποίο πολιτεύτηκε αργότερα στο νομό Λέσβου, το 1932 και 1936. Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, πήρε ενεργά μέρος στην αντίσταση ως αντάρτης του ΕΑΜ. Το 1945 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Λόγω της πολιτικής του δράσης στα ταραγμένα μετεμφυλιακά χρόνια εξορίστηκε από το 1947 έως το 1951. Το 1951 εξελέγη βουλευτής της ΕΔΑ στην Εκλογική περιφέρεια Λέσβου-Λήμνου αν και ήταν εξόριστος, αλλά η εκλογή του ακυρώθηκε. Εκλέχτηκε ξανά το 1956 και στη συνέχεια σε όλες τις επόμενες εκλογές.

Οι απόψεις του

Ο Ηλίας Ηλιού, δικαίως θεωρείται ο πατριάρχης της μεγάλης Δημοκρατικής παράταξης της Αριστεράς , ένας ευρωκομμουνιστής ο οποίος έθεσε τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ του δημοκρατικού φάσματος της Αριστεράς και του σταλινισμού που επικρατούσε τότε στην ελληνική πολιτική σκηνή. Ήταν αυτός που υποστήριξε ότι η Αριστερά έπρεπε να εγκαταλείψει την εσωστρέφεια και να μπορέσει εγκαταλείποντας την ξύλινη γλώσσα να γίνει πιο κατανοητή στις πλατιές μάζες. Επί ημερών του, η ΕΔΑ έφτασε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, κερδίζοντας 79 έδρες στις εκλογές του 1958 και μετά την απόσυρση του από την πολιτική σκηνή, η Αριστερά θα ξανάρθει σε αυτή τη θέση το 2012 με τον ΣΥΡΙΖΑ του Αλέξη Τσίπρα να καταλαμβάνει την ίδια θέση με 71 όμως έδρες. Ήταν ένας πιστός υπηρέτης της πατρίδας και της δημοκρατίας, ο οποίος απολάμβανε την εκτίμηση όλης της πολιτικής σκηνής, λόγω της μετριοπάθειας του και της μεγαλοθυμίας του. Στην ιστορία έμεινε και η διάσημη φράση του «Θα τους ταράξουμε στη νομιμότητα» αναφερόμενος σε παρασκηνιακές πολιτικές των αντιπάλων του της Δεξιάς , την οποία χρησιμοποίησε και ο Αλέξης Τσίπρας προκειμένου να κοινοποιήσει την τακτική του κόμματός του από εδώ και στο εξής σε σχέση με τις λαϊκές κινητοποιήσεις αλλά και τις καταγγελίες της κυβέρνησης ότι ορισμένοι διαδηλωτές κινούνται εκτός νομιμότητας.

Το σαλόνι που άφησε κληρονομιά στην Αντιτρομοκρατική Υπηρεσία

Ένα περιστατικό που δείχνει την μετριοπάθεια του Ηλία Ηλιού διαδραματίστηκε στα ταραγμένα χρόνια της δικτατορίας. Ο Ηλιού ήταν φυσικά από τους πρώτους τους οποίους η χούντα των Συνταγματαρχών κυνήγησε, με τον ίδιο να έχει καταδείξει την επερχόμενη «χούντα των στρατοκρατών» όπως την αποκαλούσε και τον Παπαδόπουλο από το βήμα της Βουλής σαν μια πιθανή απειλή για την Δημοκρατία. Μετά την επιβολή της χούντας και κατά της διάρκεια μιας έρευνας στο σπίτι του, κατασχέθηκε από την Αστυνομία το σκαλιστό από μασίφ ξύλο σαλόνι του. Μετά την επαναφορά της Δημοκρατίας, ορισμένοι δημοκρατικοί αξιωματικοί της ΕΛ.ΑΣ., το περισυνέλεξαν και θέλησαν να του το επιτρέψουν, όμως ο ίδιος σε μια κίνηση συμφιλίωσης της Αριστεράς με τα Σώματα Ασφαλείας το έκανε δωρεά την Αστυνομία.

Το σαλόνι του, παραμένει ακόμα σε άριστη κατάσταση στα γραφεία της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας.

Η ζωή του μετά την πτώση της χούντας και ο θάνατος του

Μετά την πτώση της χούντας, ανασυγκρότησε την ΕΔΑ της οποίας και έγινε πρόεδρoς. Εξελέγη δυό φορές βουλευτής με την Ενωμένη Αριστερά (1974) και με τη Συμμαχία Προοδευτικών και Αριστερών Δυνάμεων (1977). Αποσύρθηκε από την πολιτική το 1981 δηλώνοντας σε συνέντευξη που παραχώρησε:

Είμαι πικραμένος. Όχι τόσο από τους αντιπάλους μου, που έκαναν στο κάτω κάτω τη δουλειά τους, αλλά από τους ομόφρονες μου. Δεν άφησαν πεπονόφλουδα που τους πετούσε η ντόπια ή η ξένη αντίδραση που να μην την πατήσουν… Αν ήθελε κάποιος να γράψει για τις αστοχίες της ηγεσίας του αριστερού κινήματος στην Ελλάδα, δεν θα χρειαζόταν τόμους χειρογράφων με σοβαρές αναλύσεις… Θα του αρκούσαν μερικά χειρόγραφα για να γράψει ένα μικρό χιουμοριστικό βιβλίο με τίτλο «Ο δρόμος με τις πεπονόφλουδες». Δυστυχώς, οι γκάφες των ομοφρόνων μου κατέστρεψαν ένα πανίσχυρο προοδευτικό κίνημα και μας πήγαν πολλές δεκαετίες πίσω.

Πέθανε στις 25 Ιανουαρίου 1985 (επιπλοκές διαβήτη). Προς τιμήν του, δόθηκε το όνομά του σε κεντρική λεωφόρο του Δήμου Αθηναίων στη συνοικία Νέου Κόσμου.Γιος του ήταν ο επιφανής ιστορικός Φίλιππος Ηλιού ο οποίος πέθανε το 2004.

Η κληρονομιά που άφησε ο Ηλίας Ηλιού στην Αριστερά, ήταν η αγάπη για τη δημοκρατία και την πατρίδα, η μετριοπάθεια αλλά και ο συνεχής αγώνας για την δημοκρατία τον σοσιαλισμό και την νομιμότητα, αφήνοντας κληρονομιά τις ιδέες του στη σύγχρονη Αριστερά, αλλά και δυσαναπλήρωτο κενό μετά το θάνατο του…