Το Blues ανήκει στον 20ο αιώνα. Στην πραγματικότητα είναι μία απ’ τις ελάχιστες νέες μορφές μουσικής τέχνης που εμφανίστηκαν στη σύγχρονη εποχή. Μια αληθινή, λαϊκή μουσική, η πιο δυναμική ethnic μουσική παράδοση που παραμένει ζωντανή…
ο άνθρωπος που δημοσίευσε την πρώτη blues σύνθεση, το “Memphis Blues” το 1912, στην αυτοβιογραφία του περιγράφει ένα χαρακτηριστικό περιστατικό σχετικά με την πρώτη του επαφή με το Blues: «Το 1903, στο Tutwiler του Mississippi, ενώ περίμενα το τρένο αντίκρισα ένα μοναχικό κιθαρίστα να τραγουδά επαναλαμβάνοντας τη φράση του τρεις φορές, ενώ η μουσική του ήταν η πιο παράξενη που είχα ακούσει ποτέ. Τον ρώτησα τι σημαίνουν τα λόγια, αυτός χαμογέλασε αλλά δεν μου απάντησε». Τέτοιοι μοναχικοί κιθαρίστες θα πρέπει να υπήρχαν πολλοί. Τριγυρνούσαν από μέρος σε μέρος και έβγαζαν το ψωμί τους τραγουδώντας παράξενους στίχους, συνοδεία ακόμα πιο παράξενης μουσικής. Από πού όμως προήλθε το Blues, ποια είναι η καταγωγή του, πώς έφτασε στην τελική του μορφή;
Η καταγωγή του Blues
Οι τραγουδοποιοί που μέσα στις κοινότητές τους τραγουδούσαν τον έρωτα, την οικογένεια, την πείνα, την πάλη για καλύτερες συνθήκες διαβίωσης, ο τρόπος με τον οποίο τραγουδούσαν αλλά και τα διάφορα έγχορδα όργανα που χρησιμοποιούσαν, έχουν ισχυρή συγγένεια με το Blues. Όμως χρειάστηκε να συνδράμουν και πολλοί άλλοι παράγοντες ώστε το Blues να πάρει την τελική, σύγχρονη μορφή του και πρώτα απ’ όλα χρειάστηκε ο Αφρο-αμερικάνικος πληθυσμός να αποτελέσει ένα μεγάλο και αναπόσπαστο κομμάτι του Αμερικάνικου νότου. Εκεί, χιλιάδες άνθρωποι από διαφορετικές περιοχές της Αφρικής και με διαφορετικά γλωσσικά ιδιώματα, τα οποία σιγά-σιγά άφηναν πίσω τους υιοθετώντας την αγγλική γλώσσα των αφεντάδων τους, ζούσαν κάτω από απάνθρωπες συνθήκες. Εκεί λοιπόν, στα χωράφια του βαμβακιού και του καλαμποκιού, μία μόνο διέξοδος υπήρχε που μπορούσε να απαλύνει τον πόνο και τη δυστυχία. Το τραγούδι που βοηθούσε να περάσουν οι ατελείωτες ώρες εργασίας, το τραγούδι που κανείς δεν τολμούσε να τους το πάρει, μια κατάκτηση για τους ανθρώπους που δεν τους άνηκε ούτε η ίδια τους η ζωή.
Η γέννηση του Blues
Κάπως έτσι γεννήθηκε το Blues. Φυσικά για να φτάσει στην ολοκληρωμένη του μορφή, τα πρώτα χρόνια του ’20, πέρασε μέσα από πολλές διαμορφωτικές διαδικασίες, δεχόμενο ποικίλες επιρροές και παίρνοντας διάφορες στυλιστικές μορφές. Παρέμεινε όμως μια βαθιά λαϊκή τέχνη, προσιτή σε απλούς οργανοπαίχτες και σε άμεση και ευθεία επαφή με την καθημερινή ζωή του μαύρου πληθυσμού. Αυτό ίσως το διαχωρίζει από τη Jazz, με την οποία έχουν κοινές ρίζες. Τη Jazz που δέχτηκε μεγαλύτερη και ουσιαστικότερη επίδραση από την ευρωπαϊκή μουσική, εξελίχθηκε σε πολυπλοκότερες φόρμες και απαιτούσε από τους μουσικούς υψηλό επίπεδο γνώσεων. Στο Blues αρκούσε η ψυχή και η μνήμη για ν’ αρχίσει ο τραγουδοποιός να ξετυλίγει τις ιστορίες του.
Αν η Νέα Ορλεάνη είναι η πατρίδα της Jazz, το Δέλτα του Mississippi είναι η πατρίδα του Blues. Στις απέραντεςφυτείες που απλώνονταν όσο έφτανε το μάτι, το ανθρώπινο δράμα των Αφρικανών σκλάβων και των απογόνων τους γνώρισε την κορύφωση. Άνθρωποι δεμένοι για πάντα με λίγα μέτρα γης, βρήκαν τον τρόπο να«δραπετεύσουν» μέσα από τη μουσική τους. Τις περισσότερες φορές τα λαγωνικά του ηχογραφούσαν εκεί, μέσα στα χωράφια. Η ζωή τους διαρκούσε λίγο, όμως η ψυχή τους ήταν γιγαντιαία και ταξίδευε μέσα από το Blues στην αιωνιότητα.
