Τα μέτρα προστασίας από το παθητικό κάπνισμα έχουν βελτιωθεί αισθητά στην ΕΕ, σύμφωνα με έκθεση που δημοσίευσε η Επιτροπή σήμερα. Το 28% των Ευρωπαίων εκτέθηκε στο παθητικό κάπνισμα στα μπαρ το 2012 – από το 46% το 2009.
Η έκθεση βασίστηκε στην αυτοαξιολόγηση των κρατών μελών, ύστερα από τη σύσταση του Συμβουλίου το 2009 για ένα περιβάλλον χωρίς καπνό (2009/C 296/02), η οποία καλεί τις κυβερνήσεις να εγκρίνουν και να εφαρμόσουν νόμους σχετικά με την πλήρη προστασία των πολιτών από την έκθεσή τους στον καπνό σε εσωτερικούς δημόσιους χώρους, σε χώρους εργασίας και στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
Η έκθεση διώχνει τις ανησυχίες σχετικά με τον αρνητικό αντίκτυπο στα έσοδα των μπαρ και των εστιατορίων λόγω της απαγόρευσης του καπνίσματος, αποδεικνύοντας ότι ο οικονομικός αντίκτυπος έχει περιοριστεί, παρουσιάζοντας ουδέτερα ή ακόμα και θετικά ποσοστά, ανά περιόδους. Ωστόσο, η έκθεση απεικονίζει, επίσης, ότι ορισμένα κράτη μέλη υστερούν σε σχέση με τους ολοκληρωμένους νόμους για την προστασία της δημόσιας υγείας, καθώς και την επιβολή τους.
Ο Tonio Borg, αρμόδιος επίτροπος για την πολιτική υγείας και καταναλωτών, δήλωσε: «Η έκθεση, η οποία δημοσιεύτηκε σήμερα δείχνει ότι τα κράτη μέλη εμφανίζουν σταθερή πρόοδο στο θέμα της προστασίας των πολιτών τους από το παθητικό κάπνισμα. Ωστόσο, η έκθεση των πολιτών στο κάπνισμα εξακολουθεί να ποικίλει σημαντικά στην ΕΕ και μένουν ακόμη πολλά να γίνουν, ώστε να γίνει πραγματικότητα μια «Ευρώπη χωρίς κάπνισμα». Θα ήθελα να προτρέψω όλα τα κράτη μέλη να εντείνουν τις προσπάθειες τους για την επιβολή της νομοθεσίας, να συγχαρώ όσα κράτη μέλη ενέκριναν φιλόδοξες νομοθεσίες για την απαγόρευση του καπνίσματος και να ενθαρρύνω τα υπόλοιπα να ακολουθήσουν έμπρακτα».
Η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα συνιστά μια ευρέως διαδεδομένη πηγή θνησιμότητας, νοσηρότητας και αναπηρίας στην ΕΕ. Σύμφωνα με συντηρητικές εκτιμήσεις, περισσότεροι από 70 000 ενήλικες στην ΕΕ έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της έκθεσής τους στο καπνό το 2002, πολλοί από αυτούς ήταν μη καπνιστές ή εργαζόμενοι, οι οποίοι εκτέθηκαν στο παθητικό κάπνισμα στους χώρους εργασίας τους.
Η σύμβαση-πλαίσιο του ΠΟΥ για τον έλεγχο του καπνίσματος καλεί όλους τους συνυπογράφοντες (176 μέρη) να προσφέρουν αποτελεσματική «προστασία από την έκθεση στον καπνό σε εσωτερικούς χώρους εργασίας, στα μέσα μαζικής μεταφοράς και, ανάλογα με την περίπτωση, σε άλλους δημόσιους χώρους». Οι κατευθυντήριες γραμμές εγκρίθηκαν το 2007, με σκοπό να βοηθήσουν τα συμβαλλόμενα μέρη να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.
Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, το Συμβούλιο ενέκρινε το 2009 τη σύσταση του Συμβουλίου για ένα περιβάλλον χωρίς καπνό, καλώντας τα κράτη μέλη να θεσπίσουν μέτρα για την παροχή αποτελεσματικής προστασίας από την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα, το αργότερο έως τον Νοέμβριο του 2012.
Άλλα βασικά συμπεράσματα της έκθεσης:
· Όλα τα κράτη μέλη αναφέρουν ότι ενέκριναν μέτρα για την προστασία των πολιτών από την έκθεσή τους στον καπνό.
· Τα εθνικά μέτρα διαφέρουν σημαντικά ως προς την έκταση και το πεδίο εφαρμογής. Περίπου τα μισά κράτη μέλη έχουν εγκρίνει ή ενισχύσει τη νομοθεσία τους για την απαγόρευση του καπνίσματος από το 2009. Αρκετά κράτη μέλη προέβησαν σε αυτές τις ενέργειες νωρίτερα.
· Η επιβολή της νομοθεσίας φαίνεται να αποτελεί πρόβλημα σε ορισμένα κράτη μέλη. Η πολύπλοκη νομοθεσία (δηλ. η νομοθεσία με εξαιρέσεις) φαίνεται να είναι ιδιαίτερα δύσκολο να εφαρμοστεί.
· Τα πραγματικά ποσοστά έκθεσης για τους πολίτες της ΕΕ μειώθηκαν στο σύνολο τους από το 2009 έως το 2012 (π.χ. για τους πολίτες που επισκέπτονται μέρη στα οποία σερβίρεται ποτό, το ποσοστό έκθεσης μειώθηκε από το 46% στο 28%). Ωστόσο, εμφανίζονται σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών.
· Το Βέλγιο, η Ισπανία και η Πολωνία συνιστούν παραδείγματα χωρών, στις οποίες η έγκριση ολοκληρωμένης νομοθεσίας είχε ως αποτέλεσμα σημαντικές μειώσεις στα ποσοστά έκθεσης, εντός σύντομης χρονικής περιόδου.
· Οι θετικές επιδράσεις στην υγεία από τη νομοθεσία απαγόρευσης του καπνίσματος είναι άμεσες και περιλαμβάνουν μείωση στα περιστατικά καρδιακών προσβολών, καθώς και βελτίωση στο αναπνευστικό σύστημα.
· Η δημόσια υποστήριξη της νομοθεσίας απαγόρευσης του καπνίσματος είναι αρκετά υψηλή στην Ευρώπη. Μια έρευνα του 2009 έδειξε ότι η πλειοψηφία των Ευρωπαίων τάσσεται υπέρ της εν λόγω νομοθεσίας. Το γεγονός αυτό υποστηρίζεται και από εθνικές έρευνες, οι οποίες αποκαλύπτουν ότι η υποστήριξη αυτή αυξήθηκε ύστερα από την θέσπιση αποτελεσματικών μέτρων.
Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τη νομοθεσία απαγόρευσης του καπνίσματος στην ΕΕ παρέχονται στον ιστότοπο: http://ec.europa.eu/health/tobacco/smoke-free_environments/index_en.htm