Eνσυναίσθηση: Πόσο καλό είναι τελικά να είσαι ευαίσθητος;

“Στη λύπη κάποιου άλλου:

Μπορώ να δω κάποιου τη δυστυχία
και να μη δυστυχώ επίσης;

Μπορώ να δω κάποιου τη ….

λύπη και να μη ζητήσω απαλή ανακούφιση;

(…)
Μπορεί ένας πατέρας να δει το παιδί του
να κλαίει, και να μη λυπηθεί;

(…)”
William Blake, 18ος αιώνας.
(Τhe penguin book of English romantic verse).

“Πως ο νους μας ιδιοποιείται τα αλλότρια πάθη: Εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι (…) δεν αντιλαμβανόμαστε απλώς τις εκδηλώσεις χαράς ή λύπης των άλλων, αλλά έχουμε τη δυνατότητα να βιώνουμε προσωπικά και σχεδόν σωματικά τέτοια αλλότρια συναισθήματα.”

Σπύρος Μανουσέλης, Ιανουάριος 2011.
(Ελευθεροτυπία).

Η συναισθηματική νοημοσύνη, η ενσυναίσθηση και η τέχνη.
Σκεφτείτε πως είστε κάπου όπου παίζει μια οικεία ή/και όμορφη μουσική η οποία σας κάνει και τραγουδάτε ή μουρμουράτε μαζί της καθώς αυτή ακούγεται.

Η τάση που έχουμε να συντονιζόμαστε και να αναπαράγουμε αυτή τη μουσική στο σωστό τόνο, στη σωστή κλίμακα χωρίς κάν να έχουμε σπουδάσει μουσική είναι αυθόρμητη! Συμμετέχουμε στο ρυθμό και τη μελωδία της, είμαστε μέτοχοι του ‘τι συμβαίνει γύρω μας’ με ένα τρόπο που επηρεάζει το ‘μέσα μας’ ώστε να εκδηλωθεί συντονικά προς το ‘έξω μας’ είτε σωματικά με χορό, είτε με τη φωνή μας. (Το περιβάλλον μας).
Το ‘μέσα μας’ είναι ο ψυχισμός μας και η ενσυναίσθηση, ο συντονισμός μας με το έξω μας (το περιβάλλον). Πρόκειται για μια εκδήλωση της ανάγκης μας να σχετιζόμαστε με τον κόσμο.

Γράφει ο ψυχολόγος- ομαδικός θεραπευτής, Δημήτρης Κατσαρός

Έτσι όπως σιγο-τραγουδά κανείς μια μελωδία που ακούει, ή χορεύοντας στο ρυθμό ενός κοματιού, τόσο απλά συντονίζεται με τη λύπη η τη χαρά κάποιου άλλου κι ας μην έχει ο ίδιος ‘κάποιο πρόβλημα’. Φυσικά η ενσυναίσθηση είναι μια ποιότητα που ο καθένας διαθέτει σε διαφορετικό βαθμό και ανάλογα μ’αυτό είναι σε θέση να ‘συμπονέσει’ η να ‘συγχαρεί’ με τρόπο που αρχικά να αντιληφθεί ο ίδιος ως άτομο και εν συνεχεία να εξωτερικεύσει με τρόπο που να γίνει κατανοητός. Άλλωστε δεν πιάνουμε όλοι στον ίδιο βαθμό μια μουσική (μουσικό αφτί) και πόσο μάλλον να είμαστε και μουσικοί-μουσουργοί (να συνθέσουμε ένα κομμάτι) και χορευτές.

Απ’ τη μία:

Δεν μπορεί να είναι τυχαίο πως αρκετοί διάσημοι ή/και μεγάλοι μουσικοί είναι αυτό που οι ψυχίατροι αποκαλούν ‘οριακή προσωπικότητα’. (Μια ακροβασία του ψυχισμού ανάμεσα στη νεύρωση και την ψύχωση, δηλαδή ο συντονισμός του συναισθήματος στο μέγιστο πλάτος ταλάντωσης που αντέχει με κίνδυνο τη μόνιμη ανισορροπία. Ένα ηχείο που παίζει τόσο δυνατά μουσική ώστε να κινδυνεύει να καεί. Ένα τετραπλό τόλουπ που ίσως να ρίξει τον χορευτή στον πάγο με σπασμένη ουρά.)
“Άσε την καρδιά μου να φύγει
Άσε το γιο σου να μεγαλώσει
Άσ’την καρδιά μου να φύγει, μάνα,

ή άσ’ την να πεθάνει”.