Ο Charlie Patton θεωρείται ο πρώτος μεγάλος αστέρας. Ακολουθούν μια σειρά αξεπέραστων δημιουργών. Ο μυθικός Robert Johnson, ο Son House, ο Bukka White, ο Tommy Johnson, ο Muddy Waters, ο John LeeHooker, ο Howin Wolf, ο Elmore James, ο Fred McDowell, μια ατελείωτη γραμμή ηρώων. Όλοι αυτοί αλλά και άλλοι ισάξιοί τους από διαφορετικές περιοχές, αρκετές δεκαετίες μετά το θάνατό τους, όχι μόνο εδραίωσαν και διαμόρφωσαν το Blues ως μια από τις σημαντικότερες μορφές μουσικής τέχνης του 20ου αιώνα αλλά ενέπνευσαν και ώθησαν στη δεκαετία του 60’ μια σειρά από σπουδαίους λευκούς μουσικούς να ανακαλύψουν το Blues και ουσιαστικά πάνω του να χτίσουν τη δική τους μουσική, που έγινε τόσο δημοφιλής παγκοσμίως.
Οι πόλεις που εκκόλαψαν το Blues
Αν όμως το Δέλτα ήταν η καρδιά του Blues, οι αρτηρίες που εξάπλωναν τη μουσική αυτή σε ευρύτερες περιοχές ήταν πολλές. Το Piedmont, με επίκεντρο την Atlanta και εκπροσώπους τον Blind Boy Fuller, τον Blind Willie McTell, τον Brownie McGhee, τον Johny Terry. Η διπλανή Louisiana με τον Lightnin’ Slim, τον Slim Havo, τον Guitar Slim, τον Lazy Lester. Το Memphis, ίσως η πιο σημαντική περιοχή μετά το Δέλτα, με τον πρωτοπόρο τον W. C. Handy, τον Gus Cannan, τον B.B. King, τον Walter Horton, τον Howin, τον Wolf Bobby, τον Blue Bland, τον RufusThomas. Η δυτική ακτή με μέντορα τον Τεξανό T-Bone Walker, τον Lowell Fulson, τον Amow Mιlburn, τον Roy Milton, τον Charles Brawn, τον Pee Wee, τον Crayton. ΤοTexas με το θρυλικό Blind Lemon Jefferson, τον Lightmin’ Hopkins, τον Gatemouth Brawn. Το πρώιμο Chicago, που αργότερα έμελλε να γίνει η νέα καρδιά του Blues με τον Big BilBroonzy που ισχυριζόταν ότι έγραφε τα δικά του Blues από το 1890, τον Tampa Red, τον Sonny Boy Williamson.
Σύγχρονη μορφή
Τη σύγχρονη και πλέον παγκόσμια μορφή του το Blues την οφείλει στο μεταπολεμικό Chicago. Μια σχεδόν ευθεία γραμμή μεταλαμπάδευσε τη φλόγα των αγρών στο αστικό περιβάλλον της πόλης των ανέμων. Όταν οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες το επέτρεψαν, όλοι σχεδόν οι σπουδαίοι εν ζωή Bluesmen συνέπραξαν στο Chicago ηλεκτρίζοντας κυριολεκτικά τη μουσική τους. Ενισχυτές και μικρόφωνα έδωσαν μια νέα διάσταση στο Blues.Muddy Walters, Willie Dixon, Little Walter, Walter Horton, Jimmy Reed, Howlin’ Wolf, James Cotton, JuniorWells, Otis Rus, Hound Dog Taylor, J. B. Jutto, Johny Shines, Magic Sam μερικοί από τους πρωταγωνιστές σε διαχρονικοί εξέλιξη. Η Chess ήταν η σημαντικότερη δισκογραφική εταιρεία, γύρω από την οποία η νέα μορφή του Blues κυριαρχώντας για πρώτη φορά σε τέτοια έκταση και ένταση στη μουσική ζωή των Η.Π.Α.
To Blues περνάει τον Ατλαντικό
Η σύγχρονη εξέλιξη του Blues
Στις Η.Π.Α. οι εκκολαπτόμενοι superstars, δεν μένουν με σταυρωμένα τα χέρια. Ο Paul Butterfield, ο John Hammond Jr., ο Jimi Hendrix, ο Bob Dylan, οι Blues Project, οι Canned Heat, ο Roy Buchanan χώθηκαν με τα μούτρα στο Blues και μέσα από αυτό οριοθέτησαν το δικό τους Rock. Το νέο ρεύμα ονομάστηκε Blues-Rock και εκπροσώπους του συναντάμε όλες τις επόμενες δεκαετίες: ZZ-Top, GeorgeThorogood, Stevie Ray Vaughan, Robert Gray. Συνολικότερα, μπορούμε να πούμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κορυφαίων rock groups των ’60s πατούσαν με το ένα (τουλάχιστον) πόδι στο Blues.
Μετά την επανάσταση των ’60s το μέτωπο των μαύρων και λευκών Bluesmen έγινε κοινό και την συναρπαστική αυτή συγχώνευση, μπορούμε να την απολαύσουμε στις καλές της στιγμές από τη μία πλευρά στην άλλη. Και είναι ελπιδοφόρο ότι στο ξεκίνημα του νέου αιώνα αυτή η μουσική που ξεκίνησε από ένα τόσο περιορισμένο γεωγραφικό ορίζοντα και κάτω από τόσο αντίξοες συνθήκες, παραμένει δυναμική και διατηρεί την παγκόσμια απήχησή της. Δεν είναι τυχαίο, ότι στη μικρή μας χώρα, η απήχησή του Blues και των εκάστοτε εκπροσώπων της που μας επισκέπτονται παραμένει σταθερά μεγάλη, ανεξάρτητα από εφήμερες μόδες που έρχονται και παρέρχονται χωρίς, συνήθως, να αφήσουν τίποτα δημιουργικό πίσω τους.
Use Facebook to Comment on this Post