Έγραψε ο Τζέιμς Χέτφιλντ, γνωστός μουσικός, το 1995.

Απ’ την άλλη:

Όταν καποιος είναι ιδιαίτερα απαθής στον πόνο ή τη χαρά των άλλων συχνά μπορεί να βρεθεί μόνος, να βαριέται ή και να μην του είναι εύκολο να κάνει παρέες. Σε ακραίες μορφές η κατάσταση αυτή εντοπίζεται στον αυτισμό και την ψύχωση, καταστάσεις που το μίσος και ο φόβος είναι τόσο έντονα ώστε καθίστανται κοινός παρονομαστής και απαλείφονται. (Δεν συνειδητοποιούνται).

Στην ταινία ‘Ο Εξολοθρευτής ΙΙ, Η μέρα της κρίσης’ ο Άρνολντ Σβαρτζενέγκερ, στο ρόλο ενός ρομπότ που μοιάζει καθόλα με άνθρωπο αλλά είναι μια μοναχική μηχανή που σκοπό έχει μόνο να εξολοθρεύει ρωτά τον Έντουαρτ Φάρλονγκ, συμπρωταγωνιστή: “Γιατί οι άνθρωποι κλαίνε;”

Η ενσυναίσθηση είναι μια ιδιότητα που έχει καλά και κακά αποτελέσματα.

Όταν κάποιος είναι ιδιαίτερα ‘ευαίσθητος’ μπορεί να βρεθεί σε ένα κυκλώνα με υπερχειλίζον συναίσθημα που δεν του είναι εύκολο να ελέγξει και βρίσκεται σε μια κατάσταση όπου επιθυμεί έντονα πότε την απομόνωση και πότε την παρέα των άλλων. (Κυκλοθυμία, αμφιθυμία κ.λπ).
Στο χώρο της ψυχοθεραπείας υπάρχει μια μορφή της που ονομάζεται μουσικοθεραπεία, όπου ο θεραπευτής προσπαθεί να συνάψει σχέση με το θεραπευόμενο μέσω κάποιου μουσικού οργάνου: Ρυθμικού ή μελωδικού. Άνθρωποι με έντονη θλιψη και αυτισμό σε τέτοιες θεραπείες φαίνεται να ανταποκρίνονται πολύ καλά.

Η ενσυναίσθηση εν τέλει φαίνεται να αποτελεί μια αυθόρμητη διαδικασία διακίνησης του συναισθήματος η οποία χρειάζεται τα όριά της για να είναι λειτουργική, δηλαδή να μας βοηθά να σχετιζόμαστε με τους γύρω μας με τρόπο που να απολαμβάνουμε τη σχέση εμείς όσο κι αυτοί.

Αυτή η δυναμική ισορροπία της ενσυναίσθησης, τα όρια μεσα στα οποία το συναίσθημα δονείται προς τέρψη, συγκίνηση και συσχετισμό των ατόμων μεταξύ τους είναι η έννοια της συναισθηματικής νοημοσύνης (E.Q).

Εν τέλει μνημονεύοντας το μεγάλο γέρο-Φρόυντ, ένα λάτρη της τέχνης, που κέρδισε μεγάλα λογοτεχνικά βραβεία, η ψυχοθεραπεία αποτελεί πάνω απ’όλα μια τέχνη.

Η τέχνη αυτή έχει σκοπό να κατανοήσει τη ‘μυστική γλώσσα’ στην οποία εκφράζεται το κάθε άτομο ώστε να το συνδέσει μέσα από μια διατομική γλώσσα με τον έξω κόσμο, με τρόπο που να επικοινωνεί τα πάθη και τις ελπίδες του ώστε να γίνει εν τέλει ανάλαφρος και χαρούμενος για να αντέξει τα αντίστοιχα πάθη και ελπίδες των άλλων. Δηλαδή να αποκτήσει ενσυναίσθηση με τρόπο συναισθηματικά νοήμονα.

boro.gr